شهرستان سنقر

تُرک‌ها و کُردها ساکنین اصلی این شهرستان هستند. ترک‌ها عمدتاً در شهر سنقر ساکن هستند، در حالیکه کردها علاوه بر شهرهای سنقر و سطر در اکثر روستاهای این شهرستان هم سکونت دارند.

زبان مردم شهرستان سنقر، کُردی جنوبی با گویش کُلیایی و تُرکی سنقری است.

شهرستان سنقر و کلیایی در سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۹۳٬۶۶۱ نفر جمعیت داشته‌است.

شهر سنقر و کلیایی دارای زمستان سرد و طولانی با سرمای سخت و سنگین است تابستانش گرم و کوتاه بهار پرباران و پاییز سرد است. ارتفاع زیاد و عرض جغرافیای نسبتاً بالا موجب پیدایش شرایط آب و هوایی سرد در سنقر شده‌است. زمستان سنقر از اواسط نوامبر (آبان) شروع شده تا اواخر آوریل (فروردین) ادامه دارد. ماه ژانویه (دی) سردترین ماه سال در این منطقه است. در این ماه متوسط حداقل دمای هوا به ۴/۱۱- درجه سانتی‌گراد و روزهای یخبندان آن در سال به ۱۰۹ روز می‌رسد بر اساس همین اطلاعات تیر و مرداد گرم‌ترین ماه‌های سال می‌باشند در این ماه متوسط حداقل دمای هوا به ۸/۲۴ درجه سلسیوس می‌رسد.

از آثار باستانی این شهر می‌توان به آرامگاه مالک اشاره کرد که با توجه به معماری آن که یک بنای آجری ۶ ضلعی است به دوره سلجوقیان مربوط می‌شود.

در ایران سه روستا با نام سنقر وجود دارد و در کشور لیبی هم یک قصبه به نام سنقر وجود دارد. سنقر:مرغی است شکاری. شنگار (فرهنگ لغت معین ج ۵) سنقر:{ت} (س. ق) نوعی از باز، مرغی است شکاری و خوش خط و خال که از انواع دیگر بازها قوی تر بسیار نیز و چالاک است. به عربی نیز سنقر یا سنقور می‌گویند (فرهنگ عمید، ج ۲)

سنقر مرغی است شکاری از نوع چرغ (آشیانۀ مرغ) گویند بسیار زیبا و قوی می‌باشد و پیوسته پادشاهان بدان شکار کنند (برهان قاطع). ساکنان محلی بر این باور هستند که این منطقه از شکارگاه‌های پادشاهان ساسانی بوده‌است و ممکن است این امر به نامگذاری شهرستان مرتبط باشد. گندم فراوانترین محصول کشاورزی این شهرستان می‌باشد که از گندم‌زارهای بسیار وسیع و زیبای گرداگرد مادیان‌کوه بدست می‌آید. اما مشهورترین محصول کشاورزی این شهرستان تخمهٔ آفتابگردان است که دارای عطر و طعم بسیار خوب و منحصربه‌فردی است. علت این مزیت نه تنها گونهٔ خاص آفتابگردان بلکه هنر بو دادن و پختن تخمه است که در اختیار تخمه‌پزی‌های این شهرستان است. اما فرش دست‌باف سنقر شهرت جهانی و قدمتی بالغ بر ۱۰۰ سال دارد و حتی دارای نمایشگاهی در شهر کلن آلمان تا چند سال پیش بوده‌است.

شهرستان سنقر و کلیایی در جلگه همواری واقع شده و اطراف آن را رودخانه، سبزه‌زار، باغات و بیشه‌زار فرا گرفته‌است و قله‌های کوه‌های آن تا اواخر تابستان از برف زمستانی پوشیده‌است.

سرآب سنقر که در ابتدای جاده سنقر به سمت بیستون در نزدیکی روستای گزنه‌له است، دارای آبی فراوان و باغستان‌هایی که اطراف آن را احاطه کرده مکانی دیدنی برای گردشگران که پارکی درون محوطه آن نیز احداث شده‌است. پل معلق و زیپ لاین نیز در سراب سنقر وجود دارد ، سراب روستای گلویج که در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی سنقر واقع شده و از طریق مسیر جاده‌ای به شهر سطر سپس روستای شورآباد و روستای صفائیه و گذر از چند قصبۀ کوچک قابل رسیدن است، دارای سرابی با آب زلال که اطراف آن را درختان کهنسال زیبا که احتمالاً وجه مقدسی برای اهالی دارند احاطه کرده و درست در کنار روستا و مشرف به روستا در پای کوهی قرار گرفته‌است. در افسانه‌های محلی این کوه به زن و مرد مشهور است و روایات فراوانی راجع به آن وجود دارد.

بقعه مالک، امامزاده احمد در سنقر واقع شده‌اند. از مکان‌های دیدنی می‌توان سراب سنقر را نام برد. مادیان‌کوه از نظر تاریخی و باستان‌شناسی محل بسیار مناسبی برای تحقیق و کاوش می‌باشد. کوه‌های اطراف روستاهای ورمقان در این شهرستان از نظر زیبایی طبیعی و تنوع گیاهان دارویی دارای اهمیت بسیار است. تیرماه بهترین زمان دیدن این کوه است. سد روستای قمام در این شهرستان محل مناسبی برای ماهیگیری است.

کوه دالاخانی، ارتفاعاتی که اوج آن به ۳۳۰۰ متر می‌رسد در جنوب شرقی سنقر واقع شده و در تابستان مکانی جالب و دیدنی برای صعود کوهنوردان است.
چشم‌انداز مادیان کوه شبیه به پشت اسبی است که سر و گردن خود را پایین برده، منصور یاقوتی در یکی از داستان‌هایش به نام چراغی بر فراز مادیان کوه، به عنوان مکان داستان خود به آن اشاره کرده‌است، در شمال شهر سنقر واقع است. از دیگر مناطق دیدنی این شهرستان می‌توان به سراب کنگرشاه اشاره کرد که در مسیر جاده ای سنقر-صحنه قرار داشته و طبیعت مناسبی در روزهای گرم تابستان دارد. برای رفتن به این سراب زیبا باید از سمت جنوب شهرستان سنقر مسیر را به سمت شهرستان صحنه ادامه داد.

در دوره صفویه اسدآباد جزء منطقه سنقر و کلیائی شمرده می‌شده‌است. در زمان شاه عباس صفوی، حاکم سنقر نیروهای عثمانی را از مرز بیرون راند. در دوره افشاریه و زندیه سران ایل کلیایی که خود را از اعقاب صفی خان از خان‌های دوره صفوی می‌دانند به حکومت سنقر منصوب بوده‌اند.

همچنین سنقر به مدت طولانی تحت فرمان حکومت کردی امارت اردلان بوده است.

• بخش مرکزی
• روستای سهنله
  • دهستان آب باریک
  • دهستان فعله کری
  • دهستان هزارخانی
  • دهستان سراب
  • دهستان پارسینه (فارسینج)

شهرها: سنقر

• بخش کلیائی
  • دهستان آگاهان
  • دهستان سطر
  • دهستان کیونانات

شهرها: سطر که مرکز بخش کلیایی است.

• بخش باوله
  • دهستان گاورود
  • دهستان باوله

روستای باوله مرکز این بخش می باشد

معادن استان کرمانشاه در قالب پنج پهنۀ معدنی دسته‌بندی شده‌اند. بر این اساس در پهنۀ شهرستان سنقر و کلیایی معادن سنگ آهن (هماتیت) قرار دارند.

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران ۱۳۸۳.