برتخم‌نشینی

پستانداران بسیار کمی تخم می‌گذارند شناخته شده‌ترین آن‌ها، نوک‌اردکی است که به مدت ۲۸ روز، رشد تخم درون‌رحمی دارد و پس از آن ۱۰ روز نیز در محیط بیرون بر روی تخم می‌خوابد (برخلاف تخم مرغ که یک روز درون‌رحمی دارد و ۲۱ روز در محیط بیرون). پس از گذاشتن تخم، جنس ماده به دور تخم می‌پیچد و از آن نگهداری می‌کند. دورهٔ تخم‌نشینی سه بخش دارد: در بخش نخست، رویان هیچ اندام زیستی فعالی ندارد و برای زنده ماندن تنها وابسته به کیسه زرده است هرچه جنین بیشتر رشد می‌کند میزان بیشتری از زرده مصرف می‌شود. در بخش دوم انگشتان پدید می‌آیند و در بخش سوم دندان تخم‌شکن پدید می‌آید. تنها پستاندار تخم‌گذار دیگر مورچه‌خورک است.

پژوهش‌های تازه نشان داده‌است که پوستهٔ تخم‌ها دارای دو نانوسازه است که لایهٔ بیرونی و درونی دارد ساختار درونی پوسته از جنس پروتئینی به نام استئوپونتین است که در بافت دندان و استخوان نیز یافت می‌شود. لایهٔ درونی نازک‌تر است چون در جریان رشد جنین و فرایند تخم‌نشینی جنین از این پروتئین تغذیه می‌کند تا بعداً استخوان‌های قوی تری داشته باشد.

ماهی‌ها دورهٔ تخم‌نشینی ندارند تنها برخی از آنها دورهٔ دهان‌پروری دارند و تا هنگامی که بچه ماهی‌ها از تخم بیرون نیامده اند چیزی نمی‌خورند.