استناداستناد یعنی تکیه دادن و استدلال کردن و از آن به مفهوم نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، اطعمه و اشربه و حدود و به مفهوم دوم در سراسر فقه، هم برای اثبات احکام شرعی، هم برای اثبات دعاوی در دادگاه و هم برای اثبات موضوعات احکام سخن رفته است. ۱ - موارد وجوب استنادبه قول مشهور، بر نمازگزار واجب است در صورت امکان، در حال قیام بر چیزی تکیه نکند، و در صورت عدم امکان، واجب است بر آنچه او را بر قیام قادر میسازد، مانند عصا تکیه نماید. در وجوب اعتماد بر هر دو پا در حال قیام یا کفایت اعتماد بر یکی و تماس دیگری با زمین بدون اعتماد بر آن و یا حتّی عدم لزوم تماس، اختلاف است. [۳]
مستمسک العروة ج۶، ص۱۰۶ ـ ۱۰۹.
تکیه کردن بر مواضع هفت گانه هنگام سجده، به معنای نهادن سنگینی بدن بر آنها، واجب است و صرف تماس با زمین کفایت نمیکند.
اگر نمازگزار بدون تکیه بر چیزی نتواند به رکوع رود، واجب است بر چیزی که این امکان را برای او فراهم آورَد، تکیه کند. ۲ - موارد استحباب استناداعتماد یکسان بر هر دو پا در حال قیام، تکیه امام بر چیزی مانند سلاح و عصا هنگام ایراد خطبه نماز جمعه و اعتماد بر پای چپ هنگام ّ تخلی ، مستحب است. بر نمازگزار مستحب است هنگام برخاستن، دستها را بر زمین نهاده، با تکیه بر آنها برخیزد. ۳ - موارد کراهت استنادتکیه دادن در حمّام و مسجد و نیز هنگام خوردن و آشامیدن،همچنین بر قبر، مکروه است. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۸۹. |