قیاس شبهقیاس دارای «فرعِ» قابل مقایسه با چند « اصل » را قیاس شبه می‌گویند. ۱ - تعریفقیاس شبه، قیاسی است که فرع آن، برای قیاس شدن با دو یا چند اصل صلاحیت داشته و بین آنها مردد است؛ یعنی به هر اصلی از یک نظر شباهت دارد. در این گونه موارد، مجتهد فرع را به اصلی که شباهت بیشتری به آن دارد، ملحق می‌سازد؛ برای مثال، شراب گرفته شده از «نی» را هم می‌توان به خمر قیاس نمود، از این نظر که احیاناً مست کننده نیز هست، و هم می‌توان به نوشیدنی‌های مباح دیگر قیاس نمود، چون در طبیعت آن مست کنندگی وجود ندارد. ۲ - نکتهیکی از راه‌های اثبات علت در قیاس، روشی است که از آن به «شبه» تعبیر کرده‌اند و قیاسی که این گونه صورت می‌گیرد «قیاس شبه» نامیده می‌شود. بیشتر فقهای عامه «قیاس شبه» را حجت ندانسته و از آن احتراز می‌کنند. [۱]
اصول الفقه، ابو زهره، محمد، ص۲۳۲.
[۲]
دانشنامه حقوقی، جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ج۲، ص۴۹۱.
[۳]
اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۴، ص۱۰۲.
[۴]
المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج۵، ص۲۰۵.
[۵]
منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، جناتی، محمد ابراهیم، ص۳۰۶.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۵۵، برگرفته از مقاله «قیاس شبه». رده‌های این صفحه : قیاس
|