الزهور المقتطفة (کتاب)کتاب الزهور المقتطفة من تاریخ مکة المشرفة اثر تقی الدین ابوالطیب محمد بن احمد بن علی الحسنی الفاسی (۷۷۵- ۸۳۲) است که به تحقیق مصطفی محمد حسین الذهبی صورت پذیرفته است. این اثر در واقع مختصری است، از کتاب شفاء الغرام که توسط خود مولف نوشته شده است. ۱ - ساختار کتابکتاب حاضر؛ شامل مقدمه، ترجمه مصنف، اصل کتاب، مقدمه مولف، چهل باب و بخش فهارس ( احادیث ، البلدان، اشعار ،...) می‌باشد. کتاب به شیوه تحقیقی و توصیفی در پیرامون شهر مکه به تالیف درآمده است. ۲ - گزارش محتوانویسنده از مشهورترین مورخان شهر مکه است که آثار مفصل و متعددی درباره تاریخ این شهر مکه تالیف کرده است. مهم‌ترین اثر او کتاب شفاء الغرام فی اخبار البلد الحرام است. خود وی این کتاب را به چندین صورت تلخیص کرده با عناوینی؛ مانند تحفة الکرام باخبار البلد الحرام، تحصیل الحرام الی تاریخ البلد الحرام ترویح الصدور . یکی از این مختصرها همین کتاب الزهور المقتطفه است که مؤلف در سال ۸۱۹ آن را نوشته شده و درست به مانند اصل کتاب، آن را در چهل باب ارائه کرده است. بحث از حدود شهر مکه، حدود حرم ، فضایل آن، مجاورت در آن، بنای کعبه و تجدیدهای آن، ویژگی‌های کعبه از کسوت و طیب و چیزهای دیگر، محل نماز رسول خدا صلی‌الله‌علیه و‌آله وسلّم در کعبه، ارکان کعبه و فضایل آن، مقام ابراهیم و حجر اسماعیل ، توسعه مسجدالحرام در دوره‌های مختلف، اماکن متبرکه مکه، اماکن متبرکه مربوط به مناسک و تعریف آنها، مانند عرفات و مزدلفه و منی ، مدارس، رباطها و زاویه‌های شهر مکه، امیران مکه از پیش از اسلام و بعد از آن و سیر تاریخی شهر مکه براساس سالشمار، و بت‌ها و بازارهای مکه در جاهلیت از مباحثی است که فاسی در این کتاب آورده است. این اثر با کوچکی حجم، به دلیل آن که خلاصه یک اثر سنگین؛ مانند شفاء الغرام است، متنی اصیل و دقیق است. تحقیق آن از نظر استخراج مصادر خوب و از نظر طبع نیز حروف‌چینی آن چشم نواز است. [۱]
الزهور المقتطفة من تاريخ مكة المشرفة، محمد بن احمد بن علی الحسنی الفاسی، ص۱۳.
۳ - پانویس
۴ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |