بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸
المپیک تابستانی ۲۰۰۸ (به انگلیسی: 2008 Summer Olympics) که به‌طور رسمی با نام «بازی‌های المپیاد بیست و نهم» شناخته می‌شود از ۱۸ مرداد تا ۳ شهریور ۱۳۸۷ (۸ اوت تا ۲۴ اوت ۲۰۰۸ میلادی) در شهر پکن در کشور جمهوری خلق چین برگزار شد. بازی‌ها دقیقاً در ساعت ۰۸:۰۸:۰۸ شب به وقت پکن (۱۲:۰۸:۰۸ به وقت گرینویچ) با روشن شدن مشعل المپیک به‌طور رسمی آغاز شد و با حضور تقریبی ۱۰٬۵۰۰ ورزشکار در ۲۸ رشتهٔ ورزشی به کار خود ادامه داد.
| شهر میزبان | چین، چین |
|---|---|
| کشورهای شرکت‌کننده | ۲۰۴ |
| شمار ورزشکاران | ۱۱٬۰۲۸ |
| رویدادها | ۳۰۲ در ۲۸ ورزش |
| افتتاحیه | ۸ آگوست |
| اختتامیه | ۲۴ آگوست |
| افتتاح‌کننده | |
| مشعل | لی نینگ |
| ورزشگاه | ورزشگاه ملی پکن |
از آنجا که عدد «۸» در فرهنگ چین عدد خوش شانسی است، شمارش معکوس از این شماره آغاز شد و آغاز مراسم افتتاحیهٔ مسابقات نیز در ساعت هشت و هشت دقیقه و هشت ثانیه روزِ هشتِ اوتِ هشتمینِ ماهِ هشتمینِ سالِ هزارهِ سومِ میلادی بود.
به جز رقابت‌های سوارکاری که در هنگ کنگ و مسابقات قایقرانی بادبانی که در چینگدائو برگزار شد و هم چنین تعدادی از مسابقات فوتبال که در تیانجین، شاندونگ و چین هوانگ دائو انجام شد، بقیه رقابت‌ها در پکن میزبانی شدند.
فروش رسمی بلیتهای مسابقات المپیک تابستانی ۲۰۰۸ پکن، از روز یکشنبه ۱۵ آوریل ۲۰۰۷ میلادی به‌طور رسمی آغاز شد. نشان رسمی بازی‌ها، پکن رقصان نام دارد. شانس‌بیارهای پکن ۲۰۰۸ نیز پنج عروسک فووا هستند که هر کدام نشان‌گر یکی از حلقه‌های المپیک و نمادی از فرهنگ چینی‌اند.
بسیاری از تحلیل گران ورزشی بر این عقیده هستند که بازی‌های المپیک تابستانی پکن، سیاسی‌ترین دوره در تاریخ بازی‌های المپیک در دوران معاصر است.
 المپیک تابستانی ۲۰۰۸
|
|---|
|
| IOC · COC · SF&OCHK · BOCOG |
انتخاب محل برگزاری
| نتایج انتخابات محل برگزاری المپیک ۲۰۰۸ | |||
|---|---|---|---|
| شهر | کشور | دور اول | دور دوم |
| پکن |  چین | ۴۴ | ۵۶ |
| تورنتو |  کانادا | ۲۰ | ۲۲ |
| پاریس |  فرانسه | ۱۵ | ۱۸ |
| استانبول |  ترکیه | ۱۷ | ۹ |
| اوزاکا |  ژاپن | ۶ | — |
پکن در ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۱ در اجلاس کمیته بین‌المللی المپیک در مسکو به عنوان میزبان این دوره از مسابقات انتخاب شد.
پیش از شروع انتخابات شهرهای هاوانا، قاهره، کوالالامپور و سویا که برای میزبانی این مسابقات اعلام آمادگی کرده اما نتوانسته بودند استانداردهای مورد نظر آی او سی برای میزبانی المپیک را به دست آورند، از فرایند رأی‌گیری کنار گذاشته شدند.
جنجال‌های قبل از آغاز بازی‌ها
- دولت چین در آوریل ۲۰۰۷ میلادی اعلام کرد که از مخالفت تایوان با مسیر حرکت مشعل المپیک آینده شگفت‌زده شده‌است. مقام‌های چینی، تایوان را بخشی جدایی ناپذیر از خاک کشور خود قلمداد می‌کنند. اما مسئولان دولتی در تایوان گفته‌اند که نمی‌خواهند مشعل المپیک از خاک چین به کشورشان وارد شده یا از کشورشان به چین خارج شود.
- سازمان عفو بین‌الملل در اواخر آوریل ۲۰۰۷ میلادی و در اطلاعیه‌ای رسمی، دولت چین را متهم کرد که به بهانه آماده‌سازی مقدمات بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ در شهر پکن، به سرکوب مخالفان خود و «نقض حقوق بشر» دست زده‌است.
- مقامات کمیته بین‌المللی المپیک نگرانی خود را از وضعیت آلودگی هوا در پکن به مقامات چینی اعلام کرده‌اند. مسئولین کمیته بین‌المللی المپیک معتقدند که آلودگی روزافزون هوا در شهر پکن، می‌تواند بر نحوه فعالیت ورزشکاران شرکت‌کننده در المپیک سال آینده تأثیرات منفی بگذارد.
مراسم گشایش و پایانی
قرار بود تا استیون اسپیلبرگ و ژانگ ییمو به عنوان دو کارگردان سرشناس سینما به‌طور مشترک مراسم افتتاحیه و اختتامیه مسابقات المپیک تابستانی ۲۰۰۸ چین را طراحی کنند، اما در تاریخ ۱۲ فوریه ۲۰۰۸ میلادی اعلام شد که استیون اسپیلبرگ در اعتراض به اقدام نکردن دولت چین در فاجعه انسانی بحران دارفور از سمت خود به عنوان مدیر هنری افتتاحیه و اختتامیه بازی‌ها کناره‌گیری کرده‌است.
پس از برگزاری مراسم افتتاحیه فاش شد که چند موضوع در این مراسم به شکل غیرواقعی بوده‌است، از جمله اینکه دخترک آوازخوان مراسم فقط لب می‌زده‌است و صدا متعلق به شخص دیگری بوده‌است. مقامات چینی علت این کار را زیبا نبودن خواننده اصلی که او هم یک دختر بچه بوده، اعلام کردند. همچنین مشخص شد که برخی از قسمت‌های در آن روز انجام نشده بود و مسئولین چینی از جلوه‌های ویژه از پیش تهیه شده‌استفاده کرده بودند.
هم چنین پس از مراسم مشخص شد که اغلب آتش‌بازی‌های مراسم نیز جلوه‌های کامپیوتری بوده‌است. حتی فاش شد تصاویری که از روی هلی‌کوپتر بر فراز ورزشگاه پخش می‌شد با ایجاد جلوه‌های سه بعدی از قبل ساخته شده بود. تمامی شبکه‌های تلویزیونی دنیا مجبور بودند این تصاویر را از طریق شبکهٔ المپیک بیجینگ (به انگلیسی: Beijing Olympic Broadcasting) تهیه کنند.
تدارکات
مواد غذایی
دولت چین تصمیم گرفت برای جلوگیری از رنجش خارجیان شرکت‌کننده در مراسم بازی‌های المپیک، گوشت سگ را از فهرست غذای ۱۱۲ رستوران رسمی المپیک خارج کند و از کارکنان این رستوران‌ها خواست به کسانی که گوشت سگ سفارش بدهند، غذای دیگری را پیشنهاد کنند. به رستوران‌ها هشدار داده شده بود که اگر از این دستور تخطی کنند، در لیست سیاه قرار خواهند گرفت. بعضی از چینی‌ها، گوشت سگ معروف به "گوشت معطر" را به خاطر خواص دارویی‌اش می‌خورند.
آزمایش دوپینگ
ژاک روخه رئیس کمیته بین‌المللی المپیک اعلام کرد که شمار آزمایش‌های دوپینگ در المپیک پکن نسبت به دور گذشته بازی‌های المپیک ۲۵ درصد افزایش می‌یابد. آزمایش دوپینگ از افرادی صورت می‌گیرد که دربارهٔ نتایج آزمایش‌ها عادی خون آن‌ها شبهاتی پیش آید، یا اینکه در عملکرد آن‌ها پیشرفتی چشمگیر ایجاد شده که بعید است آن را به روند طبیعی پیشرفت منتسب دانست.
مترو
برای کاستن از ترافیک و آلودگی هوای پکن در جریان مسابقات المپیک، سه خطّ متروی جدید به قطار شهری پکن افزوده شد. تاریخ گشایش این سه خط مترو یک روز پیش از آغاز طرح ممنوعیت رفت‌وآمد اتومبیلها در شهر پکن برقرار شد که با اجرای آن از هشتم تا بیست و چهارم اوت، بیش از یک میلیون ماشین و وسیله نقلیه دیگر اجازه عبور و مرور در خیابان‌های پکن نخواهند داشت.
بازی‌ها و تعداد مدالهای طلا در هر رشته
در این دوره از بازی‌های المپیک ۲۸ رشته ورزشی برگزار و ۳۰۲ دست مدال توزیع شد که یکی از المپیک آتن بیشتر بود. البته در مشت‌زنی، تکواندو، جودو و کشتی از برنز مشترک استفاده شد و دو نفر روی سکوی سوم ایستادند، به این ترتیب تعداد مدالهای برنز بیشتر بود. از این ۲۸ رشته فقط ۸ رشته ورزش‌های گروهی بودند و ۱۶ مدال در آن‌ها (۸ تا برای زنان و ۸ تا برای مردان) توزیع گشت.
دو و میدانی با ۴۷ مدال و شنا (به جز شیرجه و شنای موزون و همراه با شنای ماراتن) با ۳۴ مدال، مدال‌آورترین رشته‌ها در این المپیاد ورزشی هستند.
- مردان: ۱۶۵ رقابت
- زنان: ۱۲۷ رقابت
- آزاد (مختلط): ۱۰ رقابت
|
|
|
|
کشورهای شرکت‌کننده
جدول شمارش مدال‌ها
| رتبه | کشورها | طلا | نقره | برنز | مجموع |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ |  چین (CHN) | ۵۱ | ۲۱ | ۲۸ | ۱۰۰ |
| ۲ |  ایالات متحده آمریکا (USA) | ۳۶ | ۳۸ | ۳۶ | ۱۱۰ |
| ۳ |  روسیه (RUS) | ۲۳ | ۲۱ | ۲۸ | ۷۲ |
| ۴ |  بریتانیای کبیر (GBR) | ۱۹ | ۱۳ | ۱۵ | ۴۷ |
| ۵ |  آلمان (GER) | ۱۶ | ۱۰ | ۱۵ | ۴۱ |
| ۶ |  استرالیا (AUS) | ۱۴ | ۱۵ | ۱۷ | ۴۶ |
| ۷ |  کره جنوبی (KOR) | ۱۳ | ۱۰ | ۸ | ۳۱ |
| ۸ |  ژاپن (JPN) | ۹ | ۶ | ۱۰ | ۲۵ |
| ۹ |  ایتالیا (ITA) | ۸ | ۹ | ۱۰ | ۲۷ |
| ۱۰ |  فرانسه (FRA) | ۷ | ۱۶ | ۱۸ | ۴۱ |
| ۱۱ |  اوکراین (UKR) | ۷ | ۵ | ۱۵ | ۲۷ |
| ۱۲ |  هلند (NED) | ۷ | ۵ | ۴ | ۱۶ |
| ۱۳ |  کنیا (KEN) | ۶ | ۴ | ۴ | ۱۴ |
| ۱۴ |  جامائیکا (JAM) | ۶ | ۳ | ۲ | ۱۱ |
| ۱۵ |  اسپانیا (ESP) | ۵ | ۱۰ | ۳ | ۱۸ |
با پایان مسابقات در ۲۴ اوت سال ۲۰۰۸ نهایتاً ۸۸ کشور به کسب مدال و ۵۵ کشور به دریافت مدال طلا نائل آمدند، در میان کشورهای قاره آسیا نیز ۱۸ کشور صاحب مدال شده و ۱۱ کشور به مدال طلا دست یافته‌اند.
کاروان ورزشی ایران در رده ۵۱ مسابقات قرار گرفت و کاروان ۴ نفره افغانستان با اولین مدال تاریخ ورزش خود در المپیک در رده ۸۱ مشترک جای گرفت.
تقویم
تقویم پیش روی برای بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ جدیدترین تقویم بازی‌ها است که در دسترس عموم قرار دارد و آخرین بار در تاریخ ۲۹ مارس ۲۰۰۷ از سوی مسئولین بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ به روز شده‌است. هر جعبه آبی رنگ نشانهٔ حداقل یک واقعه ورزشی است که در حیطه هر رشته خاص برگزار می‌شود. جعبه آبی رنگ نشانهٔ روز آخر مسابقات و بازی‌های روز فینال است که مدال در آن روزها در آن رشته خاص تقسیم می‌شود.
| ● | مراسم افتتاحیه | ● | روز بازی‌ها | ● | روز فینال | ● | مراسم اختتامیه |
| اوت | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۱۴ | ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ | ۲۰ | ۲۱ | ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | رشته‌های مدال‌آور |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جشن‌ها | ● | ● | ||||||||||||||||||
| تیر و کمان | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ | |||||||||||||||
| دو و میدانی | ۲ | ۴ | ۶ | ۶ | ۵ | ۳ | ۶ | ۷ | ۷ | ۱ | ۴۷ | |||||||||
| بدمینتون | ۱ | ۲ | ۲ | ۵ | ||||||||||||||||
| بیسبال | ۱ | ۱ | ||||||||||||||||||
| بسکتبال | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| بوکس | ۵ | ۶ | ۱۱ | |||||||||||||||||
| کانوو | ۲ | ۶ | ۶ | ۱۶ | ||||||||||||||||
| دوچرخه‌سواری | ۱ | ۱ | ۲ | ۱ | ۳ | ۱ | ۲ | ۳ | ۲ | ۱ | ۱ | ۱۸ | ||||||||
| شیرجه | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۸ | |||||||||||
| اسب سواری | ۲ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۶ | ||||||||||||||
| شمشیربازی | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۲ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱۰ | ||||||||||
| هاکی روی چمن | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| فوتبال | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| ژیمناستیک | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ | ۴ | ۴ | ۱ | ۱ | ۱۸ | ||||||||||
| هندبال | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| جودو | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱۴ | ||||||||||||
| پنج‌گانه | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| رویینگ | ۷ | ۷ | ۱۴ | |||||||||||||||||
| قایقرانی | ۲ | ۱ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱۱ | |||||||||||||
| تیراندازی | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ | ۱۵ | ||||||||||
| سافتبال | ۱ | ۱ | ||||||||||||||||||
| شنا | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۱ | ۱ | ۳۴ | |||||||||
| رقص آبی | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| تنیس روی میز | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ | |||||||||||||||
| تکواندو | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۸ | |||||||||||||||
| تنیس | ۲ | ۲ | ۴ | |||||||||||||||||
| سه‌گانه | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| والیبال | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۴ | |||||||||||||||
| واترپلو | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||||||||||
| وزنه‌برداری | ۱ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱۵ | |||||||||
| کُشتی | ۲ | ۲ | ۳ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۳ | ۱۸ | |||||||||||
| اوت | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۱۴ | ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ | ۲۰ | ۲۱ | ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | ۳۰۲ |
رکوردشکنی‌ها
اگرچه ورزشکاران شرکت‌کننده در المپیک استراتژی خود را بر پیروزی در میدان رقابت و کسب مدال متمرکز کرده و به رکورد شکنی چندان توجهی ندارند، اما در پایان المپیک ۴۳ رکورد دنیا و ۱۳۲ رکورد المپیک در این مسابقات جابه‌جا شدند. شاید مهم‌ترین آنان در شنا و موفقیت مایکل فلپس شناگر آمریکایی باشد. مایکل فلپس با دریافت هشتمین مدال طلای خود در این المپیک نه تنها به عنوان بزرگ‌ترین دارنده مدال طلا درتاریخ المپیک با مجموع ۱۴ مدال رسید بلکه از لحاظ تعداد مدال دریک دوره المپیک نیز رکورد شناگر آمریکایی مارک اسپیتز در سال ۱۹۷۲ را شکست. در ۴۰۰ متر مختلط با شکستن رکورد دنیا (و خودش) با کاهش آن به ۴:۳٬۸۴ به کسب اولین مدال طلای مسابقات شنا انجامید، و یک رکورد جدید برای ۲۰۰ متر آزاد دنیا و المپیک با ۱:۴۲٫۹۶ به همراه رکورد المپیک و دنیا در ۴ در ۱۰۰ متر امدادی آزاد با ۳:۸٫۲۴ در کنار یارانش و همچنین شکستن رکورد دنیا در نیمه نهایی ۱۰۰ متر کرال پشت با ۵۸٫۷۷ ثانیه زنان توسط کریستی کاونتری توسط شناگر اهل زیمبابوه بوده‌اند. هر چند او رقابت فینال را به ناتالی کاگلین آمریکایی واگذار کرد.
حاشیه
- یک روز پس از آغاز المپیک یکی از خویشاوندان مربی تیم والیبال آمریکا در مقر استقرار مربیان آمریکایی به قتل رسید. پیش از آن نیز چند آمریکایی به قتل رسیده بودند.
- جونگ سو کیم یک تیرانداز کره شمالی به دلیل استفاده از داروی ممنوعه پروپرانولول (برای جلوگیری از لرزش دست، کاهش ضربان قلب و فشار خون و اضطراب صحنه) استفاده کرد، از مسابقات اخراج و یک مدال نقره و یک مدال برنز او پس گرفته شد.
- تی نگان تونگ دو، ژیمناست زن ویتنام هم به دلیل استفاده از یک داروی ممنوعه دیگر از رقابت‌ها اخراج شد.
- دخترانی که برای اجرای مراسم میزبانی مسابقات در نظر گرفته شدند، تحت آموزش‌های بسیار سخت گیرانه‌ای قرار گرفته بودند. از حدود ۵۰۰۰ دختری که از کالج‌های چین به عنوان میزبان تحت آزمایش قرار گرفتند تنها ۲۵۰ نفر انتخاب شدند. تناسب بدنی و زیبایی یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب آنان بوده‌است.
- انتقادهایی در مورد داوری مسابقات از سوی برخی کشورها مطرح شد آن‌ها مدعی بودند که داوران نتایج را به سود ورزشکاران چین تغییر داده‌اند.
- در پی مشکوک شدن به سن اعلام شده ورزشکاران، کمیته بین‌المللی المپیک اعلام کرد که قصد دارد دربارهٔ سن واقعی یک ورزشکار چینی تحقیق کند.
منابع
- ↑ 'فروش تقلبی' بلیتهای المپیک پکن (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ محمد منتظری (۲۸ مرداد ۱۳۸۷). «المپیک سیاسی چین». همشهری آنلاین.
- ↑ سید یاسین اسدی (۵ مرداد ۱۳۹۱). «اقتصاد سیاسی و بازی‌های المپیک». دنیای اقتصاد.
- ↑ مناقشه بر سر مسیر حرکت مشعل المپیک (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ عفو بین‌الملل: 'نقض حقوق بشر به بهانه المپیک پکن' (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ نگرانی از آلودگی هوای پکن در بازی‌های المپیک (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ کار مشترک اسپیلبرگ و ییمو برای مراسم المپیک (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ Spielberg, luminaries press Olympic China over Darfur فرانس پرس
- ↑ ستاره آوازخوان مراسم افتتاحیه المپیک فقط لب می‌زد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ [۱]اسکای نیوز: آتش‌بازی قلابی برای تلویزیون
- ↑ چین گوشت سگ را از فهرست غذای المپیک حذف کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ کمیته بین‌المللی المپیک به دنبال مظنونان به دوپینگ وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Overall Medal Standings
- ↑ "Olympic Games Competition Schedule", BOCOG (به انگلیسی), 2006-11-09 Retrieved on 2007-02-05.
- ↑ Mixed legacy likely as China's Olympics conclude, Ap
- ↑ «Records by Day Official Website of the Beijing 2008 Olympic Games». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «Phelps' golden quest: A little luck, some drama and legendary talent». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «Michael Phelps sets new world record to take first swimming gold, Official Website of the Beijing 2008 Olympic Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «Photos: Phelps wins gold in Men's 200m Freestyle with new world record time Official Website of the Beijing 2008 Olympic Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «Men's 4 x 100m Freestyle Relay: USA obliterates world record Official Website of the Beijing 2008 Olympic Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ «Photos: US wins 4 x 100m Freestyle Relay gold with stunning new world record Official Website of the Beijing 2008 Olympic Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۸.
- ↑ Zimbabwe preparations for Olympic Games gather momentum
- ↑ Photos: American Coughlin wins Women's 100m Backstroke gold (08-12 11:44) بایگانی‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
- ↑ قتل پدر مربی تیم والیبال آمریکا در پکن بایگانی‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه تابناک
- ↑ اخراج تیرانداز کره‌ای به علت دوپینگ وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Olympic Girls Measured By Judges
- ↑ Brits, Ukrainians think boxing judges favor China at Yahoo Sports
- ↑ International Olympic Committee launches probe into He Kexin's age at Times Online