زبان آرومانی
زبان آرومانی زبانی هندواروپایی از شاخه زبان‌های رومی شرقی است که در جنوب شرق اروپا توسط ولاچی‌ها یا رومانیایی‌های خارج از رومانی بدان تکلم می‌شود.زبان آرومانی حدود سیصدهزار تن گویشور دارد و در کشورهای یونان، آلبانی، مقدونیه، رومانی، بلغارستان و صربستان رایج است.اگرچه زبان آرومانی و رومانیایی هردو از ریشه و ساختارزبانی مشترکی برخوردارند اما زبان رومانیایی تحت تأثیر زبان‌های اسلاوی دچار تغییر شده و زبان آرومانی تحت تأثیر زبان یونانی.در کشور مقدونیه این زبان حالت نیمه رسمی دارد و در مدارس عالی این کشور تدریس می‌شود.این زبان گویش‌های فراوانی را نیز در بر می‌گیرد که در نقاط یادشده پراکنده‌اند. الفبای آرومانی با استفاده از یک نوع الفبای لاتین متشکل از ۳۱حروف است.
نمونه زبانی
یک دعای آرومانی:
- Tatã a nostru
- cai eshci pi tser،
- s-ayisascã numa a Ta،
- s-yinã Amirãrilja a Ta،
- s-facã vreare-a Ta،
- cum pi tserlu،
- ashi sh-pisti loc.
- Pãne-a nostrã atsea di cathi dzuã dã-nã-u sh-azã
- shi ljartã-nã amãrtiile-a noastre
- ashi cum lji-ljirtãm sh-a amãrtoshlor a noshci.
- Shi nu nã-du la pirazmo،
- ala aveaglji-nã di atsel arãulu.
- Cã a Ta easte Amirãrilja shi puteare
- a Tatãlui shi Hiljlui shi a Ayului Spirit،
- torã، totãna shi tu eta-a etilor.
- Amen.
ستون مقایسه‌ای رومانیایی و آرومانی
| فارسی | آرومانی | رومانیایی |
|---|---|---|
| آرومانیایی | (m.) Armãn، (f.) Armãnã | (m.) Aromân، (f.) Aromână |
| زبان آرومانی | Limba armãneascã، Armãneashce | Limba Aromână |
| وقت بخیر! | Buna dzuã! | Bună ziua! |
| نام شما چیست؟ | Cum ti chljamã? | Cum te cheamă? |
| حال شما چطور است؟ | Cum hits? (formal) Cum eshci? (informal) | Ce mai faci? / Cum eşti? |
| چکار میکنید؟ | Tsi fats? Tsi adari? (popular) | Ce faci? |
| خدانگهدار. | S-nã videm cu ghine! | La revedere! (Să ne vedem cu bine!) |
| خداحافظ. | Ciao! | Ciau! (very informal)، Salut!(informal)، La revedere!(formal) |
| لطفاً. | Vã-plãcãrsescu. (formal) Ti-plãcãrsescu (informal) | Te rog. |
| ببخشید. | Ãnj-easte jale. | Scuze. (jale = trisțete، părere de rău; Îmi este jale. = I'm ashamed.) |
| سپاسگزارم | Haristo. | Mulțumesc! |
| آری. | Da. | Da. |
| نه. | Nu. | Nu. |
| من نمی‌فهمم. | Nu achicãsescu. | Nu înțeleg |
| حمام کجاست؟ | Iu easte toaletlu? | Unde este toaleta? |
| آیا انگلیسی صحبت میکنید؟ | Zburats anglicheashce? | Vorbiți engleză? |
| من یک دانش آموزم. | Mine escu studentu. | Sunt student. |
| شما زیبا هستید. | Hii mushatã.(gramostean dialect) Eshci mushatã.(official) | Ești frumoasă. |
منابع