اجزا در امارات با کشف خلاف ظنیاِجزا در امارات با کشف خلاف ظنی به اکتفا به عمل طبق امارات بعد از کشف خلاف به حجّت معتبر ظنّی اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاین اصطلاح، مقابل اجزا در امارات با کشف خلاف قطعی بوده و به معنای کفایت عمل انجام شده بر طبق مؤدای اماره معتبر، از انجام دوباره آن است، در صورتی که دلیل ظنی معتبر، مخالفت آن را با واقع آشکار نماید. این بحث هم در موضوعات خارجی و هم در احکام شرعی جاری است. در موضوعات خارجی، مانند موردی که در مالکیت شخصی بر لباسی که در اختیار او است، شک داریم، و با تمسک به « قاعده ید » او را مالک می‌دانیم و او در آن لباس، نماز می‌خواند، ولی بعد بینه‌ای بر عدم مالکیت او بر لباس اقامه می‌شود. اما در مورد شک در احکام ، مانند این‌که مجتهدی طبق اماره‌ای، بر وجوب نماز جمعه در زمان غیبت فتوا دهد و سپس اماره معتبر دیگری برای او اقامه گردد که دلالت بر وجوب نماز ظهر نماید. ۲ - دیدگاه مشهور علمای امامیهمشهور علمای امامیه ، در موضوعات، به عدم اجزا حکم داده‌اند؛ بنابراین، در مثال بالا، بعد از اقامه بیّنه دوم، حکم به عدم مالکیت او بر لباس می‌شود؛ یعنی باید نمازهایی را که با آن لباس خوانده است، دوباره بخواند. اما در مورد احکام شرعی اختلاف دارند؛ بعضی ادعای اجماع بر اجزا نموده و بعضی هم اعتقاد به عدم اجزا دارند. ۳ - نکتهاین بحث از مسائل مورد ابتلای مجتهدین و مقلدین می‌باشد و از این نظر اهمیت خاصی دارد. [۲]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۱، ص۲۴۹.
[۳]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۱، ص۲۶۳.
[۶]
موسوی بجنوردی، محمد، مقالات اصولی، ص۸۲ ـ ۸۰.
[۱۰]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۴، ص۴۱۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۱، برگرفته از مقاله «اجزا در امارات با کشف خلاف ظنی». رده‌های این صفحه : اجزا در امارات
|