انجیل
اِنْجیل کتاب مقدس مسیحیان است. چهار کتاب اول عهد جدید که به ترتیب منسوب به مَتّی، مَرقُس، لوقا و یوحنّا است انجیل نامیده می‌شوند. مسیحیان انجیل را کتاب آسمانی حضرت عیسی(ع) نمی‌دانند بلکه معتقدند عیسی خود تجسم وحی و عین پیام الهی بود.
انجیل‌ها توسط شاگردان حضرت عیسی(ع) نوشته شده و زندگی، تعالیم و سخنان حضرت عیسی(ع) را در بر دارد. مسیحیان از حدود سال ۱۵۰ میلادی در اجتماعات یکشنبه در کلیسا، بخش‌هایی از انجیل را می‌خوانند. انجیل‌ها در ابتدا بسیار بودند تا این که کلیسا تصمیم گرفت از بین آنها تعدادی را برگزیند و به این ترتیب چهار انجیل متّی، مَرقُس، لوقا و یوحنّا را که مورد پذیرش همگان بود انتخاب کرد. سه انجیل متّی، مَرقُس و لوقا شباهت‌های بسیاری به یکدیگر دارند و به آنها انجیل‌های نظیر یا هم‌نظر گفته می‌شود.
بَرنابا یکی از مبلغان مسیحی است که انجیل او جزء انجیل‌های ممنوعه اعلام گردیده بود. در اوایل قرن هجدهم میلادی دو نسخه خطی از انجیل او به زبان‌های ایتالیایی و اسپانیایی کشف شد. محتوای انجیل برنابا تفاوت‌های عمیقی با دیگر انجیل‌ها دارد و با این که اختلافات زیادی با عقائد مسلمانان دارد، از دیگر اناجیل به باورهای مسلمانان نزدیک‌تر است.
قرآن، انجیل را تصدیق می‌کند و پذیرش حقانیت آن را از شروط ایمان می‌داند. اما آن را کتابی می‌داند که از جانب خداوند بر عیسی (ع) نازل شده و مفاهیمی مانند تثلیث و به صلیب کشیده شدن عیسی (ع) را که در انجیل‌های موجود آمده باطل می‌داند.
معرفی اجمالی
کتاب دینی مسیحیان یعنی هر یک از چهار کتاب اول عهد جدید انجیل نامیده می‌شود. این چهار کتاب به ترتیب منسوب به متّی، مَرقُس، لوقا و یوحنّا است. انجیل در لغت به معنای بشارت است. این بشارت در آغاز ظهور حضرت عیسی (ع) به معنی بشارت بخشایش و ظهور ملکوت خداوند به کار رفت اما در عصر حواریون (شاگردان عیسی) که انجیل‌ها به نگارش درآمد به مفهوم مژده ظهور پسر با عزت خدا، و معانی مرتبط با آن گردید. در بیان معنای انجیل برخی بر مفهوم «فداء» تکیه کرده‌اند. این مفهوم به این معنا است که مسیح با تحمل مصائب، مرگ و رستاخیز خود کفاره گناه انسان شد.
مسیحیان بر این اعتقاد نیستند که عیسی (ع) کتابی به نام انجیل آورد. بلکه آنها حضرت عیسی (ع) را تجسم وحی و عین پیام الهی (و نه حامل آن) می‌دانند. انجیل‌ها به نوشته‌هایی اطلاق شده که زندگی، معجزات، تعالیم، سیره، سخنان و صعود حضرت عیسی (ع) را گزارش کرده است که توسط شاگردان عیسی (ع) و یا نسل دوم مسیحیان کتابت شده است. مسیحیان حدودا از سال ۱۵۰ میلادی هنگام اجتماعات یکشنبه در کلیسا بخش‌هایی از چهار انجیل را می‌خوانند و آنها را به منزله آثار رسولان یا دست‌کم شخصیت‌هایی که وابسته به رسولان بودند به شمار می‌آوردند و حجیتی مانند کتاب مقدس برای آنها قائل هستند.
سیر تدوین انجیل‌ها
در سی تا چهل سال نخست میلادی تعلیم مسیحیت تقریبا فقط به صورت شفاهی انجام می‌گرفت. این در حالی بود که مسیحیت توسط پولُس در مناطق مختلفی از اروپا و آسیای صغیر پراکنده شده بود. از این رو کاستی‌های تعالیم شفاهی و نیز درگذشت رسولان که خطر از بین رفتن تعالیم عیسی (ع) را به وجود می‌آورد زمینه انجیل نگاری را فراهم ساخت. اما هر کس به تشخیص و سبک خاص خود به تدوین اعمال، اقوال و حوادث مربوط به حضرت عیسی(ع) پرداخت. به این ترتیب نوشته‌های متعددی به نام انجیل به وجود آمد. افزون بر انجیل‌های چهارگانه، انجیل‌های توما، حقیقت، انجیل دوم متی، اعمال پطرس، اعمال یوحنا و هم‌چنین انجیل برنابا، انجیل ناصریان، انجیل عبرانیان و انجیل مصریان تداول داشتند.
در اواخر قرن دوم میلادی سران کلیسا از میان نوشته‌های متنوع و انبوه، شماری را به سبب سازگاری با تعالیم کلیسا و به عنوان کتاب‌های قانونی و معتبر گزینش کردند. به این ترتیب انجیل‌های چهارگانه به عنوان انجیل‌های قانونی معرفی شدند. البته در مجمع روحانی «کارتاژ» در سال ۳۹۷ میلادی بود که حذف‌های نهایی انجام شد و همه انجیل‌های دیگر غیر از انجیل‌های چهارگانه کنار گذاشته شدند. انجیل‌هایی که نتوانستند به قانون راه یابند وضعیت یکسانی نداشتند. برخی از آنها مانند آموزه دوازده رسول یا رساله بَرنابا مورد تکریم عموم کلیساها قرار گرفتند و از این رو به رغم حذف شدنشان از قانون از میان نرفتند. اما پاره‌ای دیگر از این آثار در کلیساها استفاده نشدند و از میان رفتند. به همین دلیل است که جز شمار اندکی از این آثار باقی نمانده است.
انجیل‌های چهارگانه
انجیل‌های چهارگانه مَتّی، مَرقُس، لوقا و یوحنا مورد توجه کلیساها بود. وقتی کلیسا احساس نیاز به متونی پیدا کرد که مورد پذیرش همه باشد به این چهار انجیل روی آورد. این آثار به دلیل کیفیت‌های درونی خود و اصالتشان مورد توجه همگان بودند. در پاسخ به این که چرا از میان مجموعه کتاب‌ها و رساله‌هایی که عهد جدید در بر گرفته، عنوان انجیل تنها به این چهار کتاب اختصاص یافته گفته می‌شود احتمالا به این دلیل است که آنها بیش از بخش‌های دیگر عهد جدید به زندگی، سخنان و رفتارهای عیسی (ع) پرداخته‌اند.
از انجیل‌های چهارگانه سه انجیل مَتّی، مَرقُس و لوقا به علت شباهت‌هایی که دارند انجیل‌های نظیر یا هم نظر خوانده می‌شوند. اما این کتاب‌ها نا همگونی‌هایی نیز دارند.
مَتّی
انجیل مَتّی در اکثر نسخه‌های کهن نخستین انجیل و نخستین کتاب عهد جدید است. مَتّی تعالیم عیسی (ع) را بسیار کامل بازآفرینی می‌کند و بر مضمون ملکوت آسمانها تأکید می‌ورزد. او انجیل خود را برای مسیحیانی نوشته است که برآمده از یهودیت‌اند. از این رو از شواهد عهد عتیق بسیار استفاده کرده است. این کتاب عیسی (ع) را متمّم دین یهود، معلم اعظم، موسای جدید و صاحب شریعت عهد جدید معرفی می‌کند.
مَرقُس
این کتاب کوتاه‌ترین انجیل‌های چهارگانه است. مَرقُس در حوالی سال ۷۰ میلادی انجیل خود را تألیف کرده است. انجیل مَرقُس مژده عیسی (ع) را به این شکل می‌آورد که: از گناه دور شوید و به درگاه الهی توبه کنید و زندگی خود را با شریعت الهی هماهنگ سازید که ملکوت همین است. هم‌چنین رنج‌های عیسی (ع) جایگاه بسیار مهمی در این انجیل دارد. سبک مَرقُس در این انجیل بسیار مردم پسند و گیرا توصیف شده است.
لوقا
انجیل لوقا در سال‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی در خطاب به مشرکین نوشته شده است. در این انجیل رویکردی تاریخ نگارانه مشاهده می‌شود و می‌توان آن را مشتمل بر ۸ جزء از ظهور یحیی تعمید دهنده تا رستاخیز عیسی (ع) دانست. گفته می‌شود امتیاز ویژه این انجیل ناشی از شخصیت گیرای مولف آن است که از ورای این اثر به چشم می‌آید. لوقا نویسنده‌ای خوش قریحه بود و نوشته خود را با دغدغه رعایت نظم به کار برده است.
یوحنا
انجیل یوحنا در سبک، ویژگی‌های کلامی و مسیح شناسی با سه انجیل پیشین تفاوت دارد.هر چند که در سیر مباحث مانند آنها است. مشخصه‌های بسیاری سبب تمایز این انجیل از انجیل‌های دیگر می‌شود. مانند: معجزاتی که در سایر انجیل‌ها نیامده است. هم‌چون معجزه تبدیل شدن آب به شراب در قانا، یا زنده شدن لَعازَر، خطابه های طولانی هم‌چون خطابه‌ای که پس از واقعه فزونی یافتن نانها می‌آید. مسیح شناسی خاص این انجیل که در آن بر الوهیت مسیح تأکید می‌شود.
لیکن برای انسان، به تحقیق که پیغمبران، همه‌ی ایشان آمدند مگر رسول الله. آن‌که زود است بعد از من بیاید. زیرا خدای می‌خواهد تا که من مهیا سازم راه او را.
انجیل برنابا، ۱۳۸۰ش، فصل سی و ششم/۶.
انجیل بَرنابا
بَرنابا لقب یکی از مبلغان مسیحی است که انجیلی به همین نام به او منسوب است. او اهل قبرس و از خانواده‌ای یهودی و از دودمان لاوی پسر یعقوب نبی است. او بعد از آن‌که به پیروان عیسی (ع) پیوست همراه با پولس به تبلیغ مسیحیت پرداخت و عده بسیاری در نتیجه فعالیت آنها مسیحی شدند.
نام انجیل برنابا در آثار برخی از نویسندگان سده‌های نخستین میلادی و به عنوان کتاب‌های ممنوع مسیحی آمده است. در اوایل قرن هجدهم میلادی دو نسخه خطی از این انجیل یکی به زبان ایتالیایی و دیگری به زبان اسپانیایی کشف شد. محتوای انجیل برنابا که گزارشی از زندگی و تعالیم عیسی (ع) است با آنچه در دیگر انجیل‌ها آمده تفاوت‌های عمیقی دارد.
در انجیل برنابا بارها از زبان عیسی (ع) به مسیح بودن حضرت محمد (ص) بشارت داده شده است. الوهیت و پسر خدا بودن عیسی (ع) مردود دانسته شده است. هم‌چنین از نظر این انجیل عیسی (ع) به صلیب نرفت، بلکه به جای او یهودا که تغییر شکل داده و شبیه عیسی (ع) شده بود به صلیب کشیده شد. اما انجیل برنابا تعارض‌هایی هم با قرآن و باورهای مسلمانان دارد. مانند این که انسان‌ها فرزند خدا و ذاتا گناهکارند، انبیاء به جز عیسی (ع)، مانند ابراهیم، هارون، ایوب و ... گناه و محبت شرک آمیز داشته‌اند و ..
محققان مسیحی بر این باورند که این انجیل در زمانی غیر از عصر عیسی(ع) و در مکانی غیر از فلسطین نگارش یافته است. و برخی از آنها کتابت این انجیل را بعد از قرون وسطی دانسته‌اند. در مقابل برخی از محققان و خصوصا عده‌ای از مسلمانان این انجیل را اصیل دانسته‌اند.
انجیل در منابع اسلامی
در قرآن ۱۲ بار بر واژه انجیل تصریح شده و در موارد متعددی نیز با تعابیر گوناگون از آن یاد می‌شود. گواهی انجیل بر حقانیت تورات، بشارت انجیل درباره بعثت حضرت محمد (ص) و فراگیر شدن دعوت او در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است. در قرآن بارها مسیحیان، به ایمان و عمل به آنچه خدا در انجیل نازل کرده، فراخوانده شده‌اند. طبق دیدگاه قرآن، انجیل در بر دارنده هدایت و نور و مواعظی برای اهل تقوا است و از جانب خداوند بر عیسی (ع) نازل شده است. اما قرآن وجود چندین انجیل را قبول ندارد. دیگر این که در اناجیل موجود بر مفاهیمی مانند تثلیث و به صلیب کشیده شدن عیسی (ع) تأکید می‌شود که قرآن آنها را باطل می‌داند.
روایات اسلامی نیز به انجیل اشاره دارند. در بخشی از آنها به موعظه‌های عیسی(ع) اشاره شده است. این موعظه‌ها موضوعاتی مانند مزد نیکوکاران، حکم نکردن به جور و ستم، دوری از دوستی با دروغ‌گویان، نهی از عیب‌جویی، نکوهش ریاکاران، پرهیز از حرام، محبت و بخشایش بی‌دریغ، توصیه به‌اندوختن دارایی‌های معنوی و... را در برمی‌گیرند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۷.
- ↑ رک: عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۸۵.
- ↑ لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۷.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۷.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۷.
- ↑ رک: عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۶ـ۵۹.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۸.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۸ـ۵۹.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۸.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۷۸.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۸.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۷.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۷۸.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۷۸ـ۷۹.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۹.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۹.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۷۹.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۶۲.
- ↑ رک: عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۵۹.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۲۷.
- ↑ رک: لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸، عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۸۵.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۸۵.
- ↑ رک: لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۱۰۰.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۱۰۰.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰.
- ↑ لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۱۱۵.
- ↑ رضوی، انجیل، بهار۱۳۸۳ش، ص۸۰ـ۸۱.
- ↑ لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۱۱۲.
- ↑ لاجوردی، «انجیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۴۵۱.
- ↑ عهد جدید، ۱۳۹۴ش، ص۴۵۱.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۷.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۷.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۸.
- ↑ انجیل برنابا، مقدمه سید محمود طالقانی، چاپخانه پیک ایران، ص دو.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۸.
- ↑ رک: انجیل برنابا، ۱۳۸۰ش، فصل چهل و سوم/ ۳۰، فصل هشتاد و دوم/ ۹ـ۱۹.
- ↑ انجیل برنابا، ۱۳۸۰ش، فصل پنجاه و دوم/ ۱۲ـ۱۵، فصل پنجاه و سوم/ ۳۵.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۹.
- ↑ رک: حیدری و دگیران، انجیل برنابا در تعارض با قرآن کریم، زمستان ۱۳۹۳، ص۷ـ۲۸.
- ↑ معتمدی، برنابا، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۱۲، ص۱۹.
- ↑ رک: انجیل برنابا، ۱۳۸۰ش، مقدمه سردار کابلی، ص ۲۹۷ـ۳۱۳.
- ↑ آل عمران/ ۱۳، ۴۸، ۶۵ و...، رک: اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۳۱.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۳۱.
- ↑ اسدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۳۱ـ۳۷.
- ↑ رک: مائده/ ۴۷، ۶۶، ۶۸.
- ↑ مائده/ ۴۶.
- ↑ مائده/ ۴۷، حدید/ ۲۷.
- ↑ سدی، انجیلِ قرآن، آذر۱۳۸۶، ص۳۱.
- ↑ نساء/ ۱۵۷، ۱۷۱.
- ↑ رک: شیخ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۴۴۵، ۲۲۷، ۲۴۰ و...
- ↑ رک: ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۵۰۱۵۱۳.
- ↑ رک: حیدری و خسروی، درون مایه انجیل در روایات شیعی، بهار و تابستان ۱۳۹۶، ص۱۰۳ـ۱۲۴.
- ↑ دوره‌ای از تاریخ اروپا از قرن پنجم تا قرن پانزدهم.
منابع
- ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ق.
- اسدی، علی، انجیلِ قرآن، نشریه معرفت، آذر ۱۳۸۶ش، شماره ۱۲۰، ص۲۵ـ۴۰.
- انجیل برنابا، ترجمه حیدرقلی سردار کابلی، تهران، نشر نیایش، ۱۳۸۰ش.
- انجیل برنابا، ترجمه مرتضی فهیم کرمانی، بی‌جا، چاپخانه پیک ایران، بی‌تا.
- حیدری حسین، خسروی رضوان، «درون مایه انجیل در روایات شیعی»، حدیث پژوهی، شماره ۱۷، ص۱۰۳ـ۱۲۴، بهار و تابستان۱۳۹۶.
- حیدری حسین، کاردوست فینی، خدیجه، قربانی، محمد مهدی، «انجیل برنابا در تعارض با قرآن کریم»، معرفت ادیان، شماره۲۱، ص۷ـ۲۸، زمستان۱۳۹۳.
- رضوی، رسول، «انجیل»، کلام اسلامی، شماره۴۹، ص۷۷ـ۸۷، بهار۱۳۸۳.
- شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
- عهد جدید، ترجمه پیروز سیار، تهران، نشر نی، ۱۳۹۴ش.
- لاجوردی، فاطمه، «انجیل» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ص۳۱۷ـ۳۲۰، ۱۳۸۰ش.
- معتمدی، منصور، «برنابا» در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ص۱۷ـ۲۰، ۱۳۸۳ش.
پیوند به بیرون