زمان تقریبی مطالعه: 25 دقیقه
 

فضایل موسی (قرآن)





در این مقاله فضایل حضرت موسی علیه‌السلام که در آیات قرآن آمده است معرفی می‌شوند.


۱ - احسان‌



••• شتاب موسى علیه‌السلام در نیکوکاری، از فضايل وى:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

•••احسان موسى علیه‌السلام، سبب پاداش خدا، با بهره‌مند كردنش از هدایت ويژه خود:
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• احسان موسى علیه‌السلام، سبب پاداش خدا به او، با اعطاى نام نیک و بهره‌مندى از تحیت الهی:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ تَرَكْنا عَلَيْهِما فِي الْآخِرِينَ‌ سَلامٌ عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• احسان موسى علیه‌السلام موجب پاداش خدا به وى، با هدايت آن حضرت به راه مستقیم:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ هَدَيْناهُمَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• احسان موسى علیه‌السلام، سبب پاداش خدا به او، با اعطاى كتاب به وى:
۱. ثُمَّ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ تَماماً عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ‌ ....
۲. وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ آتَيْناهُمَا الْكِتابَ الْمُسْتَبِينَ‌ وَ هَدَيْناهُمَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• احسان موسى علیه‌السلام، سبب پاداش خدا به او با نجات از اندوه و بهره‌مندى از نصرت الهى:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ نَجَّيْناهُما وَ قَوْمَهُما مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ‌ وَ نَصَرْناهُمْ فَكانُوا هُمُ الْغالِبِينَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

۲ - اخلاص‌



ستایش خدا از موسى علیه‌السلام به دليل مُخلَص و خالص بودن وى در پيشگاه پروردگار:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا.

۳ - ادب‌



كمال ادب و متانت موسى علیه‌السلام در برابر معلّم خويش:
فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَيْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً قالَ لَهُ مُوسى‌ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلى‌ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً قالَ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْراً وَ كَيْفَ تَصْبِرُ عَلى‌ ما لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْراً قالَ سَتَجِدُنِي إِنْ شاءَ اللَّهُ صابِراً وَ لا أَعْصِي لَكَ أَمْراً.

۴ - اسوه بودن‌



موسى علیه‌السلام، شخصيّتى الگو براى هدایت:
... وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌ أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ‌ ....

۵ - اصلاح‌طلبى‌



دستور موسى علیه‌السلام به برادرش هارون علیه‌السلام مبنى بر اصلاح و پرهيز از افساد در ميان بنی‌اسرائیل:
وَ واعَدْنا مُوسى‌ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قالَ مُوسى‌ لِأَخِيهِ هارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ.

۶ - اعتدال‌



اعطاى حکمت و دانش به موسى علیه‌السلام پس از رسيدن او به رشد و اعتدال:
وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّ مُوسى‌ ... وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

۷ - امانتدارى‌



••• موسى علیه‌السلام، شخصيتى امانتدار در اجراى رسالت آسمانى خود:
وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَ جاءَهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ‌ أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبادَ اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ.

••• تصريح دختر شعیب به امانتدارى موسى علیه‌السلام:
وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعى‌ قالَ يا مُوسى‌ إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ‌ قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ.

••• امین بودن موسى علیه‌السلام، عامل پيشنهاد اجیر گرفتن او از سوى يكى از دختران شعیب:
وَ جاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعى‌ قالَ يا مُوسى‌ إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ‌ قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ.

۸ - اميدوارى‌



امیدواری موسى علیه‌السلام به خدا در نیایش با خدا، از فضايل وى:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

۹ - ايمان‌



••• ایمان و اعتقاد موسى علیه‌السلام به ربوبیت خدا:
قالَ أَلْقِها يا مُوسى‌ قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي‌ قالَ فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى‌ قالَ عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي فِي كِتابٍ لا يَضِلُّ رَبِّي وَ لا يَنْسى‌.

••• موسى علیه‌السلام از اولين مؤمنان به خدا:
وَ لَمَّا جاءَ مُوسى‌ لِمِيقاتِنا وَ كَلَّمَهُ رَبُّهُ‌ ... قالَ سُبْحانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ.

••• ايمان موسى علیه‌السلام به خدا، سبب دستيابى وى به پاداش نیکوکاران:
سَلامٌ عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي‌ الْمُحْسِنِينَ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

••• ایمان به قیامت، از توصيه‌هاى خداوند به موسى علیه‌السلام:
وهَل اتكَ حَديثُ موسى‌• انَّنى انَا اللَّهُ لا الهَ الّا انَا فَاعبُدنى‌ ...• انَّ السّاعَةَ• اتِيَةٌ اكادُ اخفيها ....

۱۰ - بركت‌



وجود موسى علیه‌السلام، مايه برکت:
إِذْ قالَ مُوسى‌ لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ ناراً سَآتِيكُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُمْ بِشِهابٍ قَبَسٍ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ‌ فَلَمَّا جاءَها نُودِيَ أَنْ بُورِكَ مَنْ فِي النَّارِ وَ مَنْ حَوْلَها وَ سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ.

۱۱ - برگزيدگى‌



••• برگزيدگى موسى علیه‌السلام به رسالت و نبوت از سوى خدا، دليل بزرگداشت وى در قرآن:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا ....

••• موسى علیه‌السلام، موظّف به شکرگزاری در برابر نعمت برگزيدگى در امر رسالت و سخن گفتن خدا با وى:
قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ‌ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ.

••• موسى علیه‌السلام، انتخاب شده از ناحيه خدا براى نبوّت و رسالت:
۱. وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌ وَ مِنْ آبائِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ إِخْوانِهِمْ وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ‌ أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرِينَ.
۲. قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ.
۳. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌ وَ اصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي‌ اذْهَبْ أَنْتَ وَ أَخُوكَ بِآياتِي وَ لا تَنِيا فِي ذِكْرِي‌ اذْهَبا إِلى‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‌ فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى‌.
۴. شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ‌ ... اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشاءُ ....

••• انتخاب موسى علیه‌السلام از جانب خدا، براى سخن گفتن با وى:
قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ.

۱۲ - تحيّت بر حضرت موسى



احسان و نیکوکاری موسى علیه‌السلام، سبب تحیّت و سلام خدا بر وى:
سَلامٌ عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

۱۳ - تقرّب‌



••• موسى علیه‌السلام، از مقرّبان در پيشگاه خدا:
۱. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ‌ رَسُولًا نَبِيًّا وَ نادَيْناهُ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَنِ وَ قَرَّبْناهُ نَجِيًّا.
۲. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌.
۳. إِذْ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّكَ ما يُوحى‌ ... وَ لِتُصْنَعَ عَلى‌ عَيْنِي‌ ... ثُمَّ جِئْتَ عَلى‌ قَدَرٍ يا مُوسى‌ وَ اصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي.
۴. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسى‌ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قالُوا وَ كانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهاً.

••• موسى علیه‌السلام، مورد تقرّب خدا براى سخن گفتن با وى:
۱. ... وَ كَلَّمَ اللَّهُ مُوسى‌ تَكْلِيماً.
۲. وَ لَمَّا جاءَ مُوسى‌ لِمِيقاتِنا وَ كَلَّمَهُ رَبُّهُ‌ ....
۳. قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي‌ ....
۴. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ‌ رَسُولًا نَبِيًّا وَ نادَيْناهُ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَنِ وَ قَرَّبْناهُ نَجِيًّا.

۱۴ - توحيد



موسى علیه‌السلام، مبرّا از هرگونه شرک و از موحّدان:
... وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ لَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا يَعْمَلُونَ.

۱۵ - توكّل‌



••• توکّل موسى علیه‌السلام به خدا، در قرارداد خود با شعیب علیه‌السلام:
... فَوَكَزَهُ مُوسى‌ ... قالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هاتَيْنِ عَلى‌ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِكَ وَ ما أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ قالَ ذلِكَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَيَّمَا الْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلا عُدْوانَ عَلَيَّ وَ اللَّهُ عَلى‌ ما نَقُولُ وَكِيلٌ.

••• توكّل موسى علیه‌السلام به خدا، در مبارزه خويش با فرعونیان:
فَلَمَّا تَراءَا الْجَمْعانِ قالَ أَصْحابُ مُوسى‌ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ‌ قالَ كَلَّا إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ.

۱۶ - حكمت‌



••• بهره‌مندى موسى علیه‌السلام از حکمت الهی:
۱. وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌ أُولئِكَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرِينَ.
۲. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْماً وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ.
۳. نَتْلُوا عَلَيْكَ مِنْ نَبَإِ مُوسى‌ وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ‌ وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• برخوردارى موسى علیه‌السلام از حکمت الهی در دوران جوانی و كمال عقل:
نَتْلُوا عَلَيْكَ مِنْ نَبَإِ مُوسى‌ وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ‌ وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌. تعبير «بلغ اشدّه و استوى آتيناه حكما و علما» كنايه از رسيدن شخصى به دوران جوانى و توان و کمال عقل است.

••• احسان و نیکوکاری موسى علیه‌السلام، سبب دستيابى او به حكمت الهى:
نَتْلُوا عَلَيْكَ مِنْ نَبَإِ مُوسى‌ وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ‌ وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

۱۷ - خشوع‌



••• خشوع موسى علیه‌السلام، زمينه بهره‌مندى آن حضرت، از كتابى روشنگر و آسمانى:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

••• موسى علیه‌السلام از خاشعان و خاضعان در برابر آیات الهی:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُكِيًّا.

••• خشوع موسی علیه‌السلام براى خدا، از اوصاف نيك وى:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ .... إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

۱۸ - خوشنامى‌



نام نیک موسى علیه‌السلام در آيندگان، پاداش احسان او:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ تَرَكْنا عَلَيْهِما فِي الْآخِرِينَ‌ إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

۱۹ - خوف از خدا



بیم موسى علیه‌السلام از خدا، در راز و نیاز با او:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

۲۰ - راستگويى‌



••• تلاش گسترده مؤمن آل‌فرعون براى اثبات راستگویی موسى علیه‌السلام و صحّت ادّعای نبوّت وى:
وَ قالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى‌ وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسادَ وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَ قَدْ جاءَكُمْ بِالْبَيِّناتِ مِنْ رَبِّكُمْ وَ إِنْ يَكُ كاذِباً فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَ إِنْ‌ يَكُ صادِقاً يُصِبْكُمْ بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ.

••• ارائه معجزه عصا و ید بیضا از جانب موسى علیه‌السلام به فرعون، براى اثبات راستگويى خود در ادعاى نبوت:
۱. وَ قالَ مُوسى‌ يا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ حَقِيقٌ عَلى‌ أَنْ لا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَرْسِلْ مَعِيَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ قالَ إِنْ كُنْتَ جِئْتَ بِآيَةٍ فَأْتِ بِها إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ‌ فَأَلْقى‌ عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ‌ وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ.
۲. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ أَ وَ لَوْ جِئْتُكَ بِشَيْ‌ءٍ مُبِينٍ‌ قالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ‌ فَأَلْقى‌ عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ‌ وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ.

۲۱ - رشد



••• اعطاى علم و مقام حکم به موسى علیه‌السلام، پس از بلوغ و رشد:
وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّ مُوسى‌ ... وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ‌ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ.

••• موسى علیه‌السلام، طالب رشد و کمال و در پى دستيابى به علوم لازم براى آن:
فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَيْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً قالَ لَهُ مُوسى‌ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلى‌ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً.

••• موسى علیه‌السلام خواهان پيروى از خضر علیه‌السلام به منظور بهره‌مند شدن از دانش رشد آفرين وى:
فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَيْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً قالَ لَهُ مُوسى‌ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلى‌ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً.

۲۲ - سبقت در خير



سرعت موسى علیه‌السلام در كارهاى نيك و خير، از فضايل وى:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ‌ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ وَهَبْنا لَهُ يَحْيى‌ وَ أَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ.

۲۳ - سخن خدا با حضرت موسى



موسى علیه‌السلام، مورد انتخاب خدا براى سخن گفتن با وى:
۱. ... وَ كَلَّمَ اللَّهُ مُوسى‌ تَكْلِيماً.
۲. وَ لَمَّا جاءَ مُوسى‌ لِمِيقاتِنا وَ كَلَّمَهُ رَبُّهُ‌ ....
۳. قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ.
۴. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا وَ نادَيْناهُ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَنِ وَ قَرَّبْناهُ نَجِيًّا.
۵. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌.
۶. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ.
۷. إِذْ قالَ مُوسى‌ لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ ناراً ... فَلَمَّا جاءَها نُودِيَ أَنْ بُورِكَ مَنْ فِي النَّارِ وَ مَنْ حَوْلَها وَ سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ يا مُوسى‌ إِنَّهُ أَنَا اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.
۸. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يا مُوسى‌ إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ.
۹. هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى‌ إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً.

۲۴ - شجاعت‌



••• شجاعت موسى علیه‌السلام و صراحت پيام او، در برابر فرعون:
۱. وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ تِسْعَ آياتٍ بَيِّناتٍ فَسْئَلْ بَنِي إِسْرائِيلَ إِذْ جاءَهُمْ فَقالَ لَهُ فِرْعَوْنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يا مُوسى‌ مَسْحُوراً قالَ لَقَدْ عَلِمْتَ ما أَنْزَلَ هؤُلاءِ إِلَّا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ بَصائِرَ وَ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يا فِرْعَوْنُ مَثْبُوراً.
۲. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ وَ تِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ قالَ فِرْعَوْنُ وَ ما رَبُّ الْعالَمِينَ‌ قالَ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ‌ قالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلهَاً غَيْرِي لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ.
۳. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ‌ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ‌ فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا اقْتُلُوا أَبْناءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَ اسْتَحْيُوا نِساءَهُمْ وَ ما كَيْدُ الْكافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلالٍ‌ وَ قالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى‌ وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسادَ وَ قالَ مُوسى‌ إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَ رَبِّكُمْ مِنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسابِ.

••• اظهار شجاعت هنگام ابلاغ رسالت خود در برابر فرعون، سفارش خدا به موسى علیه‌السلام:
۱. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعِيدُها سِيرَتَهَا الْأُولى‌ اذْهَبْ إِلى‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‌ قالَ لا تَخافا إِنَّنِي مَعَكُما أَسْمَعُ وَ أَرى‌.
۲. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‌ هارُونَ‌ وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ‌ قالَ كَلَّا فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ.
۳. وَ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى‌ أَقْبِلْ وَ لا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ الْآمِنِينَ.

••• عبور از دریا با جرأت و شهامت، توصيه خدا به موسى علیه‌السلام:
وَ لَقَدْ أَوْحَيْنا إِلى‌ مُوسى‌ أَنْ أَسْرِ بِعِبادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقاً فِي الْبَحْرِ يَبَساً لا تَخافُ دَرَكاً وَ لا تَخْشى‌.

••• مقابله شجاعانه با جادوگران فرعونی، از سفارش‌هاى خدا به موسى علیه‌السلام:
قالُوا يا مُوسى‌ إِمَّا أَنْ تُلْقِيَ وَ إِمَّا أَنْ نَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقى‌ قالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعى‌ فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خِيفَةً مُوسى‌ قُلْنا لا تَخَفْ إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعْلى‌ وَ أَلْقِ ما فِي يَمِينِكَ تَلْقَفْ ما صَنَعُوا إِنَّما صَنَعُوا كَيْدُ ساحِرٍ وَ لا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتى‌.

••• برخوردارى موسى علیه‌السلام از شهامت و توان جسمی:
وَ دَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلى‌ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِها فَوَجَدَ فِيها رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلانِ هذا مِنْ شِيعَتِهِ وَ هذا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَغاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسى‌ فَقَضى‌ عَلَيْهِ‌ ... فَلَمَّا أَنْ أَرادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُما قالَ يا مُوسى‌ أَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَما قَتَلْتَ نَفْساً بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّاراً فِي الْأَرْضِ وَ ما تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ.

۲۵ - عبادت‌



••• موسى علیه‌السلام مأمور به عبادت خدا:
فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ‌ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي.

••• سى شب، مدّت عبادت و میقات موسى علیه‌السلام در مرحله نخست:
وَ واعَدْنا مُوسى‌ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قالَ مُوسى‌ لِأَخِيهِ هارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ.

••• تداوم عبادت موسى علیه‌السلام در ميقات تا چهل شب:
۱. وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى‌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ.
۲. وَ واعَدْنا مُوسى‌ ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ....

••• عبادت موسى علیه‌السلام، سبب نجات وی از گرفتارى:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ نَجَّيْناهُما وَ قَوْمَهُما مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

••• عبودیّت موسى علیه‌السلام، موجب پیروزی وى بر باطل:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ نَصَرْناهُمْ فَكانُوا هُمُ الْغالِبِينَ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

••• اعطاى کتاب آسمانی به موسى علیه‌السلام بر اثر عبادت و ایمان:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ آتَيْناهُمَا الْكِتابَ الْمُسْتَبِينَ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

••• عبادت موسى علیه‌السلام، عامل هدایت خاص وى از جانب خدا:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ هَدَيْناهُمَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

••• نام نيك در آيندگان، از آثار عبادت موسى علیه‌السلام براى خدا:
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ تَرَكْنا عَلَيْهِما فِي الْآخِرِينَ‌ إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ.

۲۶ - عصمت‌



عصمت موسى علیه‌السلام در تبليغ رسالت الهی:
۱. وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى‌ وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ‌ وَ مِنْ آبائِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ إِخْوانِهِمْ وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ‌ أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرى‌ لِلْعالَمِينَ‌ . در اين آيات، سخن از هدايت شدن و برگزيدگى و رسالت موسى علیه‌السلام از جانب خدا مى‌باشد و روشن است كه اين سخن تنها با عصمت انبیا سازگار است، زيرا گناه پيامبران با هدایت و رسالت آنان از سوى خدا سازگار نيست.
۲. وَ قالَ مُوسى‌ يا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ حَقِيقٌ عَلى‌ أَنْ لا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ‌ ....
۳. قالَ يا مُوسى‌ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسالاتِي وَ بِكَلامِي فَخُذْ ما آتَيْتُكَ وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ‌ وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها ....
۴. وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مُوسى‌ إِنَّهُ كانَ مُخْلَصاً وَ كانَ رَسُولًا نَبِيًّا أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا ....
۵. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى‌.
۶. ... ثُمَّ جِئْتَ عَلى‌ قَدَرٍ يا مُوسى‌ وَ اصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي‌ اذْهَبْ أَنْتَ وَ أَخُوكَ بِآياتِي وَ لا تَنِيا فِي ذِكْرِي‌ اذْهَبا إِلى‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‌ فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى‌ قالا رَبَّنا إِنَّنا نَخافُ أَنْ يَفْرُطَ عَلَيْنا أَوْ أَنْ يَطْغى‌ قالَ لا تَخافا إِنَّنِي مَعَكُما أَسْمَعُ وَ أَرى‌ فَأْتِياهُ فَقُولا إِنَّا رَسُولا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنا بَنِي إِسْرائِيلَ وَ لا تُعَذِّبْهُمْ قَدْ جِئْناكَ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكَ وَ السَّلامُ عَلى‌ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى‌.

۲۷ - عفّت‌



موسى علیه‌السلام، شخصى امین و صاحب عفّت، از ديدگاه دختر شعيب:
وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّ مُوسى‌ ... قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ‌. امانتداری موسى علیه‌السلام از ديدگاه دختر شعیب قطعاً عفّت موسى علیه‌السلام را در بر مى‌گيرد و اين سخن و ديدگاه دختر شعيب هم مورد تأييد خدا و قرآن قرار گرفته است.

۲۸ - علم‌



••• اعطاى حكم و علم به موسى علیه‌السلام پس از رشد و کمال، پاداش احسان و شايستگى وى از سوى خدا:
وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّ مُوسى‌ ... وَ لَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ اسْتَوى‌ آتَيْناهُ حُكْماً وَ عِلْماً وَ كَذلِكَ نَجْزِي‌ الْمُحْسِنِينَ.

••• محدوديّت علم موسى علیه‌السلام و بى‌خبرى وى از ماجراى قوم خود و گمراهی آنان به وسيله سامری، در غياب خود:
وَ ما أَعْجَلَكَ عَنْ قَوْمِكَ يا مُوسى‌ قالَ هُمْ أُولاءِ عَلى‌ أَثَرِي وَ عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضى‌ قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِنْ بَعْدِكَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُ‌ فَرَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ يا قَوْمِ أَ لَمْ يَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْداً حَسَناً أَ فَطالَ عَلَيْكُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَخْلَفْتُمْ مَوْعِدِي‌ قالُوا لَنْ نَبْرَحَ عَلَيْهِ عاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنا مُوسى‌ قالَ يا هارُونُ ما مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا أَلَّا تَتَّبِعَنِ أَ فَعَصَيْتَ أَمْرِي‌ قالَ يَا بْنَ أُمَّ لا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَ لا بِرَأْسِي إِنِّي خَشِيتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ لَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي‌ قالَ فَما خَطْبُكَ يا سامِرِيُ‌ قالَ بَصُرْتُ بِما لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي.

••• محدوديت علم موسى علیه‌السلام و عدم آگاهی وى از سرنوشت و آینده رسالت خويش:
۱. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ‌ قالَ رَبِّ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ‌ وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ‌ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‌ هارُونَ‌ وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ‌ قالَ كَلَّا فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ.
۲. إِذْ قالَ مُوسى‌ لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ ناراً سَآتِيكُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُمْ بِشِهابٍ قَبَسٍ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ‌ فَلَمَّا جاءَها نُودِيَ أَنْ بُورِكَ مَنْ فِي النَّارِ وَ مَنْ حَوْلَها وَ سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ يا مُوسى‌ إِنَّهُ أَنَا اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ‌ وَ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى‌ لا تَخَفْ إِنِّي لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ.

۲۹ - كرامت‌



موسی علیه‌السلام، پيامبرى گرامى و داراى کرامت:
وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَ جاءَهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ.

۳۰ - پانویس


 
۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۳. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۴. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۵. صافّات/سوره۳۷، آیات۱۱۹-۱۲۱.    
۶. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۷. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۸.    
۸. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۱.    
۹. انعام/سوره۶، آیه۱۵۴.    
۱۰. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۱. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۷.    
۱۲. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۸.    
۱۳. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۱.    
۱۴. صافّات/سوره۳۷، آیات۱۱۴-۱۱۶.    
۱۵. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۶.    
۱۶. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۱۷. کهف/سوره۱۸، آیات۶۵-۶۹.    
۱۸. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۱۹. انعام/سوره۶، آیه۹۰.    
۲۰. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۲.    
۲۱. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۲۲. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۲۳. دخان/سوره۴۴، آیه۱۷.    
۲۴. دخان/سوره۴۴، آیه۱۸.    
۲۵. قصص/سوره۲۸، آیه۲۰.    
۲۶. قصص/سوره۲۸، آیه۲۶.    
۲۷. قصص/سوره۲۸، آیه۲۰.    
۲۸. قصص/سوره۲۸، آیه۲۶.    
۲۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۳۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۳۱. طه/سوره۲۰، آیه۱۹.    
۳۲. طه/سوره۲۰، آیه۲۵.    
۳۳. طه/سوره۲۰، آیه۵۱.    
۳۴. طه/سوره۲۰، آیه۵۲.    
۳۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۳.    
۳۶. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۰.    
۳۷. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۳۸. طه/سوره۲۰، آیه۹.    
۳۹. طه/سوره۲۰، آیه۱۴.    
۴۰. طه/سوره۲۰، آیه۱۵.    
۴۱. نمل/سوره۲۷، آیه۷.    
۴۲. نمل/سوره۲۷، آیه۸.    
۴۳. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۴۴. مریم/سوره۱۹، آیه۵۸.    
۴۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۴۶. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۴۷. انعام/سوره۶، آیه۸۷.    
۴۸. انعام/سوره۶، آیه۸۹.    
۴۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۵۰. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۵۱. طه/سوره۲۰، آیه۱۳.    
۵۲. طه/سوره۲۰، آیات۴۱-۴۴.    
۵۳. شوری/سوره۴۲، آیه۱۳.    
۵۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۵۵. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۰.    
۵۶. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۱.    
۵۷. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۵۸. مریم/سوره۱۹، آیه۵۲.    
۵۹. طه/سوره۲۰، آیات۱۱-۱۳.    
۶۰. طه/سوره۲۰، آیات۳۸-۴۱.    
۶۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۶۹.    
۶۲. نساء/سوره۴، آیه۱۶۴.    
۶۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۳.    
۶۴. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۶۵. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۶۶. مریم/سوره۱۹، آیه۵۲.    
۶۷. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۶۸. انعام/سوره۶، آیه۸۸.    
۶۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۷۰. قصص/سوره۲۸، آیه۲۷.    
۷۱. قصص/سوره۲۸، آیه۲۸.    
۷۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۱.    
۷۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۲.    
۷۴. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۷۵. انعام/سوره۶، آیه۸۹.    
۷۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۷۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۱.    
۷۸. قصص/سوره۲۸، آیه۳.    
۷۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۸۰. قصص/سوره۲۸، آیه۳.    
۸۱. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۸۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص ۳۸۱.    
۸۳. قصص/سوره۲۸، آیه۳.    
۸۴. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۸۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۸۶. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۸۷. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۸۸. مریم/سوره۱۹، آیه۵۸.    
۸۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۹۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۹۱. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۹۲. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۹.    
۹۳. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۱.    
۹۴. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۹۵. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۹۶. غافر/سوره۴۰، آیه۲۶.    
۹۷. غافر/سوره۴۰، آیه۲۸.    
۹۸. اعراف/سوره۷، آیات۱۰۴-۱۰۸.    
۹۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۱۰۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۱.    
۱۰۱. شعراء/سوره۲۶، آیات۳۰-۳۳.    
۱۰۲. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۱۰۳. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۱۰۴. کهف/سوره۱۸، آیه۶۵.    
۱۰۵. کهف/سوره۱۸، آیه۶۶.    
۱۰۶. کهف/سوره۱۸، آیه۶۵.    
۱۰۷. کهف/سوره۱۸، آیه۶۶.    
۱۰۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.    
۱۰۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۱۱۰. نساء/سوره۴، آیه۱۶۴.    
۱۱۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۳.    
۱۱۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۱۱۳. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۱۱۴. مریم/سوره۱۹، آیه۵۲.    
۱۱۵. طه/سوره۲۰، آیات۱۱-۱۳.    
۱۱۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۱۱۷. نمل/سوره۲۷، آیات۷-۹.    
۱۱۸. قصص/سوره۲۸، آیه۳۰.    
۱۱۹. نازعات/سوره۷۹، آیه۱۵.    
۱۲۰. نازعات/سوره۷۹، آیه۱۶.    
۱۲۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۰۱.    
۱۲۲. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۰۲.    
۱۲۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۱۲۴. شعراء/سوره۲۶، آیات۲۲-۲۴.    
۱۲۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۹.    
۱۲۶. غافر/سوره۴۰، آیات۲۳-۲۷.    
۱۲۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۱۲۸. طه/سوره۲۰، آیه۱۲.    
۱۲۹. طه/سوره۲۰، آیه۲۴.    
۱۳۰. طه/سوره۲۰، آیه۴۶.    
۱۳۱. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۵.    
۱۳۲. قصص/سوره۲۸، آیه۳۱.    
۱۳۳. طه/سوره۲۰، آیه۷۷.    
۱۳۴. طه/سوره۲۰، آیات۶۵-۶۹.    
۱۳۵. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۱۳۶. قصص/سوره۲۸، آیه۱۹.    
۱۳۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۱۳۸. طه/سوره۲۰، آیه۱۴.    
۱۳۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۲.    
۱۴۰. بقره/سوره۲، آیه۵۱.    
۱۴۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۲.    
۱۴۲. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۴۳. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۵.    
۱۴۴. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۱۴۵. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۴۶. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۶.    
۱۴۷. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۱۴۸. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۴۹. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۷.    
۱۵۰. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۱۵۱. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۵۲. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۸.    
۱۵۳. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۱۵۴. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۴.    
۱۵۵. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۹.    
۱۵۶. صافّات/سوره۳۷، آیه۱۲۲.    
۱۵۷. انعام/سوره۶، آیه۸۴.    
۱۵۸. انعام/سوره۶، آیه۸۷.    
۱۵۹. انعام/سوره۶، آیه۹۰.    
۱۶۰. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۴.    
۱۶۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۵.    
۱۶۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۴.    
۱۶۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۵.    
۱۶۴. مریم/سوره۱۹، آیه۵۱.    
۱۶۵. مریم/سوره۱۹، آیه۵۸.    
۱۶۶. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۱۶۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۳.    
۱۶۸. طه/سوره۲۰، آیات۴۰-۴۷.    
۱۶۹. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۱۷۰. قصص/سوره۲۸، آیه۲۶.    
۱۷۱. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۱۷۲. قصص/سوره۲۸، آیه۱۴.    
۱۷۳. طه/سوره۲۰، آیات۸۳-۸۶.    
۱۷۴. طه/سوره۲۰، آیات۹۱-۹۶.    
۱۷۵. شعراء/سوره۲۶، آیات۱۰-۱۶.    
۱۷۶. نمل/سوره۲۷، آیات۷-۱۰.    
۱۷۷. دخان/سوره۴۴، آیه۱۷.    


۳۱ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۹، ص۳۸۱، برگرفته از مقاله «فضایل موسی».    


رده‌های این صفحه : حضرت موسی | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.