ولسوالی شیخ‌علی

مردم شیخ‌علی را مردمان هزاره تشکیل می‌دهند. هزاره‌های شیخ‌علی عمدتاً از چهار قبیلهٔ بزرگ مانند دایکلان، نایمان، قرلق و کرم‌علی تشکیل یافته‌اند. سایر قبیله‌های شیخ‌علی شامل علی‌جم، نیک‌پای، ده‌میرگ، تاتار، بابُر و غیره می‌شوند.

از افراد معروف که خالصانه به بدون طلب شهرت و قدرت در راه خدا جهاد نموده، بوستان‌علی مشهور به بابهٔ بوستان است که در طول ۱۴ سال جهاد مقدس علیه شوروی در راه خدا خدمت نموده‌است و همچنین پسر ایشان بنام قومندان غلام سخی نیز در طول جنگ علیه شوروی جهاد نموده‌است.

در جریان جهاد و مقاومت مردم افغانستان به ویژه مردم شیخ‌علی، حاجی‌نادر، محب‌علی رضایی، سید ابوالحسن عادلی، رجب گوهری، حاجی رئیس، مستری علی‌مردان حاجی شیخ غلام‌حیدر، انجینر مجید، الحاج سخیداد بابری و آغای رزم‌جو نیز خدمات شایسته و شایان به مردم نمودند. و شهید دلیر رجب گوهری در دوران شوروی شهید شد.

از دیگر افراد مشهور، زادهٔ ولسوالی شیخ‌علی می‌توان از الحاج سناتور خادم‌حسین خدایار، فرقهٔ مشر عیسی‌خان، حاجی عبدالحسین، دگروال خیرالله خان، غلام‌علی رسا و عیسی‌خان غوربندی. یکی از افراد جهادی در این ولسوالی انجینر محمدضمیر می‌باشد.

از مهم‌ترین افراد جهادی می‌توان سید حسین انوری را نام برد. وی یکی از فرماندهان مشهور جهادی بوده و سابقهٔ وزارت، ولایت، عضویت در مجلس نمایندگان مردم افغانستان، مشاوریت ریاست جمهوری را در کارنامهٔ خود دارد.

بیش‌تر مردم این ولسوالی به باغبانی و دهقانی مشغول بوده و از سیب، زردآلو و بادام به عنوان محصولات مهم این ولسوالی می‌توان نام برد. سیب شیخ‌علی بسیار مرغوب و پسندیده‌است که توجه بسیاری از مردم را بسوی خود جلب نموده‌است.

همه ساله فرهنگیان شیخ‌علی یک روز را منسوب به میله گل سیب نموده و تجلیل می‌کنند.

شیخ‌علی زمستان سرد و تابستان بسیار زیبا و دلنواز دارد. سرشاخهٔ دریای غوربند از شیخ‌علی سرچشمه می‌گیرد. آب آن بسیار زلال معروف و معدنی است.

جادهٔ اصلی ولسوالی شیخ‌علی پخته (آسفالت) می‌باشد و از کابل حدوداً ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد.

1. بهار ۱۲۶۱ش: اعتراض مردم شیخ‌علی به مالیات سنگین عبدالرحمن‌خان و محاصره قلعه حاکم آنجا. عبدالرحمن به اقوام همسایه دستور داد به این هزاره‌ها حمله کنند. آنان قتل‌عام و اسیر شدند.