شلیاز کار افتادگی عضوی، همچون دست و پا را شَلی گویند.از احکام آن در بابهای حدود، قصاص و دیات سخن گفتهاند. ۱ - احکام شلی۲ - قطع دست راست دزد حتی در صورت شلی دست چپدر کیفر دزد، با داشتن دست راست، هرچند شل باشد، دست چپ قطع نمیشود؛ بلکه بنابر قول مشهور، حتی در صورت شل بودن دست چپ یا هر دو دست، دست راست او قطع میشود. از برخی قدما نقل شده: کسی که دست چپ او شل است، دست راستش قطع نمیگردد، بلکه به زندان افکنده میشود. ۳ - همسان بودن اعضای مجنی علیه با جانی در قصاصاز شرایط قصاص اعضا، همسانی عضو فرد آسیب دیده (مجنی علیه) با عضو فرد آسیب زننده (جانی) از جهت شل نبودن است. بنابر این، عضو سالم در برابر عضو شل قصاص نمیشود؛ هرچند جانی آن را برای قصاص بذل کند؛ لیکن عضو شل در برابر عضو سالم قصاص میشود. بر این قول، ادعای اجماع شده است. لیکن برخی معاصران، عدم اشتراط همسانی دو عضو در سلامت را بعید ندانستهاند. ۳.۱ - ثبوت دیه در صورت خطر جانی داشتن قصاص عضو شلالبته قصاص عضو شل در برابر عضو سالم در صورتی است که اهل خبره قصاص عضو شل را برای جانی بی خطر بدانند و چنانچه آن را خطرناک بدانند، مثلا نظر دهند که باقطع عضو شل، بند آمدن خون رگها امکان پذیر نیست، و در نتیجه بیم مرگ جانی میرود، قصاص نمیشود، بلکه دیه ثابت میگردد. ۳.۲ - حکم اختلاف در سلامت عضو آسیب دیدهاگر جانی مدعی شلی عضو فرد آسیب دیده، و او مدعی سلامت آن باشد، برخی قول جانی را مقدم دانستهاند، مگر آنکه مجنی علیه بر سلامت خود بینه اقامه کند. از برخی دیگر، تقدیم قول مجنی علیه نقل شده است. ۴ - احکام شلی در باب دیاتدیه جنایت موجب شلی عضو، دو سوم دیه تعیین شده برای آن عضو است و دیه قطع عضو شل، یک سوم دیه آن عضو میباشد. مگر آلت تناسلی مرد که دیه جنایت موجب شلی آن بنابر قول برخی، دیه کامل است. هرچند مشهور تفاوتی میان آلت تناسلی و غیر آن قائل نشدهاند. ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۷۲۱-۷۲۲. |