مهندسی کشاورزی (آب)

بازنگری در آموزش های دانشگاهی در زمینه آب به طوری که با تغییر و تحولات جهانی و نیازهای روز هماهنگ باشد، یک ضرورت اجتناب ناپذیر قلمداد می شود. مدیریت یکپارچه منابع آب یکی از چالش های پیچیده است که به عنوان یک اولویت در سیاست گذاری ها در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته است.

تغییرات در حال وقوع در اقتصاد، تکنولوژی و حتی اقلیم، نیازمند نسل جدیدی از افراد متخصص و متعهد است که در علوم بین رشته ای چون علوم آب، مدیریت و تصمیم گیری، آموزش دیده باشند.

در واقع نسل آینده تصمیم گیران باید قابلیت تصمیم گیری های بسیار چالش بر انگیزی را برای توسعه، تخصیص  و مدیریت مشکلات بخش آب چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی با توجه به ریسک و عدم قطعیت های موجود در شرایط تغییر اقلیم داشته باشند.

علاوه بر این، پیچیدگی مسائل آبی ابعاد مسائل را از بخش آب به بیرون برده، دامنه وسیعی از سایر علوم به ویژه علوم انسانی نظیر مدیریت، اقتصاد، حقوق، جامعه شناسی و… را نیز در بر میگیرد؛ از این رو لازم خواهد بود زمینه مداخله و تاثیر گذاری متخصصان سایر رشته ها نیز در مسائل آبی فراهم شود و متقابلاً متخصصان آب نیز توانایی برقراری گفتمان اثر بخش  را با متخصصان سایر رشته ها بدست آورند.

در راستای نیل به این مقصود و تربیت مهندسین آب، رشته کشاورزی-آب و رشته عمران-آب از لیست رشته های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حذف و رشته ی جدیدی با برنامه درسی بازنگری شده تحت عنوان رشته علوم و مهندسی آب در مقطع کارشناسی تعریف گردید.

هدف این رشته استفاده از آب برای کاربردهای مختلف، به‌خصوص کشاورزی است؛ بنابراین یک مهندس آب باید با آب و ویژگی‌های آن، طریقه انتقال آب به محل مصرف و طریقه استحصال آب آشنا باشد و برای تسلط به موارد فوق لازم است که از دانش‌های دیگری از قبیل: زمین‌شناسی، هوا و اقلیم‌شناسی، خاک‌شناسی، طراحی و ساخت تأسیسات آبی و مکانیزم مصرف آب توسط خاک و گیاه اطلاع داشته باشد. به عبارت دیگر این گرایش، علم آب و خاک است و دانشجویان دربارهٔ نحوه استحصال آب، انتقال آب و شبکه‌های توزیع آب، تأمین نیازهای آبی با روشهای مختلف، خارج ساختن آبهای اضافی توسط شبکه‌های زهکشی و احداث سدهای انحرافی و خاکی آموزش می‌بینند.

برخی از دروس این رشته در ایران عبارتند از استاتیک، مقاومت مصالح، هیدرولیک، نقشه‌برداری عمومی، مساحی و نقشه‌برداری، عملیات نقشه‌برداری، طراحی سیستم‌های آبیاری، اصول زهکشی، هیدرولوژی آبهای سطحی، آبهای زیر زمینی، مهندسی زهکشی، پمپاژ وایستگاه‌های پمپاژ، تأمین آب شرب روستاها، مصالح و روش‌های ساختمانی، هیدرولیک انهار، طراحی ساختمانهای انتقال آب، حفاظت آب و خاک، اقتصاد مهندسی، ریاضیات، فیزیک، آمار و احتمالات، برنامه‌نویسی کامپیوتر، خاک‌شناسی، هواشناسی

خوشه های تحصیلی

• خوشه آبیاری زهکشی
• خوشه سازه های آبی
• خوشه مدیریت منابع آب
• خوشه هواشناسی کشاورزی

در حال حاضر نیز فارغ التحصیلان این رشته در بخش خصوصی، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، مهندسین مشاور آب و خاک، پیمانکاری های مختلف و شیلات زمینه کاری دارند. در یک کلام به دور از غلو می توان گفت فرصت های شغلی این رشته بسیار زیاد است و از سوی دیگر بازار کار متنوع اما متاسفانه بیکاری فارغ التحصیلان این رشته بسیار زیاد است و استخدام در این رشته اشباع شده است. به جرات می توان گفت که تحصیل در این رشته در ایران هیچ آینده شغلی ندارد و بیکاری مطلق گریبان گیر فارغ التحصیلان خواهد شد. تحصیل در این رشته یعنی نابودی آینده خود و از دست دادن عمر و زمان شخص می باشد.