ساعدساعد قسمتی از بدن می‌باشد که بین مچ و آرنج دست بوده و از احکام آن در باب قصاص و دیات سخن گفتهاند. ۱ - احکام ساعد۱.۱ - قطع عمدی ساعددر قطع عمدى ساعد تا آرنج، قصاص ثابت است؛ لیکن در قطع بعض ساعد در صورت امکان، قصاص و در غیر این صورت، به نسبت مساحت (نصف، یک سوم یا بیشتر و یا کمتر) دیه ثابت خواهد بود. حکم یاد شده درصورتى است که ساعد فرد آسیب دیده فاقد کف باشد؛ اما اگر با کف باشد و جانی همراه کف دست بعض ساعد را نیز قطع کند، بنابر قول مشهور قصاص در دست او تا مچ ثابت مىشود و نسبت به بعض ساعد حکومت (ارش) ثابت خواهد بود. برخى در این صورت نیز نسبت به بعض ساعد به نسبت مساحت، قائل به ثبوت دیه شدهاند. بعضى در ثبوت حکومت (ارش) یا دیه جداگانه براى بعض ساعد تردید و توقف کردهاند. برخى نیز گفتهاند: اگر قصاص از بعض ساعد جانى ممکن باشد، قصاص مىشود. در غیر این صورت، باید براى مجموع یک دیه بپردازد. ۲ - دیه هر کدام از ساعددر قطع دو ساعد دیه کامل (دیه قتل نفس) و در قطع یکى نصف دیه ثابت است؛ لیکن چنانچه ساعد همراه کف باشد و جانى مجموع کف و ساعد تا آرنج را قطع کند، به قول مشهور، براى مجموع کف و ساعد یک دیه پرداخت مىنماید. برخى قدما براى کف، دیه و براى ساعد، ارش را ثابت دانستهاند. [۶]
الوسيلة ج۴۵۳.
ظاهر کلام برخى دیگر، ثبوت دیهاى جدا گانه- علاوه بر دیه کف- براى ساعد است.
۳ - دیه استخوان ساعددیه شکستن، تَرَک برداشتن، آشکار شدن استخوان، کوبیده شدن، در رفتن و جا به جا شدن استخوان ساعد بنابر قول مشهور همان دیه استخوان است [۱۰]
تفصیل الشریعة (الدیات)، ص۲۱۵.
لیکن برخى گفتهاند: دیه شکسته شدن استخوان ساعد در صورتى که بدون عیب و نقص بهبود یابد، یک سوم دیه نفس (۳۳۳ و یک سوم دینار) و دیه شکسته شدن یکى از دو استخوان ساعد در صورت بهبود بدون عیب و نقص، صد دینار و دیه ترک خوردن آن، هشتاد دینار و در صورت نمایان شدن استخوان بر اثر جراحت، ۲۵ دینار و در صورت جابه جا شدن، صد دینار و در صورت سوراخ شدن، دوازده و نیم دینار و در صورت عمیق بودن سوراخ- در حدى که به طرف دیگر استخوان برسد- بر اثر فرورفتن آلت نوک تیزى همچون خنجر، پنجاه دینار و در صورت پیدایى زخمى که بهبود نیابد، ۳۳ و یک سوم دینار خواهد بود.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۵۲-۳۵۳. |