آلاسکا

نام این ایالت از واژه alaxsxaq (آلاخس‌خاق) در زبان بومیان آلیوتی گرفته شده که معنای آن «جای تحت تأثیر از فعالیت دریا» (دریاکوبه) است.

تاریخ اسکان بشر در آلاسکا

آلاسکا اولین قسمتی از قاره آمریکا بود که توسط انسان‌ها سکنی گزیده شد. طبق فرضیه فعلی، اولین عشایر که از سیبری آمده بودند، حدود ۳۶.۰۰۰ سال پیش از طریق برینگیا، راه زمینی بین آسیا و آمریکای شمالی، که در آن زمان هنوز وجود داشت، وارد این منطقه شدند. تا حدود ۱۸.۰۰۰ سال قبل از میلاد گفته می‌شود که تماس‌های ژنتیکی با سیبری وجود داشته‌است. در همین زمان، سرانجام جمعیت آمریکایی از آسیایی جدا شد. بر اساس این مطالعه، گفته می‌شود که تمام سرخپوستان امروزی آمریکای شمالی و جنوبی از نسل این مهاجران هستند.

عصر جدید

پیش از ورود سفید پوستان به آلاسکا، اسکیموها، آلئوت و سرخ‌پوستان تنها مردمان ساکن این سرزمین بودند. پتر کبیر، تزار روسیه، در ۱۷۲۵ میلادی، ویتوس برینگ، دریانورد دانمارکی را که در خدمت روسیه بود مأمور کرد تا حدود کرانه‌های شمال شرقی روسیه را کشف و مشخص نماید. برینگ در دومین سفر پژوهشی خود، در سال ۱۷۴۱ میلادی به سرزمینی رسید که امروزه آلاسکا نامیده می‌شود. هنگامی که نخستین اروپایی‌ها به جستجوی مسیری میان اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام در شمال پرداختند ۳ قوم اسکیموها، آلیوت‌ها و سرخ‌پوستان در سرزمین قطبی آلاسکا ساکن بودند. در سال ۱۷۴۱ میلادی روس‌ها پرچم خود را در این مجمع الجزایر وسیع که آلاسکا نامیده می‌شد برافراشتند. چند سال بعد، شکارچیان نهنگ و تاجران پوست در منطقه مستقر شده و یک بازار در جزیره کودیاک در سال ۱۷۸۴ میلادی ایجاد کردند. با کشف طلا سیل مهاجران به منطقه سرازیر شد و توجه آمریکایی‌ها به این سرزمین ثروتمند جلب گردید. دولت ایالات متحده برای فروش آلاسکا روسیه تزاری را تحت فشار گذاشت.

خرید آلاسکا از روسیه

روسیه، آلاسکا را در سال‌های ۱۷۵۰ تحت تسلط خود گرفت. روس‌ها با مردمان بومی آنجا روابط بازرگانی داشتند، ولی بعداً اقدام به فروش آن نمودند. قرارداد خرید آلاسکا از روسیه، نهم آوریل ۱۸۶۷ به تصویب سنای آمریکا رسید و قطعی شد، ولی انجام معامله و تحویل آلاسکا از جانب روسیه به آمریکا موکول به تصویب شرایط معامله در سنای آمریکا شد که سنا نیز در جلسه ۹ آوریل خود قرارداد معامله را تصویب کرد. طبق قرار داد معامله، آلاسکا مهاجرنشین روسیه در قارهٔ آمریکا به مبلغ هفت میلیون و دویست هزار دلار خریداری شد ـ هر هکتار ۲ پنی (دو صدم دلار).

ویلیام سیوارد وزیر خارجهٔ کابینه‌های ابراهام لینکلن و اندرو جانسون برای خرید آلاسکا تلاش فراوان کرد. وی برای قانع کردن سنای آمریکا به خرید آلاسکا به مبلغی که ذکر شد در نطقی طولانی جزئیات اهمیت منابع زیر زمینی، ماهی‌گیری و … این منطقهٔ وسیع را برشمرد. سناتورها مبلغ خرید را بیش از ارزش اراضی یخزده آلاسکا می‌دانستند که سرانجام با سخنرانی سیوارد قانع شدند. سیوارد یک سیاستمدار عضو حزب جمهوری‌خواه آمریکا بود.

مساحت ایالت آلاسکا در حدود ۱٬۷۱۷٬۸۵۴ کیلومتر مربع می‌باشد که شامل جزایر الوشن که به بیش از ۱۵۰ جزیره کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود. مرز میان کانادا و آلاسکا از اولین مرزهایی بود که به واسطه مرزبندی مداری شکل گرفت و از دیگر مرزهای این چنین می‌توان به مرز مصر و لیبی اشاره کرد. دنالی (کوه مک‌کینلی) مرتفع‌ترین کوه قاره آمریکای شمالی که در سال ۱۹۱۳ فتح شد.

در شمال آلاسکا جلگه‌هایی وجود دارد که به اقیانوس منجمد شمالی می‌پیوندد. خاک این جلگه‌ها یخ زده‌است و در آن درخت نمی‌روید که در اصطلاح جغرافیا به آن توندرا گفته می‌شود. آلاسکا به تنهایی سه قله مرتفع قاره آمریکای شمالی را در خود جا داده‌است که به قرار زیر است: دنالی (واقع در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی)، کوه لوگان، و کوه سن الایاس (واقع در پارک و منطقه حفاظت شده ملی رنگل-سن الیاس).

محیط زیست آلاسکا به نظر دست نخورده و بری از نفوذ انسان می‌آید اما بعد از کشف نفت و اتفاقات پی در پی در ضدیت انسان با محیط پیرامونش این محیط را نیز یکی از پرخطرترین مکان‌های روی زمین کرده‌است.

یادبود ملی میستی فیوردز، یادبود ملی ادمیرالتی آیلند، جنگل ملی چوگاچ، و جنگل ملی تونگاس در این ایالت قرار دارند.

آب و هوای آلاسکا متنوع است. در بعضی مناطق این سرزمین دمای هوا گاه به °۶۲- سانتی‌گراد می‌رسد. در کرانه‌های شمالی که اسکیموها در آنجا زندگی می‌کنند، زمستان بسیار طولانی و تاریک است و خورشید هفته‌ها طلوع نمی‌کند. تابستان‌های این ناحیه کوتاه است اما روزهای بسیار بلندی دارد و خورشید هفته‌ها غروب نمی‌کند. در این میان یخ‌های لایهٔ بالایی خاک ذوب می‌شوند و در نتیجه آب سطح زمین را می‌پوشاند. بادهایی که بر فراز جریان آب گرم ژاپن می‌وزند، هوای جنوب آلاسکا را تقریباً در سراسر سال ملایم نگه می‌دارند. در قسمت‌های مرکزی میانگین بارندگی سالانه حدود ۳۳۰ میلی‌متر است.

فرماندار و نایب فرماندار هر چهار سال یکبار به رای مردم انتخاب می‌شوند. کنگره قانونگذاری آلاسکا ۴۰ نماینده و ۲ سناتور دارد که توسط مردم آلاسکا انتخاب می‌شوند. به نمایندگی از مردم آلاسکا در کنگره آمریکا یک نماینده و دو سناتور وجود دارد.

در سال ۲۰۱۲، این ایالت تولید ناخالص داخلی برابر با ۵۴٬۷۰۲ میلیارد دلار داشت، که قابل مقایسه با تولید ناخالص داخلی کشور کرواسی (۵۶٬۴۴۲ میلیارد دلار) بود. شرکت‌های هواپیمایی لیندن ایر کارگو، پن‌ایر، ریان ایر سرویسز، آلاسکا سنترال اکسپرس، برینگ ایر، فرانتیر فلایینگ سرویس و اف‌اس ایر سرویس در این ایالت قرار دارند.

این ایالت شبه جزیره ایست در شمال غربی قارهٔ آمریکا شمالی که با جزیره‌های بزرگ و کوچک که جمعیت آن طبق آمار سال ۲۰۰۵ بیش از ۶۶۰۰۰۰ نفر است. نام آلاسکا از زبان قوم آلئوت (Aleut) گرفته شده‌است که مردم بومی کهن این سرزمین بوده‌اند.

آلاسکا به همراه جزایر هاوایی دو تکه جدا از ایالت متحده آمریکاست که به ترتیب ایالات چهل و نهم و پنجاهم آن به‌شمار می‌روند. سفیدپوست‌ها ۷۵ درصد مردم آلاسکا را تشکیل می‌دهند؛ و بیش از ۷۰ درصد در شهرها زندگی می‌کنند. اغلب مردم آلاسکا زندگی در خطوط ساحلی را گزیده‌اند.

آلاسکا با استان یوکان و بریتیش کلمبیای کانادا در شرق، با خلیج آلاسکا در غرب، با اقیانوس آرام در جنوب، با دریای برینگ، تنگه برینگ و دریای چوکچی در غرب و با دریای بوفورت اقیانوس منجمد شمالی در شمال محدود شده‌است. سرزمین آلاسکا نزدیک‌ترین قسمت قاره آمریکا به آسیاست و تنگه برینگ با حدود ۸۰ کیلومتر پهنا آن را از روسیه جدا می‌کند و بر طبق نظریه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی مردم بومی قاره آمریکا در عصر یخبندان قبل از ورود وایکینگ‌ها و گروه اعزامی اسپانیایی به رهبری کریستف کلمب از طریق آلاسکا به این قاره مهاجرت کرده‌اند. این قوم هنوز نیز در گوشه و کنار آمریکای شمالی و جنوبی قابل مشاهده هستند و به مردم بومی آمریکا مشهور هستند از معروف‌ترین افراد بومی آمریکا که به قدرت و شهرت رسیدند می‌توان به امیلیانو زاپاتا انقلابی مکزیکی اشاره کرد.

زبان رسمی انگلیسی است، و زبان‌های بومی نیز تا حدود کمی رایج هستند. نوع نژاد ۶۷٫۷٪ سفید، ۱۵٫۶٪ بومی آلاسکایی، ۴٫۱٪ سیاه، اسپانیایی ۴٫۱٪، آسیایی ۴٪، و اسکیموها و آلیوت ۳٫۶٪ جمعیت هستند.

میانگین تحصیل و باسوادی دانش آموزان ساکن آلاسکا از میانگین ملی آمریکا بالاتر است. این در حالی است که میانگین وجود کلاس‌های تدریس از میانگین ملی آمریکا کمتر است.

دانشگاه آلاسکا مسئولیت آموزشی کل ایالت را بر عهده دارد (نظیر آنچه در ایران در اختیار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است) به رسمیت شناختن و اعطای امتیاز آموزشی به مراکزی که به مردم آموزش می‌دهند. دانشگاه آلاسکا به سه واحد انکوریج، ژونو و فایربانکس تقسیم شده‌است.

شاخه دانشگاه آلاسکا در فیربنکس بزرگ‌ترین مرکز تحقیق در رابطه با شمالگان در جهان است. ماهیگیری و مهاجرت‌های مرتبط با آن، آتشفشان‌شناسی و تحقیق در مورد گرم‌شدن زمین در شمالگان از سر موضوعاتی است که در این مرکز بررسی می‌شود.

موزه ایالتی در ژونو، موزه شلدون جکسون در شهر کوچک سیتکا، موزه تاریخ و هنرهای زیبا در انکوریج و موزه دانشگاه آلاسکا در فیربنکس از جالب توجه‌ترین موزه‌هایی هستند که در مورد آثار کهن و باستانی و محصولات مصنوعی مردم بومی آمریکا به گردآوری و محافظت پرداخته‌اند. اعم از عناصر مهم و معنادار از فرهنگ بومی آمریکا که در واقع میراث بشری محسوب می‌شوند.[۱]

دانشگاه آلاسکا در انکوریج دانشگاه بزرگ و معتبر شهر انکوریج است.

آلاسکا دارای ۱۵ پارک ملی است که هر کدام حکم یک گالری از تکامل طبیعی زمین را دارد. همچنین این ایالت بیش از ۲۰ کوه از بزرگ‌ترین کوه‌های آمریکا را در خود جای داده‌است که به هنگام فصل زمستان میزبان علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی است.

از پارک‌های معروف ملی این ایالت می‌توان به پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی، پارک و منطقه حفاظت شده ملی رنگل-سن الیاس، پارک و منطقه حفاظت شده ملی کتمای، پارک و منطقه حفاظت شده ملی دروازه‌های شمالگان، پارک و منطقه حفاظت شده ملی دریاچه کلارک، پارک ملی دره کوباک، پارک ملی کنای فوردز، و پارک و منطقه حفاظت شده ملی خلیج گلیشر اشاره کرد.

در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دنالی بیش از ۱۰ هزار یخ رود در آلاسکا واقع است که هر کدام جلوه خود را دارد. همچنین در پارک و منطقه حفاظت شده ملی دریاچه کلارک ده‌ها هزار دودکش تماشایی آتشفشانی در دره‌های پارک‌های ملی آلاسکا که در اثر تقابل آب و مواد مذاب تبدیل به چشمه‌های جوشان و آب گرم شده‌اند که سالانه هزاران بازدیدکننده دارند.

از بزرگ‌ترین محل‌های سرگرمی و تفریح می‌توان به جشنواره دیدار خز در انکوریج اشاره کرد؛ و نیز می‌توان به حراج‌های موسوم به خز پاییزه، مسابقه سگ‌های سورتمه‌ران، آتش‌بازی، و بازی‌های صحرایی اشاره کرد.

مردم از سراسر جهان هر ساله در ماه مارس برای مسابقه سخت و بزرگ سورتمه‌رانی با سگهای سورتمه ران از انکوریج تا نوم در حدود بین ۱۸۲۵ تا ۱۸۷۰ کیلومتر به آلاسکا سفر می‌کنند. تقریباً هر ساله ۷۵ تیم در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند.

همچنین هر ساله در ماه مه در فربنکس هنرهای برفی نظیر مجسمه‌سازی با برف نیز اغلب پرطرفدار و با رقابت عالی و دارای ابتکارات چشمگیری است. نیز در شهر کوچک نوم در این ماه شناگران جسور و دارای استقامت بالا در آب‌های بسیار سرد از دریای برینگ تا شهر نوم مسابقه برگزار می‌شود.

• آثار معماری روسی در کلیسایی در آلاسکا.

• جنگل‌های پهناور آلاسکا

• بندر سیتکا در آلاسکا

• حزب استقلال آلاسکا
• جزیره کودیاک
• ویتوس برینگ

• ویکی‌پدیای انگلیسی
• دانشنامه انکارتا
• Source: Economic Research Service, U.S. Dept. of Agriculture, U.S. Farm Marketings by State, ۱۹۹۴–۹۵

• alaska report
• خدمات پارک‌های ملی آلاسکا، National Park Service
• رصدخانه کوه‌های آتشفشانی آلاسکا، Alaska Volcano Observatory
• سایتی برای کمک به مردم آلاسکا در زمینه اطلاع یابی از محیط زیست ایالتشان، ONE/Northwest: Online Networking for the Environment