زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

فتح ذرایع





فتح ذرایع تمسک به ابزار دستیابى به امور واجب را گویند .


۱ - تعریف



واژه " فتح " در لغت به معناى گشودن و باز کردن است ؛ "ذرایع" جمع ذریعة به معناى "وسیله " است.
در اصطلاح ، تمسک به وسیله اى را مى گویند که منجر به امرى شود که داراى مصلحت بوده و در نظر شارع مطلوب باشد .
به بیان دیگر ، فتح ذرایع به معناى دست یافتن و در اختیار داشتن هر وسیله اى است که مقدمه رسیدن به واجب است ، تا بدین وسیله ، زمینه تحقق واجب فراهم گردد ؛ مثل آن که ، از طریق فتح ذرایع حکم به وجوب وضو مى گردد ؛ چرا که وضو از مقدمات پیدایش نماز است . فتح ذرایع سبب وجوب کارهاى مقدماتى حج ـ مقدمات حج ـ نیز مى گردد . فتح ذرایع در اصطلاح اصولیان امامی با اندکى تسامح " مقدمه واجب " نامیده مى شود .

۲ - در کتاب اصول الفقه الاسلامی



در کتاب "اصول الفقه الاسلامی" آمده است :
"فتح الذرایع: معناه الاخذ بالذرایع اذا کانت النتیجة مصلحة ، لان المصلحة مطلوبة . قال القرافی: اعلم ان الذریعة کما یجب سدها ، یجب فتحها و تکره و تندب و تباح فان الذریعة هى الوسیلة ، فکما ان وسیلة المحرم محرمة فوسیلة الواجب واجبة کالسعى للجمعة و الحج ".
[۱] اصول الفقه الاسلامى، زحیلی، وهبه، ج۲، ص۸۷۳.
[۲] منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامى ، جناتی ، محمد ابراهیم ، ص۳۶۹-۳۷۰.
[۳] فرهنگ تشریحى اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص۲۱۳.


۳ - پانویس


 
۱. اصول الفقه الاسلامى، زحیلی، وهبه، ج۲، ص۸۷۳.
۲. منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامى ، جناتی ، محمد ابراهیم ، ص۳۶۹-۳۷۰.
۳. فرهنگ تشریحى اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص۲۱۳.


۴ - منبع



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۰۰، برگرفته از مقاله «فتح ذرایع».    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.