زبان مقدونی
زبان مقدونی (به مقدونی:македонски јазик مکدنسکی یازیک) زبان رسمی جمهوری مقدونیه است. مقدونی در گروه زبان‌های اسلاوی (شاخهٔ جنوبی) جای می‌گیرد. جمعیت گویشوران این زبان میان ۱٫۶ تا ۳ میلیون تن برآورد می‌شود.
| زبان مقدونی | |
|---|---|
| македонски makedonski | |
| بیان | [maˈkɛdɔnski] |
| زبان بومی در | مقدونیه شمالی، آلبانی، بلغارستان، یونان، رومانی، صربستان |
| منطقه | بالکان |
| قومیت | مقدونی‌ها |
شمار گویشوران | ناشناخته (۱٫۴–۲٫۵ میلیون اشاره‌شده ۱۹۸۶–۲۰۱۱) |
هندواروپایی
| |
| گویش‌ها | |
| الفبای سیریلیک (Macedonian alphabet) Macedonian Braille | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در |  جمهوری مقدونیه شمالی |
زبان اقلیت شناخته‌شده در | |
| تنظیم‌شده توسط | Macedonian Language Institute "Krste Misirkov" at the Ss. Cyril and Methodius University of Skopje |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۱–۶۳۹ | mk |
| ایزو ۲–۶۳۹ | mac (B) mkd (T) |
| ایزو ۳–۶۳۹ | mkd |
| گلاتولوگ | mace1250 |
| زبان‌شناسی | 53-AAA-ha (part of 53-AAA-h) |
The Macedonian-speaking world: regions where Macedonian is the language of the majority regions where Macedonian is the language of a significant minority | |
مقدونی از ۱۹۴۵ زبان جمهوری سوسیالیستی مقدونیه-که آن زمان بخشی از یوگسلاوی بود- شناخته‌شد.
الفبا
برای نگارش زبان مقدونی در آغاز از الفبای سیریلیک نخستین استفاده می‌شد، ولی سپس الفبای سیریلیک جایگزین آن شد.
فهرست الفبای مقدونی:
| سیریلیک IPA | А а /a/ | Б б /b/ | В в /v/ | Г г /ɡ/ | Д д /d/ | Ѓ ѓ /ɟ/ | Е е /ɛ/ | Ж ж /ʒ/ | З з /z/ | Ѕ ѕ /dz/ | И и /i/ |
| سیریلیک IPA | Ј ј /j/ | К к /k/ | Л л /l/ | Љ љ /lj/ | М м /m/ | Н н /n/ | Њ њ /ɲ/ | О о /ɔ/ | П п /p/ | Р р /r/ | С с /s/ |
| سیریلیک IPA | Т т /t/ | Ќ ќ /c/ | У у /u/ | Ф ф /f/ | Х х /x/ | Ц ц /ts/ | Ч ч /tʃ/ | Џ џ /dʒ/ | Ш ш /ʃ/ |
آواشناسی
| واکهٔ جلویی | مرکزی | پشتی | |
|---|---|---|---|
| واکهٔ بسته | и /i/ | у /u/ | |
| واکهٔ میانی | е /ɛ/ | о /ɔ/ | |
| واکهٔ باز | а /a/ |
همچنین آوای [ə] در برخی گویش‌های مقدونی یا وامواژه‌های آن دیده می‌شود.
تاریخچه
زبان مقدونی زبانی از خانوادهٔ زبان‌های اسلاوی جنوبی است. اسلاوها در سده‌های پنجم و ششم میلادی به منطقهٔ بالکان رسیدند. در سده ۱۴ عثمانی‌ها بر بالکان تاختند و مقدونیه نیز بخشی از سرزمین‌های زیر فرمان آنان شد.
با آغاز جنبش‌های ملی در بالکان توجه به زبان‌های اسلاوی برانگیخته شد. در این زمان مقدونی زیر تأثیر زبان‌های همسایه‌ای چون زبان بلغاری بود. از سدهٔ نوزدهم میلادی مقدونی به عنوانی زبانی مستقل شناخته‌شد. در سدهٔ بیستم سرزمین‌های مقدونی زبان میان سه کشور بلغارستان، یونان و یوگسلاوی بخش شد. به طبع زبان‌های رسمی این کشورها به مقدونیان آموخته می‌شد و نه زبان مقدونی.
در ۱۹۴۴ بود که نخستین دستور زبان رسمی مقدونی تدوین گردید. همچنین نخستین جریده‌ای که با زبان مقدونی رسمی منتشر شد روزنامهٔ نووا مکدونیا (مقدونیهٔ نو) بود که در همین سال منتشر شد.
نمونه‌هایی از زبان مقدونی
- Здраво (زدراوُ): درود
- Добро утро (دُبرُ اوترُ): صبح بخیر
- Добрa вечер (دُبرَ وِچِر): عصر بخیر
- Добра ноќ (دُبرَ نُک‌ی): شب خوش
- До видување (دُ ویدوبَنیه): بدرود
- Да (دا): آری
- Не (نِ): نه
- Благодарам (ب‌لاگُدارام): سپاسگزارم
- Те сакам! (ته ساکام): دوستت دارم!
منابع
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Macedonian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- Wikipedia contributors, "Macedonian language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonian_language&oldid=373013157 (accessed July 14, 2010).