ویتامین آ
ویتامین آ (A) یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است. ویتامین‌های آ یا رتینول برای رشد بدن مخصوصاً در کودکان و کار صحیح دستگاه ایمنی و مخاط مثل مخاط روده و جلوگیری از عفونت‌ها (بیماریهای میکروبی) بهبود بینایی افراد در نور کم مثل شب و حفظ سلامتی سطح چشم، دفاع از بدن و سلامتی پوست است. ویتامین A به شکل خالص در منابع گیاهی وجود ندارد، بلکه پیش سازهای آن یعنی کاروتن‌ها به اشکال مختلف در گیاهان وجود دارند. این ویتامین به ۳ فرم رتینول، رتینال و رتینوئیک اسید وجود دارد و در بدن ذخیره می‌شود و در سبزی‌ها موجود است. این ویتامین در گوجه و هویج بسیار زیاد است.
| داده‌های بالینی | |
|---|---|
| نام‌های تجاری | Aquasola |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| کد ATC | |
| وضعیت قانونی | |
| وضعیت قانونی |
|
| شناسه‌ها | |
| |
| شمارهٔ CAS | |
| پاب‌کم CID | |
| دراگ‌بنک | |
| کم‌اسپایدر | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| NIAID ChemDB | |
| ECHA InfoCard | 100.031.195 |
| داده‌های فیزیکی و شیمیایی | |
| فرمول شیمیایی | C20H30O۱ |
| جرم مولی | 286.4516 g/mol g·mol |
| مدل سه بعدی (جی‌مول) | |
| |
| |
| (what is this?) (verify) | |
بر اثر کمبود این ویتامین فرد دچار ضخامت و خشک شدن قرنیه چشم می‌شود که به این بیماری گزروفتالمی (xerophthalmia) می‌گویند. اگر کمبود خیلی شدید شود فرد نابینا خواهد شد؛ ولی کمبود آن فرد را دچار شب کوری می‌کند.
ویتامین آ نقشی حیاتی در فعالیت سالم قلب و عروق بدن داشته و در تنظیم سالم فشار خون لازم است.
ویتامین آ در زخم‌های پوست، جوش‌ها و سایر عوارض پوستی چون دارویی، اثری درمانی داشته و کمبود آن موجب دیر درمان شدن زخم می‌شود.
ویتامین آ برای فعالیت مویرگ‌ها و حفظ جدار آن‌ها لازم بوده و در عوارض قلبی عروقی یا خونریزی‌های مغزی کمبود این ویتامین دیده می‌شود.
ویتامین آ در عوارض و صداهای گوش در دوران سالمندی موجب درمان و رفع آن عوارض شده و مصرف آن از به وجود آمدن این عوارض و صداهای مختلف در گوش جلوگیری می‌کند.
ویتامین آ در نگهداری از سلول‌های بدن و شادابی آن‌ها و جلوگیری از پیری زودرس تأثیر شایسته‌ای دارد و امروز در درمان‌های ژرونتولژی و جلوگیری از نابودی و مرگ اعضای بدن از ویتامین «آ» استفاده درمانی می‌شود.
ویتامین آ در بیماریهای دستگاه تنفسی و سلول‌های مخاطی آن نقش درمانی داشته و کمبود آن موجب عوارض و آتروفی بافت‌های مخاطی بینی می‌گردد.
ویتامین آ در دوران بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف در بدن، مقاومت بدن را زیاد و عوامل ضد بیماری را تقویت می‌کند و موجب رفع بیماری شده و به سلامت بدن کمک می‌کند.
ویتامین آ در رشد و نمو تأثیر دارد و برای کودکان جزو ضروریات حیاتی است و موجب فعالیت و نشاط آنان می‌شود.
ویتامین آ در درمان زگیل یا دانه‌های پوستی مؤثر است و به نظر می‌رسد کمبود این ویتامین موجب بروز این دانه‌ها یا زگیل در سطح پوست می‌شود.
ویتامین آ در درمان اگزما یا خارش شدید پوستی مؤثر است.
مصرف بیش از حد این ویتامین موجب مسمومیت می‌شود.
ویتامین A در شیر پاستوریزه نیز وجود دارد.
مصرف یک فنجان آب هویج در روز، نیاز روزانه به ویتامین آ را تا حدودی بر طرف می‌سازد.
منابع ویتامین آ
روغن جگر ماهی، هویج (در هویج ماده‌ای به نام کاروتن وجود دارد که بدن آن را تبدیل به ویتامین آ می‌کند). گوجه (در گوجه لیکوپن وجود دارد و بدن مقداری از ان را به ویتامین آ تبدیل می‌کند)
جگر گوساله، جگر مرغ، جگر گاو، پنیر، زرده تخم‌مرغ، کره تازه، قلوه
در سبزیجات، جعفری، کدو، اسفناج، کاهو و شاهی بیشتر از سایر سبزیجات دارای ویتامین آ هستند. میوه‌ها، خربزه، گیلاس، موز، خرما، هلو و پرتقال بیشتر از سایر میوه‌ها دارای ویتامین آ می‌باشند.
فهرست مواد غذایی بر پایه اندازه ویتامین آ
| نام ماده غذایی | میکروگرم (µg) در ۱۰۰ گرم |
|---|---|
| فلفل تند پاسیلای خشک | ۱۷۸۸ |
| هویج خام | ۸۳۵ |
| زردآلو آب گرفته شده (کم رطوبت) و نپخته | ۶۳۳ |
| کدو تنبل باترنات پخته یا تنوری بدون نمک | ۵۵۸ |
| شلغم تنوری، آب‌پز یا فریز ری بدون نمک یا با نمک | ۵۳۸ |
| کلم کالی خام| |۵۰۰ | |
| اسفناج خام | ۴۶۹ |
| جعفری تازه | ۴۲۱ |
| مرزنگوش خشک | ۴۰۳ |
| شوید تازه | ۳۸۶ |
| زرده تخم مرغ خام یا فریزری | ۳۱۶ |
| چغندر (لبو) خام | ۳۱۶ |
| برگ بو | ۳۰۹ |
میزان مورد نیاز
کودکان، چهار صد تا ششصد میکروگرم در روز
خانم‌ها، هشتصد میکروگرم در روز
مادران شیرده، هزار و سیصد میکروگرم در روز
آقایان، نهصد میکروگرم در روز
منابع
- ↑ ndb.nal.usda.gov
- ↑ «FoodData Central». fdc.nal.usda.gov. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۰.