اسکندرمیرزا گرجی

در سال ۱۸۰۱، آشکار شد که بدگمانی اسکندرخان نسبت به روس‌ها کاملاً به جا بود و سیسیانوف پادشاهی گرجستان را منحل اعلام کرد و رسماً گرجستان را ضمیمه روسیه نمود. با وجود اینکه روس‌ها شدیداً بدنبال او می‌گشتند، موفق شد که خود را به ایران برساند که شاه تعدادی از روستاهای ارمنی‌نشین در آذربایجان را همراه مقداری پول به او داد. در ۱۸۰۴، با شروع دوره اول جنگ‌های ایران و روس، اسکندرمیرزا در کنار ایرانیان وارد جنگ شد و ارتباطهای داخل گرجستان اش را برای ایجاد شورش ضد روسی فعال نمود. در این زمان با فرستادگان ناپلئون هم ملاقات داشت. سپتامبر ۱۸۱۲ شاهد برگشتن این شاهزاده به گرجستان و ایجاد شورش فراگیر در ناحیه کاختی گرجستان بود. ۴۰۰۰ نفر شورشی او را به عنوان پادشاه گرجستان اعلام نمودند، اما در نهایت مغلوب ارتش اعزامی از روسیه شدند که از اکتبر ۱۸۱۲ تا مارس ۱۸۱۳ درگیر سرکوب خیزش بود. در ۱۸۱۹ با دختر ملک ساحک (رئیس ارامنه ایروان) ازدواج نمود تا حتی بتواند کمک ارمنییان را هم جلب نماید. از این زمان تا زمان پیمان ترکمنچای (۱۸۲۸)، بارها در نواحی مختلف گرجستان اقدام به ایجاد شورش ضد روس‌ها نمود. آخرین نقشه برای قیام، در سال ۱۸۳۲ بود که به پاسخی نداشت. از آن پس تا سال ۱۸۴۴ که درگذشت، تنها به صورت فرد ناامیدی درآمده بود. در این سال‌ها از مسیحیت دست کشید و مسلمان شد.

بزرگترین پسر او حاج عباسقلی طهرانی بلورفروش بود که به مشهد رفت. از فرزندان او یکی حاج محمد کاظم طهرانیان قابل ذکر می‌باشد که پدر احمد بهار (سردبیر روزنامه بهار در مشهد) بوده و دیگری سکینه طهرانی که مادر محمد تقی بهار (ملک‌الشعرا بهار) می‌باشد.

• جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار

• دانشنامه ایرانیکا، مقاله اسکندر میرزا، جی. بورنتیان، بازیابی در ۶ اکتبر ۲۰۱۱