شرایط دعاشرایط دعا، شرایطی است که دعا محقق می‌شود و دعا تنها دو شرط دارد که با فراهم آمدن آنها دعا محقق می‌شود. ۱ - مقدمهدعا رابطه معنوی میان خالق و مخلوق و رشته پیوند میان عاشق و معشوق است. دعا، یاد دوست در دل راندن و نام او بر زبان آوردن و کلید عطا و وسیله قرب الی‌الله و مخ عبادت و حیات روح است. [۱]
حسن‌زاده آملی، حسن، نور علی نور، ص۹.
دعا روی آوردن بنده فقیر محتاج بر درگاه خداوند بی‌نیاز و مشتاق است. چنان مشتاق بندگان خویش است که فرمود: «اگر به درگاه من نیایید و از من چیزی درخواست نکنید به شما توجهی نمی‌کنم». پس در این حال که حق‌تعالی باب دعا و مناجات را به روی بنده خود گشوده و به او اجازه حضور در محضر خود داده، بنده نیز باید ادب مقام مقدس ربوبیت را نگه دارد و چنان رفتار کند که سزاوار مقام حق تعالی است.در این نوشتار با استفاده از قرآن کریم و احادیث معصومین، اشاره‌ای اجمالی به شرایط دعا شده است. به نظر می‌رسد دعا تنها دو شرط دارد که با فراهم آمدن آنها دعا محقق می‌شود. ۲ - حقیقی بودن دعاهمیشه آنچه را انسان از خدا می‌خواهد، خیر و خوبی است و هیچ‌گاه شر و ضرر را طلب نمی‌کند. اگر انسان آنچه را می‌طلبد در واقع به ضرر او باشد مثلاً گناه باشد یا سبب گناه شود، این یک درخواست حقیقی نیست چرا که اگر حقیقت امر را می‌دانست، هیچ‌گاه آن را درخواست نمی‌کرد. حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «ای دعا‌کننده هیچ‌گاه امر نشدنی و یا گناه درخواست مکن» چرا که اینها خیر نیستند اما تو، آنها را خیر می‌پنداری؛ مثلاً تشنه‌ای برای رفع عطش ظرف مایعی را به خیال اینکه آب است طلب می‌کند و نمی‌داند آن ظرف پر از زهر است در حالی‌که اگر می‌دانست هیچ‌گاه آن را طلب نمی‌کرد، در حقیقت او آب می‌خواهد نه زهر. قرآن کریم در رابطه با این درخواست غیر حقیقی انسان می‌فرماید: انسان همان‌گونه که خیر را طلب می‌کند، همان‌طور شر را طلب می‌کند. ۳ - اخلاص داشتنقرآن کریم می‌فرماید: خداوند را با اخلاص بخوانید. گاهی دعای انسان حقیقی است، یعنی آنچه را می‌خواهد، در واقع خیر است «لیکن در دعا خدا را نمی‌خواند به این معنا که به زبان از خدا مسالت می‌کند ولی در دل همه امیدش به اسباب عادی یا امور وهمی است.» [۶]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۲، ص۴۸.
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «وقتی کسی از شما چیزی از خداوند درخواست می‌کند و انتظار اجابت دارد باید از همه مردم مایوس باشد و امیدش فقط به خدا باشد. وقتی خداوند از قلب بنده‌اش این را بداند هر چه درخواست کند به او می‌دهد. خداوند به عیسی فرمود: ای عیسی همچون بنده محزون در حال غرق شدن که هیچ یاوری ندارد، مرا بخوان». ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آداب و شرایط دعا»، تاریخ بازیابی ۹۶/۳/۱۵. رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|