یزید بن مغفل جعفی
|
آرامگاه شهدای کربلا | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نسب/قبیله | مذحجی جعفی |
| خویشاوندان | حجاج بن مسروق جعفی |
| محل زندگی | کوفه |
| وفات | روز عاشورا، سال ۶۱ قمری |
| مدفن | حرم امام حسین(ع) |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین (ع) |
یزید بْن مَغْفِل جُعْفی از شهدای کربلا. او در جنگ صفین و جنگ نهروان در سپاه امام علی(ع) جنگید. یزید از مکه با کاروان امام حسین(ع) همراه شد و در روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید.
معرفی
یزید بن مَغفِل بن جُعف (عوف) بن سعدُالعشرة (العشیرة) مِذحَجی جُعفی پسرعموی حجاج بن مسروق جعفی (از شهدای کربلا) و از شجاعان و از شاعران شیعه بود. در منابع نام وی به صورت‌های مختلف ذکر شده است: یزید یا زید بن مَعقِل، بَدر بن مَعقِل، مُنذِر بن مُفَضَّل و بدر بن مَغفِل. البته بیشتر منابع از دو اسم یزید بن معقل و یزید بن مغفل جعفی نام برده‌اند.
محمدتقی شوشتری معتقد است که نام او در تاریخ تحریف شده است و با نام یکی از دشمنان اهل بیت(ع) که در کربلا حضور داشته است شبیه گردیده است. در کتاب‌های تاریخی و رجالی به دو یزید بن معقل اشاره شده است؛ یکی یزید بن معقل (یزید بن مغفل) جعفی که از شهدای کربلا است و دیگری یزید بن معقل بن عمیر بن ربیعه از لشکریان عمر سعد در دهم محرم سال ۶۱ هجری حضور داشت و به‌دست بریر بن خضیر از اصحاب امام کشته شد.
صحابی پیامبر(ص)
مرزبانی در کتاب معجم الشعرا او را از تابعان و پدرش را جزو صحابه دانسته ولی عبدالله مامقانی می‌نویسد: او دوران پیامبر را درک کرد و از صحابه پیغمبر بود و در دوران خلافت عمر در جنگ قادسیه حضور داشت. ابن حجر عسقلانی نیز یزید مغفل و برادرش زهیر را از صحابه ذکر کرده است.
یار امام علی(ع)
بر اساس گزارش‌های تاریخی، یزید بن مغفل، از اصحاب و یاران حضرت علی(ع) بود که در جنگ صفین در سپاه امام قرار گرفت. همچنین در دوران حضرت علی(ع) در زمانی که خوارج به رهبری خریت بن راشد در منطقه اهواز و ساحل دریا دست به شورش زده بودند، او در یاری امام شرکت نمود و فرماندهی میمنه سپاه را برعهده داشت که سرانجامِ این جنگ به شکست خوارج و کشته شدن خِرّیت منتهی شد. محمدتقی شوشتری صحابی بودن و نیز حضور او در جنگ‌هایی مثل جنگ با خِرّیت بن راشد (از خوارج) را رد کرده آن را به افراد دیگری مربوط دانسته است.
یار امام حسین(ع)
یزید بن مغفل در واقعه کربلا، در مکه همراه با حجاج بن مسروق به امام حسین(ع) ملحق شد و از آنجا تا کربلا آن‌حضرت را همراهی کرد، امام حسین در منزلگاه قصر بنی‌مقاتل حجاج بن مسروق و یزید بن مغفل را نزد عبیدالله بن حر فرستاد و از او درخواست یاری کرد.
در روز عاشورا، یزید بن مغفل در میدان نبرد این رجز را می‌خواند:
انا یزید وأنا ابن مغفل وفی یمینی نصل سیف منجل أعلو به الهامات وسط القسطل عن الحسین الماجد المفضل من یزید و پسر مغفل هستم؛ و در کفم شمشیری است برنده و پیکانی چاک دهنده.
بدان وسیله در میان گرد و غبار بر مردم حمله می‌برم: در دفاع از حسین ارجمند و با فضیلت.
گفته‌اند که او چنان جنگی کرد که مانند آن دیده نشده بود. عده‌ای را کشت و آنگاه خود به شهادت رسید.
ابن حجر عسقلانی، رجزِ یزید بن مغفل را به‌گونه دیگری نقل می‌کند که با این رجز متفاوت است.
در زیارت‌نامه‌ها
در زیارت ناحیه مقدسه معروف به زیارت الشهداء بر او سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلی زَید بن مَعْقِلِ الْجُعفِی» و در نسخه‌ای دیگر از همین زیارت، نام او «بدر بن معقل جعفی» ذکر شده و محتوای همین نسخه در برخی کتاب‌های رجالی آمده است. برخی رجال‌شناسان معتقدند که «مُنذِر بن مُفَضَّل جعفی» که در زیارت رجبیه امام حسین(ع) به او سلام داده شده همین یزید بن مغفل است. بنابراین نظر، نام او در این دو زیارت‌نامه اما با اسامی متفاوت ذکر شده است.
پانویس
- ↑ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۳-۳۴۴.
- ↑ طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۰۱؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌‌طالب، ۱۳۷۵ق، ج۳، ص۲۳۲.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۱۸۱.
- ↑ شمس‌الدین، أنصار الحسین، ج۱، ص۸۸.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۱۹۸.
- ↑ تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۱۱، ص۱۱۵.
- ↑ نگاه کنید به طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۸-۳۲۹.
- ↑ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ ابن حجر، الإصابة، ۱۹۹۵م، ج۶، ص۵۵۴.
- ↑ ثقفی، الغارات، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۱۲۸؛ حسینی شیرازی، ذخیرة الدارین، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۰۷؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۱۱، ص۱۱۵.
- ↑ حسینی شیرازی، ذخیرة الدارین، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۰۷؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ سماوی، إبصار العین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۵۳؛ طبسی، با کاروان حسینی، ج۱، ص۳۴۴.
- ↑ ابن حجر، الإصابة، ۱۹۹۵م، ج۶، ص۵۵۴.
- ↑ ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۷۸.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۱۸۱.
- ↑ شمس‌الدین، أنصار الحسین، ج۱، ص۸۸.
منابع
- ابن حجر عسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۹۹۵م.
- ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب (علیهم‌السلام)، نجف، مطبعة الحیدریة، ۱۳۷۵ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت،دار التعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ق.
- حسینی شیرازی، سید عبدالمجید، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین(ع)، تصحیح باقر دُرْیاب النجفی، قم، معاونیة دراسات جمعیة التاریخ الاسلامی، ۱۴۲۲ق.
- خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
- تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۹ق.
- ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۷۴ش.
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، قم، مرکز الدراسات الإسلامیة لحرس الثورة، ۱۴۱۹ق.
- سید بن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، محقق / مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۶ش.
- شمس‌الدین، محمدمهدی، أنصار الحسین، بیروت، الدار الاسلامیة.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
- طبسی، نجم‌الدین، با کاروان حسینی، تهران، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه، بی‌تا.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال طوسی، تحقیق جواد القیومی الاصفهانی قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعة المدرسین بقم المقدسة، ۱۴۱۵ق.