شهرستان فلاورجان

شهرستان فلاورجان دارای ۳ بخش، ۶ دهستان و ۱۱ شهر به شرح زیر است:

شهرستان فلاورجان

براساس بررسی های انجام شده سابقه سکونت و زندگی در اين شهرستان دست کم مربوط به شش هزار سال پيش است. يافته هاي باستان شناختي حاکي از حضور جوامع پرجمعيت ويكجا نشين در دشت فلاورجان از حدود اواخر هزاره پنجم و اوائل هزاره چهارم قبل از ميلاد در اين شهرستان دارد.زمينهاي بسيار حاصلخيز همراه رودخانه پرآب زاينده رود ووجود ارتفاعات متعدد ،عوامل طبيعي شاخصي در ايجاد جوامع پيش از تاريخ در اين شهرستان است.كشف سنگ نگاره هاي متنوعي از نقوش حيواناتي چون كل، بزكوهي وگونه هاي از گربه سانان در كوههاي اين شهرستان نشانگر حضور فعال جوامع شكارچي وغناي حيات وحش اين شهرستان در گذشته دارد.

یکی از بزرگترین گورستان های تاریخی مربوط به دوران هخامنشی در شهرستان فلاورجان کشف شده است که دارای وسعت ۱۷۰هکتار است  و از دوره هخامنشی تا ساسانی بمدت ۱۰۰۰ سال مورد استفاده بوده است که این مکان بعنوان یکی از سایت موزه های کشور برای‌گردشگران ثبت و حفاظت می شود. آثار دیگری هم از دوره اشکانیان و ساسانیان کشف شده است. تاکتون ۵۰۴ اثر تاریخی در شهرستان فلاورجان کشف شده که ۳۱ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. ۴۴ مورد نیز در مراحل اداری ثبت در آثار ملی قرار گرفته است. ۷۰ درصد آثار شهرستان مربوط به دوران پس از اسلام و ۳۰ درصد آن ها مربوط به ماقبل اسلام است.

این شهرستان در بازه های زمانی دهه ۶۰ و ۷۰ خورشیدی به دلیل خاک آب رفتی مشروب از زاینده رود از بزرگترین تولید کنندگان برنج لنجان بوده است.

فلاورجان بر روی دشت سربی زاینده‌رود قرار گرفته که از دشت‌های حاصلخیز جلگه‌های مرکزی ایران به شمار می‌آید، گذر زاینده‌رود از دشت فلاورجان سبب شده که این شهرستان مشکل کمبود آب نداشته باشد، با این حال از آب زیرزمینی نیز بهره‌برداری می‌شود.

فلاورجان از قطب‌های مهم کشاورزی استان اصفهان به شمار می‌رود که بیشتر زمین‌های آن زیر کشت برنج، گندم و جو است و از رونق باغ‌داری خوبی نیز برخوردار است و فرآورده‌هائی چون سیب، هلو، گیلاس و زردآلو است.

مردم شهرستان فلاورجان را پیروان دین اسلام تشکیل می‌دهند و هیچ‌گونه گروه مذهبی دیگر در این شهرستان فعال نیست، گرچه بناهائی از دیگر آئین‌ها مانند زرتشتیان  و گورستان و کنیسه‌ ملا یعقوب در این شهرستان هم‌چنان باقی است.

وجود صنایع در منطقه موجب سرازیر شدن مهاجرین بسیار به این شهر شده است. اینک در کنار اقوام بومی، اقوام لر و ترک از استان‌های چهارمحال و بختیاری، خراسان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان به طور پراکنده در این شهرستان ساکن هستند؛ اما گویش مردم فلاورجان فارسی‌ است و لهجه آنان با لهجه مردم اصفهان یکسان است.ازعالمان‌این‌شهرمیتوان‌به‌شیخ‌احمد‌یوسفی‌اشاره‌کرد

در 1359/2/21 بخش فلاورجان که از توابع شهرستان لنجان بود به شهرستان تبديل گشت. در 1366/4/10 تعداد 5 دهستان به نامهای گرکن شمالی، اشترجان، زازران، گلستان و ابریشم در این شهرستان ایجاد و تشکیل شد. در تاریخ 1368/4/21 بخش گركن شمالی به مركزيت روستای پيربكران شامل دهستانهای گركن شمالی و اشترجان ایجاد و تأسیس شد. در تاریخ 1391/6/29 تصویب‌نامه‌ای درخصوص تقسیمات کشوری در شهرستان فلاورجان به تصویب وزیران عضو کمیسیون سیاسی و دفاعی رسید و رئیس‌جمهور در 1391/11/1 آنرا تأیید نمود که به موجب آن روستاهای هویه، ریاخون، دشتچی، میان رشید، جوجیل و کاافشان از دهستان زازران منتزع و به دهستان ابریشم ملحق شدند. همچنین مصوب گردید که روستای زازران مرکز دهستان زازران بخش قهدریجان شهرستان فلاورجان به شهر تبدیل و به عنوان شهر زازران شناخته شود. روستاهای شرودان، کروج، دارافشان، خیرآباد، مزرعه حسین‌آباد، دشتلو، بندرات و گارماسه از دهستان گلستان، منتزع و به دهستان اشترجان الحاق گردیدند. نیز مرکز دهستان گلستان از روستای شرودان به روستای قلعه امیر تغییر ‌یافته بخش قهدریجان به مرکزیت شهر قهدریجان مشتمل بر دهستان‌های گلستان و زازران ایجاد گشت. علاوه بر آن روستای زازران مرکز دهستان زازران بخش قهدریجان شهرستان فلاورجان به شهر تبدیل و به عنوان شهر زازران شناخته شد. در تاریخ 1399/9/26 روستاهای اشترجان و مینادشت به شهر، تبدیل و به عنوان شهرهای اشترجان و مینادشت شناخته می‌شوند.در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۲۰ روستای بوستان به شهر بوستان زر و روستای طاد به شهر طاد شناخته شدند.

شهرستان فلاورجان یکی از شهرستان‌های تاریخی استان اصفهان است که وسعت کل آن ۳۱۹ کیلومتر مربع است.

از شرق به شهرستان اصفهان از شمال به شهرستان خمینی شهر از جنوب به شهرستان مبارکه، از شمال غرب به شهرستان نجف‌آباد و از غرب به شهرستان لنجان محدود می‌گردد.

در حوالی فلاورجان فعلی قریه‌ای به نام برزان بوده که از طریق مادی کوپان مشروب می‌شده. بعدها به واسطه پلی که بر روی رودخانه زده شده آن را پل ورگان و بعدها پل ورجان و نهایتاً به فلاورجان تغییر نام یافته‌است.

جمعیت آن بالغ بر ۲۵۰هزار نفر است. وجود صنایع متعدد، قرار گرفتن در حاشیه زاینده رود، دیرینه تاریخی و محصولات کشاورزی مرغوب از جمله برنج و گندم و صیفی جات این شهرستان را از جایگاه ویژه‌ای برخوردار نموده است. این شهرستان دارای ۸ شهر به نام‌های زازران و فلاورجان و قهدریجان و کلیشاد و سودرجان و پیربکران و بهاران و ایمانشهر و شهر ابریشم و ۶۰ روستا است که با توجه به آثار تاریخی موجود در این شهرها دارای قدمت فرهنگی دیرینه است. از گذشته، خصوصااز زمان مشروطه جمعیتی از بختیاری‌ها نیز در فلاورجان ساکن شده‌اند. آثار تاریخی این شهرستان می‌توان امامزاده یونس بن ازهربن عقیل بن موسی کاظم شهر زازران، خانه مویدی‌های روستای زفره ، پل قدیم فلاورجان و مسجد جامع و پل بابا محمود سهرفیروزان و برج های کبوتر لارگان و روستای هویه و شیرهای سنگی و مسجد بابا محمود سهرفیروزان و مسجد اشترجان و بقعه پیربکران و مقبره امامزاده‌گان شاه ابولقاسم سهرفیروزان،سیدمحمد لارگان و زیدبن حسن را نام برد. همچنین از دوران صفویه دیواری از نزدیکی شهر پیربکران شروع و تا آخر شهر ایمانشهر (مینادشت) ادامه داشته‌است که به مرور زمان این دیوار گلی ازبین رفته‌است ولی هنوز هم جزئی از این دیوار بر جامانده‌است. فلاورجان به دلیل نزدیکی به شهر اصفهان از توسعه کمتری برخوردار بوده‌است. قابل توجه است پل تاریخی فلادرجان تسوط تخم مرغ و املاحی مانند سیمان و ... ساخته شده و اگر اب زاینده رود به این پل‌ها نخورد در اثر خشکسالی ممکن است با نابودی پل‌ها مواجه شوند. متأسفانه این شهرستان در احاطه خشکسالی است.

مهمترين بناهاي تاريخي وجاذبه هاي گردشگري اين شهرستان عبارتند از:

مقبره پير بكران متعلق به قرن هشتم هجري ومدفن يكي از عرفاي بزرگ آن زمان بنام محمد بن بكران

مسجد جامع اشترجان كه توسط فخرالدين محمد بن محمود اشترجاني ملقب به ملك الوزراء در اوائل قرن هفتم هجري ساخته شده است

پل فلاورجان در شمال شرق شهر فلاورجان بر روي رودخانه زاينده رود به طول ۱۴۰ متر مربع عرض ۵ متر و ۱۸ دهانه در دوره صفويه ساخته شده است.

پل بابا محمود دردو كيلومتري جنوب غربي شهر پير بكران به طول۱۵۰مترعرض۵متروارتفاع۷مترداراي ۱۵ دهانه بزرگ وكوچك باقوس جناغي وبيز كه در دوره ايلخاني ساخته شد.

خانه مويد زفره اين بنادر ۱۰ كيلومتري جنوب شهر فلاورجان در روستاي زفره قراردارد. بناي اصلي متعلق به دوره صفويه است كه در دوره قاجاريه تزئينات زيبائي از گچبري ،آئينه كاري ونقاشي در آن بكاررفته است.

امامزادگان سيدمحمد قهدريجان و اجگرد،امامزاده زيد فلاورجان ومقبره انوش بن شيث از نخستين پيامبران در قهدريجان

در شهرستان فلاورجان بيش از صد برج كبوتر وجود دارد كه از مهمترين اين بناها مي توان به برجهاي كبوتر چهل برج در روستاي كليسان، برج چهار برج وبرجهاي هفت قلوي اجگرد در شهر بهاران اشاره كرد

لازم به ذكر است كه مهمترين صنايع دستي اين شهرستان شامل قالي بافي، منبت كاري ،خاتم سازي و سرمه دوزي مي باشد

از جمله شخصيتهاي برجسته علمي وديني اين ديار محمدبن بكران است كه از رجال مشهور واز مدرسين وعرفاي اين ناحيه در قرن هشتم هجري است. از زمان دقيق تولد وي اطلاع چنداني در دست نيست اما مي دانيم كه در سال ۷۱۲ هجري قمري در پير بكران فوت نموده است. پيش از فوت وي بناي ارزشمندي در سال ۷۰۳ هجري قمري جهت تدريس واقامت ايشان در دوره سلطان محمد خدابنده ساخته شده است. اين بنا هم اكنون به نام مقبره پير بكران شهرت دارد.

خواجه فخرالدين محمد اشترجاني

خواجه فخرالدين محمد بن محمود بن علي اشترجاني از مستوفيان ومنشيان بزرگ زمان سلطان ابوسعيد بهادر خان ايلخاني بوده ومدتها وزارت امير سونج از امراي مشهور اوررا داشته است.خواجه شخصيتي مردم دوست ورعيت پرور بود در ذكر احوال وي نوشته اند: در غمخوارگي زير دستان ودلبستگي به احوال بيچاره گان دقيقه اي فروگذار نكرده وخواب خوش ير حود حرام كرده بود.وي مدتي حكومت منطقه لنجان را برعهده داشت ودر زمانش عدل وداد جايگزين ظلم وجور گرديد.بنابر كتيبه سردر شمالي مسجد جامع اشترجان خواجه باني اين بناي مهم در سال ۷۱۶ هجري قمري است

فاضل هندي

بهاءالدين محمد بن تاج الدين حسن بن محمد اصفهاني معروف به فاضل هندي يكي از فقهاي عالي مقام اصفهان است. تولد وي را به سال ۱۰۶۲ هجري قمري در فلاورجان نقل كرده اند. ايشان مدتي را در هندوستان بسر برده اند واز اين رو به فاضل هندي شهرت يافته است.

اين شخصيت بزرگ از شاگردان بنام علامه ملا محمدباقر مجلسي است كه در سن ۱۶ سالگي در علوم معقول ومنقول به درجه استادي رسيده است.

فاضل در فقه ، اصول، تقسير وفلسفه بسيار استاد بود ودر تقوا وپارسائي زبانزد عام وخاص بوده است.

تاليفات وي را ۸۰ كتاب نوشته اند كه از جمله آن مي توان به كتابهاي۱- كشف اللثام عن قواعد الاحكامالمنهاج السويه في شرح الروضه البديهه۳- شرح قصيده سيد حميدي۴- تفسير قران

كليد بهشت و... اشاره كرد

اين شخصيت بزرگوار در هنگام حمله افاغنه در سال ۱۱۳۷ ه.ق فوت ودر قبرستان تخت فولاد بخاك سپرده شده است

حضرت آيت الله شريعت فلاورجاني

آيت الله حاج شيخ صفر علي شريعت فلاورجاني در سال ۱۳۱۵ ه . ش در يك خانواده روحاني در شهر فلاورجان ديده به جان گشود. پدر وي مرحوم آيت الله حاج شيخ محمد حسين شريعت در علم و تقواو زهد زبانزد خاص و عام بود. آيت الله شريعت به توصيه پدر در سن نوجواني به حوزه علميه اصفهان عزيمت نمود. و دروس مقدماتي و سطح را نزد اساتيد بزرگوار همچنين آيات عظام سيد محمد حسن نجف آبادي، خادمي، فياض، مشكات گذرانيد سپس براي ادامه تحصيلات به قم هجرت نمود و دروس خارج فقه و اصول را در محضر اساتيد و مراجع بزرگوار آن زمان مانند حضرت آيت الله بروجردي(ره) حضرت امام خميني(ره) حضرات آيات محقق داماد و حائري يزدي تلمذ نمود و در جواني به درجه رفيع اجتهاد نائل آمد و از همان سال در حوزه علميه قم مشغول به تدريس دروس سطح عالي گرديد كه در اين راستا طلاب زيادي را تربيت نموده كه در سمت هاي قضائي، سياسي و علمي مشغول به خدمت مي-باشند.

براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان فلاورجان' برابر با ۲۴۹٬۸۱۴ نفر بوده‌است.

[۱]

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.

1. ↑ «اسامی شهدای خط شکن شهرستان فلاورجان در عملیات خیبر | نیوزفلاورجان،فلاورجان نیوز». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۷.
2. ↑ «درباره شهرستان فلاورجان | نیوزفلاورجان،فلاورجان نیوز». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۷.