تعارض اشتراک و مجازتعارض اشتراک و مجاز، تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و مجاز در یک لفظ را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض اشتراک و مجاز در صورتی پیش خواهد آمد که در یک واژه هم اشتراک احتمال داده شود و هم مجاز، مانند لفظ « نکاح » در آیه: ﴿وَلا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ﴾. که در مورد آن، دو احتمال داده می‌شود: یک احتمال این است که لفظ «نکاح» که معنای حقیقی آن وطی است، از باب مجاز، در مسبب وطی ، یعنی « عقد »؛ به کار رفته باشد و احتمال دیگر این است که لفظ نکاح میان معنای وطی و عقدمشترک لفظی باشد. ۲ - حکمدر تعارض اشتراک و مجاز، درباره تقدم و ترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ جمهور اصولیون شافعی ، حنبلی و شیعی ، به تقدم مجاز بر اشتراک ، وبرخی دیگر به تقدم اشتراک بر مجاز معتقد هستند. [۲]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، ج۲، ص (۹۲-۹۰).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۸، برگرفته از مقاله «تعارض اشتراک و مجاز». رده‌های این صفحه : اشتراک | اصطلاحات اصولی | اصول فقه | تعارض احوال لفظ | حقیقت و مجاز | مباحث الفاظ
|