منگور
مَنگور نام یکی از ایلهای کردمکریان مابین منطقه سردشت و پیرانشهر و مهاباد واقع در استان آذربایجان غربی ایران است.
عشایر ایل منگور در روستاهای عشایری بین سردشت و پیرانشهر و مهاباد و همچنین تا مرز عراق پراکنده شدهاند و از تلفیق کشاورزی و دامداری، گذران زندگی میکنند. مناطق ییلاقی این ایل ییلاقهای سران، گده و هنگون در اطراف مهاباد و آلواتان و دشت وزنه در سردشت است که معمولاً از اواسط اردیبهشت به مدت چهار ماه منبع تغذیه دامهای ایل را تشکیل میداد. اما هماینک به دلیل وضع خاص منطقه کوچ صورت نمیگیرد. منطقهای را که منگورها در آن سکونت دارند «مَنگورایَتی» مینامند.
جدا از شهرهای پیرانشهر و مهاباد که به ترتیب مرکز شهرستانهای پیرانشهر و مهاباد محسوب میشوند اکثریت جمعیت این ایل در دو دهستان منگور غربی و منگور شرقی سکونت و بخش منگور سردشت در ناحیه میرآباد دارد. دهستان منگور غربی تابع پیرانشهر و دهستان منگور شرقی از توابع مهاباد میباشد.
ایل منگور ازشش طایفه (مروت،بن عباسی، امان، زیرن، شمه، خدر) تشکیل شدهاند که اکثریت با طایفه مروت در مهاباد میباشد و بقیه به طورپراکنده در مهاباد و پیرانشهر وناحیه میرآباد و شهر ربط در سردشت سکونت دارند.
سازمان ایل منگور به شرح زیر است: شاخه ساکن مهاباد این ایل در جنوب مهاباد به سر میبرد که امروزه یکجانشین شدهاند. منطقه ییلاق (تابستانی) آنان کده، لسیو، کاکن میباشد. گذران زندگی آنان از گله داری و کشت توتون، گندم، جو، چغندر و حبوبات است. ایشان مسلمان و پیرو مذهب شافعی هستند.
تاریخ
در گذشته در منطقهٔ مکریان سه ایل مامش و منگور و پیران بر سر زمینهای کشاورزی دچار درگیری بسیار شدیدی میشوند. در این جنگ از اسب نژاد کرد و شمشیر و نیزه استفاده میشد. این جنگ که سرانجامش صلح بود مامش و پیران را با هم متحد ساخته بود تا منگور را شکست دهند.
منابع
- اسکندری نیا، ابراهیم، ساختار و سازمان ایلات و شیوه معشیت عشایر آذربایجان غربی.