مارتین اسکورسیزی
مارتین چارلز اسکورسیزی (انگلیسی: Martin Charles Scorsese؛ زادهٔ ۱۷ نوامبر ۱۹۴۲) فیلم‌ساز آمریکایی است. مجموعهٔ آثار او مضامین گوناگونی مانند هویت ایتالیایی-آمریکایی، مفاهیم کاتولیک گناه و رستگاری، ایمان، شاه نر، هیچ‌انگاری، جنایت و فرقه‌گرایی را دربردارد. بسیاری از فیلم‌های او به دلیل به تصویر کشیدن خشونت و به‌کاربردن آزادانهٔ ناسزاگویی شهرت دارند. پنج فیلم او از سوی کتابخانه کنگره که «از نظر فرهنگی، تاریخی یا زیباشناختی قابل توجه‌است» در فهرست ملی ثبت فیلم ثبت شده‌است. اسکورسیزی در سال ۱۹۹۰ سازمان غیرانتفاعی بنیاد فیلم، در ۲۰۰۷، بنیاد جهانی سینما و در ۲۰۱۷ پروژه میراث فیلم آفریقا را تأسیس کرده‌است.
| مارتین اسکورسیزی | |
|---|---|
اسکورسیزی در سال ۲۰۱۰ | |
| نام هنگام تولد | مارتین چارلز اسکورسیزی |
| زادهٔ | ۱۷ نوامبر ۱۹۴۲ (۸۰ سال) نیویورک، ایالات متحده |
| شهروندی | ایالات متحده ایتالیا |
| تحصیلات | دانشگاه نیویورک (بی‌ای، ام‌اف‌ای) |
| پیشه |
|
| سال‌های فعالیت | ۱۹۶۲–اکنون |
| همسر(ها) |
|
| فرزندان | ۳، از جمله دومنیکا کامرون-اسکورسیزی |
| والدین |
|
اسکورسیزی در دانشگاه نیویورک تحصیل کرد و در سال ۱۹۶۴ لیسانس ادبیات انگلیسی خود را از آن‌جا دریافت کرد. او در سال ۱۹۶۸ مدرک کارشناسی ارشد هنرهای زیبا در فیلم را از دانشکده مدرسه هنر تیش دریافت کرد. در سال ۱۹۶۷، نخستین فیلم بلند او، چه کسی در اتاقم را می‌زند، منتشر شد و در جشنواره فیلم شیکاگو به نمایش درآمد. در آن‌جا راجر ایبرت، منتقد سینما، این فیلم را دید و آن را «تداعی شگفت‌انگیز از زندگی شهری آمریکا، اعلام آمدن یک کارگردان نویافتهٔ مهم» توصیف کرد. او مستند وودستاک (۱۹۷۰) را به همراه دوستش ساخت که برندهٔ جایزهٔ اسکار شد. اسکورسیزی دستیار کارگردان و تدوین‌گر این مستند بود. اسکورسیزی در سال ۱۹۷۱ به هالیوود نقل مکان کرد و در آن‌جا با تعدادی از کارگردانان جوان همکاری کرد. او سپس فیلم‌های باکسکار برتا (۱۹۷۲) و خیابان‌های پایین شهر (۱۹۷۳) را کارگردانی کرد.
اسکورسیزی در ده فیلم با رابرت دنیرو همکاری کرده‌است. فیلم‌های او با دنیرو عبارتند از تریلر روان‌شناختی راننده تاکسی (۱۹۷۶)، درام ورزشی زندگی‌نامه‌ای گاو خشمگین (۱۹۸۰)، کمدی سیاه سلطان کمدی (۱۹۸۲)، درام موزیکال نیویورک، نیویورک (۱۹۷۷)، تریلر روان‌شناختی تنگه وحشت (۱۹۹۱) و فیلم‌های جنایی خیابان‌های پایین شهر (۱۹۷۳)، رفقای خوب (۱۹۹۰)، کازینو (۱۹۹۵) مرد ایرلندی (۲۰۱۹) و قاتلان ماه کامل (۲۰۲۳). همکاری‌های او با لئوناردو دی‌کاپریو نیز مورد توجه است؛ او شش فیلم دی‌کاپریو را کارگردانی کرده‌است: فیلم حماسی تاریخی دارودسته‌های نیویورکی (۲۰۰۲)، فیلم زندگی‌نامه‌ای هوانورد (۲۰۰۴)، تریلر جنایی رفتگان (۲۰۰۶)، تریلر روان‌شناختی جزیره شاتر (۲۰۱۰) ، کمدی سیاه گرگ وال استریت (۲۰۱۳) و درام جنایی قاتلان ماه کامل (۲۰۲۳). فیلم رفتگان برندهٔ جوایز اسکار برای بهترین کارگردانی و بهترین فیلم شده‌است. اسکورسیزی همچنین به دلیل همکاری طولانی مدت خود با تدوین‌گر فیلم تلما شونمیکر معروف است. او تمام فیلم‌های اسکورسیزی را با نخستین فیلم چه کسی در اتاقم را می‌زند (۱۹۶۷) و سپس گاو خشمگین تدوین کرده‌است. از دیگر کارهای سینمایی اسکورسیزی می‌توان به کمدی سیاه پس از ساعات اداری (۱۹۸۵)، درام عاشقانه عصر معصومیت (۱۹۹۳)، درام ماجراجویی هوگو (۲۰۱۱) و حماسی مذهبی‌های آخرین وسوسه مسیح (۱۹۸۸)، کوندان (۱۹۹۷) و سکوت اشاره کرد.
اسکورسیزی با ۱۲ نامزدی بهترین کارگردانی از اسکار، تنها کارگردان زنده با بیشترین نامزدی و به‌طور کلی دومین شخص نامزدشده پس ویلیام وایلر است. در سال ۲۰۰۷، جایزه مرکز کندی از سوی مرکز هنرهای نمایشی جان اف کندی به‌دلیل نفوذش در فرهنگ آمریکایی به او اهدا و در سال ۲۰۰۳ ستاره‌ای با نام او در پیاده‌روی مشاهیر هالیوود ثبت شد. او همچنین در سال ۲۰۱۲ جایزهٔ بفتا فلوشیپ را دریافت کرد. اسکورسیزی برای مشارکت خود در سینما جایزهٔ یک عمر دستاورد هنری بنیاد فیلم آمریکا را دریافت کرد و علاوه بر این برندهٔ یک جایزهٔ اسکار، یک جایزهٔ نخل طلا، یک جایزهٔ بهترین کارگردان جشنواره کن، یک شیر نقره‌ای، یک جایزهٔ گرمی، سه جایزهٔ امی ساعات پربیننده، سه جایزهٔ گلدن گلوب، سه جایزهٔ بفتا و دو جایزهٔ انجمن کارگردانان آمریکا شده‌است. اسکورسیزی همچنین برای کار در تلویزیون، از جمله کارگردانی قسمت‌های آزمایشی سریال امپراتوری بوردواک و واینل از شبکهٔ اچ‌بی‌او مشهور است. او به‌عنوان یکی از طرفداران موسیقی راک، چندین مستند در این زمینه از جمله وودستاک (۱۹۷۰)، آخرین والس (۱۹۷۸) و راهی به خانه نیست (۲۰۰۵) را تدوین و کارگردانی کرده‌است.
فیلم‌شناسی
تا سال ۲۰۱۹، اسکورسیزی ۲۵ فیلم کامل و ۱۶ فیلم مستند کامل را کارگردانی کرده‌است.
| سال | عنوان | توزیع‌کننده |
|---|---|---|
| ۱۹۶۷ | چه کسی در اتاقم را می‌زند | همکاران جوزف برنر |
| ۱۹۷۲ | باکسکار برتا | آمریکن اینترنشنال پیکچرز |
| ۱۹۷۳ | خیابان‌های پایین شهر | برادران وارنر |
| ۱۹۷۴ | آلیس دیگر اینجا زندگی نمی‌کند | |
| ۱۹۷۶ | راننده تاکسی | کلمبیا پیکچرز |
| ۱۹۷۷ | نیویورک، نیویورک | یونایتد آرتیستس |
| ۱۹۸۰ | گاو خشمگین | |
| ۱۹۸۲ | سلطان کمدی | استودیو قرن بیستم |
| ۱۹۸۵ | پس از ساعات اداری | برادران وارنر |
| ۱۹۸۶ | رنگ پول | والت دیزنی پیکچرز |
| ۱۹۸۸ | آخرین وسوسه مسیح | یونیورسال پیکچرز |
| ۱۹۹۰ | رفقای خوب | برادران وارنر |
| ۱۹۹۱ | تنگه وحشت | یونیورسال پیکچرز |
| ۱۹۹۳ | عصر معصومیت | کلمبیا پیکچرز |
| ۱۹۹۵ | کازینو | یونیورسال پیکچرز |
| ۱۹۹۷ | کوندان | بونا ویستا دیستربیوشن |
| ۱۹۹۹ | احیای مردگان | پارامونت پیکچرز / بونا ویستا دیستربیوشن |
| ۲۰۰۲ | دارودسته‌های نیویورکی | بونا ویستا دیستربیوشن / میرامکس |
| ۲۰۰۴ | هوانورد | برادران وارنر پیکچرز / میرامکس |
| ۲۰۰۶ | رفتگان | برادران وارنر پیکچرز |
| ۲۰۱۰ | جزیره شاتر | پارامونت پیکچرز |
| ۲۰۱۱ | هوگو | |
| ۲۰۱۳ | گرگ وال استریت | |
| ۲۰۱۶ | سکوت | |
| ۲۰۱۹ | مرد ایرلندی | نتفلیکس |
| ۲۰۲۳ | قاتلان ماه کامل (۲۰۲۳) | پارامونت پیکچرز / اپل تی‌وی پلاس |
بازیگران اسکورسیزی
اسکورسیزی معمولاً از بازیگرانی که قبلاً در فیلم‌هایش شرکت کرده‌اند استفاده می‌کند. به همین صورت ۹ فیلم با حضور رابرت دنیرو ساخته‌است. بعد از شروع قرن بیست و یکم اسکورسیزی از بازیگر جوان‌تری، لئوناردو دی‌کاپریو، در فیلم‌هایش استفاده کرد؛ که حاصل این همکاری ۵ فیلم تا به امروز است. این همکاری به عنوان یکی از بهترین و شورانگیزترین همکاری‌های سینمای معاصر به‌شمار می‌آید.
| بازیگر | چه کسی در می‌زند؟ (1968) | برتای بوکسور (1972) | خیابان‌های پایین شهر (۱۹۷۳) | آلیس دیگر اینجا زندگی نمی‌کند (۱۹۷۴) | راننده تاکسی (۱۹۷۶) | نیویورک، نیویورک (۱۹۷۷) | گاو خشمگین (۱۹۸۰) | سلطان کمدی (۱۹۸۳) | پس از ساعات اداری (۱۹۸۵) | رنگ پول (۱۹۸۶) | آخرین وسوسه مسیح (۱۹۸۸) | رفقای خوب (۱۹۹۰) | تنگه وحشت (۱۹۹۱) | عصر معصومیت (۱۹۹۳) | کازینو (۱۹۹۵) | احیای مردگان (۱۹۹۹) | دار و دسته‌های نیویورکی (۲۰۰۲) | هوانورد (۲۰۰۴) | جدامانده (۲۰۰۶) | جزیره شاتر (۲۰۱۰) | هوگو (۲۰۱۱) | گرگ وال استریت (۲۰۱۳) | مرد ایرلندی (۲۰۱۹) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| دیان ابوت | 
|
|
| |||||||||||||||||||||
| فرانک آدونیس |
|
|
| |||||||||||||||||||||
| ویکتور آرگو |
|
|
|
|
| |||||||||||||||||||
| الک بالدوین |
|
| ||||||||||||||||||||||
| پیتر برلینگ |
|
| ||||||||||||||||||||||
| ورنا بلوم |
|
| ||||||||||||||||||||||
| دیوید کارادین |
|
| ||||||||||||||||||||||
| ویلم دفو |
|
| ||||||||||||||||||||||
| دانیل دی-لوئیس |
|
| ||||||||||||||||||||||
| رابرت دنیرو |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |||||||||||||||
| لئوناردو دی‌کاپریو |
|
|
|
|
| |||||||||||||||||||
| ایلیانا داگلاس |
|
|
| |||||||||||||||||||||
| جودی فاستر |
|
| ||||||||||||||||||||||
| پالول هرمن |
|
|
|
| ||||||||||||||||||||
| ادوارد هرمن |
|
| ||||||||||||||||||||||
| باربارا هرشی |
|
| ||||||||||||||||||||||
| مری بت هرت |
|
| ||||||||||||||||||||||
| هاروی کایتل |
|
|
|
|
|
| ||||||||||||||||||
| بن کینگزلی |
|
| ||||||||||||||||||||||
| جود لا |
|
| ||||||||||||||||||||||
| جی. سی. مک‌کنزی |
|
|
| |||||||||||||||||||||
| جرج ممولی |
|
| ||||||||||||||||||||||
| دیک میلر |
|
| ||||||||||||||||||||||
| ماری موستون |
|
|
|
|
| |||||||||||||||||||
| امیلی مورتیمر |
|
| ||||||||||||||||||||||
| هری نورث‌آپ |
|
|
|
|
|
| ||||||||||||||||||
| جو پشی |
|
|
|
| ||||||||||||||||||||
| بری پریموس |
|
| ||||||||||||||||||||||
| جان سی ریلی |
|
| ||||||||||||||||||||||
| کاترین اسکورسیزی
(مادر) |
|
|
|
|
|
|
| |||||||||||||||||
| چارلز اسکورسیزی
(پدر) |
|
|
|
|
|
|
| |||||||||||||||||
| فرانک سیورو |
|
|
| |||||||||||||||||||||
| جان تورتورو |
|
| ||||||||||||||||||||||
| فرانک وینسنت |
|
|
| |||||||||||||||||||||
| آل پاچینو |
| |||||||||||||||||||||||
| ری وینستون |
|
|
جوایز
- ۲۰۱۴ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم گرگ وال استریت
- ۲۰۱۴ - نامزد اسکار برای بهترین فیلم گرگ وال استریت
- ۲۰۱۴ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم گرگ وال استریت
- ۲۰۱۴ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم گرگ وال استریت
- ۲۰۱۲ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم هوگو
- ۲۰۱۲ - نامزد اسکار برای بهترین فیلم هوگو
- ۲۰۱۲ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم هوگو
- ۲۰۱۲ - برنده جایزه افتخاری بافتا برای یک عمر دستاورد هنری
- ۲۰۱۲ - نامزد جایزه بهترین مستند جشنواره بفتا برای مستند جرج هریسون
- ۲۰۱۲ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم هوگو
- ۲۰۱۲ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم هوگو
- ۲۰۱۲ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای مستند جرج هریسون
- ۲۰۱۱ - برنده جایزه بهترین کارگردان درام تلویزیونی در مراسم امی برای سریال امپراتوری تبهکاران
- ۲۰۱۱ - نامزد جایزه بهترین سریال درام تلویزیونی در مراسم امی برای سریال امپراتوری تبهکاران
- ۲۰۱۱ - برنده جایزه بهترین کارگردانی تلویزیونی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای سریال امپراتوری تبهکاران
- ۲۰۱۱ - نامزد جایزه بهترین سریال بین‌المللی و جهانی تلویزیون در جشنواره بافتا برای سریال امپراتوری تبهکاران
- ۲۰۱۰ - برنده جایزه بهترین برنامه تلویزیونی در انستیتو فیلم آمریکا برای سریال امپراتوری تبهکاران
- ۲۰۰۹ - برنده جایزه افتخاری گلدن گلوب سیسیل بی دومیل برای یک عمر دستاورد هنری
- ۲۰۰۷ - برنده اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم رفتگان
- ۲۰۰۷ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم رفتگان
- ۲۰۰۷ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم رفتگان
- ۲۰۰۷ - برنده جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم رفتگان
- ۲۰۰۶ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی تلویزیونی جشنواره بفتا برای مستند فیلم راهی به خانه نیست: باب دیلان
- ۲۰۰۵ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم هوانورد
- ۲۰۰۵ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم هوانورد
- ۲۰۰۵ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم هوانورد
- ۲۰۰۵ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم هوانورد
- ۲۰۰۳ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم دار و دسته‌های نیویورکی
- ۲۰۰۳ - برنده جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم دار و دسته‌های نیویورکی
- ۲۰۰۳ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم دار و دسته‌های نیویورکی
- ۲۰۰۳ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم دار و دسته‌های نیویورکی
- ۲۰۰۳ - برنده جایزه افتخاری بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای یک عمر دستاورد هنری
- ۱۹۹۶ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم کازینو
- ۱۹۹۴ - نامزد اسکار فیلم‌نامه اقتباسی برای فیلم عصر معصومیت به همراه جی کوکس
- ۱۹۹۴ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم عصر معصومیت
- ۱۹۹۴ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم عصر معصومیت
- ۱۹۹۲ - نامزد خرس طلای جشنواره برلین برای فیلم تنگه وحشت
- ۱۹۹۱ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم رفقای خوب
- ۱۹۹۱ - نامزد اسکار فیلم‌نامه اقتباسی برای فیلم رفقای خوب به همراه نیکولاس پیلگی
- ۱۹۹۱ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم رفقای خوب
- ۱۹۹۱ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم‌نامه اقتباسی برای فیلم رفقای خوب به همراه نیکولاس پیلگی
- ۱۹۹۱ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم رفقای خوب
- ۱۹۹۱ - نامزد جایزه بهترین فیلم‌نامه اقتباسی اتحادیه انجمن نویسندگان و فیلم‌نامه نویسان آمریکا برای فیلم رفقای خوب به همراه نیکولاس پیلگی
- ۱۹۹۱ - برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه اقتباسی جشنواره بفتا برای فیلم رفقای خوب به همراه نیکولاس پیلگی
- ۱۹۹۱ - برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بفتا برای فیلم رفقای خوب
- ۱۹۹۱ - برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم رفقای خوب
- ۱۹۹۰ - برنده جایزه شیر نقره‌ای جشنواره ونیز برای کارگردانی فیلم رفقای خوب
- ۱۹۸۹ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم آخرین وسوسه مسیح
- ۱۹۸۵ - برنده بهترین کارگردانی جشنواره کن برای فیلم پس از ساعات اداری
- ۱۹۸۵ - نامزد نخل طلای جشنواره کن برای فیلم پس از ساعات اداری
- ۱۹۸۴ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم سلطان کمدی
- ۱۹۸۳ - نامزد نخل طلای جشنواره کن برای فیلم سلطان کمدی
- ۱۹۸۱ - نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم گاو خشمگین
- ۱۹۸۱ - نامزد جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم گاو خشمگین
- ۱۹۸۱ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم گاو خشمگین
- ۱۹۸۱ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان برای فیلم گاو خشمگین
- ۱۹۷۷ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم راننده تاکسی
- ۱۹۷۷ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی اتحادیه انجمن کارگردانان آمریکا برای فیلم راننده تاکسی
- ۱۹۷۶ - نامزد جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بفتا برای فیلم آلیس دیگر اینجا زندگی نمی‌کند
- ۱۹۷۶ - برنده نخل طلای جشنواره کن برای فیلم راننده تاکسی
- ۱۹۷۵ - نامزد نخل طلای جشنواره کن برای فیلم آلیس دیگر اینجا زندگی نمی‌کند
- ۱۹۷۴ - نامزد جایزه بهترین فیلم‌نامه اتحادیه انجمن نویسندگان و فیلم‌نامه نویسان آمریکا برای فیلم خیابان‌های پایین شهر
منابع
- ↑ "#83 Royal Descents, Notable Kin, and Printed Sources: A Third Set of Ten Hollywood Figures (or Groups Thereof), with a Coda on Two Directors". May 24, 2011. Archived from the original on May 24, 2011.
- ↑ "Quick Loans For Bad Credit - Cash Advances Online". Adherents.com (به انگلیسی). 2020-03-20. Archived from the original on 13 September 2021. Retrieved 2021-09-14.
- ↑ Ebiri, Bilge (December 30, 2016). "Holy Men, Holy Losers: Scorsese, Silence and the Mystery of Faith". The Village Voice. Archived from the original on January 7, 2017. Retrieved February 14, 2017.
- ↑ Barnett, Christopher B.; Elliston, Clark J. (2019-09-16). Scorsese and Religion (به انگلیسی). Brill Publishers. ISBN 978-90-04-41140-1. Archived from the original on January 26, 2021. Retrieved November 16, 2020.
- ↑ "Kennedy Center honors five, including Scorsese". Reutgers. September 11, 2007. Archived from the original on December 27, 2020. Retrieved April 14, 2020.
- ↑ "Martin Scorsese and the African Film Heritage Project Are Bringing Four Vital Films Home". IndieWire. February 23, 2019. Archived from the original on January 18, 2020. Retrieved April 7, 2020.
- ↑ "42nd Jefferson Lecture with Martin Scorsese". nyu.edu.com. Archived from the original on May 26, 2020. Retrieved May 9, 2020.
- ↑ "Who's That Knocking at My Door – Review". Roger Ebert.com. Archived from the original on December 27, 2020. Retrieved May 9, 2020.
- ↑ Donato, Raffaele. "Docufictions: An Interview with Martin Scorsese on Documentary Film" (PDF).
- ↑ "Martin Scorsese – Jefferson Lecture". National Endowment for the Humanities. Archived from the original on February 27, 2020. Retrieved May 9, 2020.
- ↑ "Yahoo! Movies". Movies.yahoo.com. Archived from the original on August 31, 2006. Retrieved March 3, 2010.
- ↑ "Martin Scorsese". walkoffame.com. October 25, 2019. Archived from the original on December 14, 2019. Retrieved April 15, 2020.
- ↑ "Martin Scorsese to receive Bafta fellowship award". The Guardian. January 4, 2012. Archived from the original on May 23, 2017. Retrieved April 15, 2020.
- ↑ :en:List of film director and actor collaborations
- ↑ :en:Martin Scorsese