اعتدال در آفرینش (قرآن)خداوند امر آفرینش موجودات را بر اصل اعتدال بنیان نهاده است. ۱ - اعتدال درخلقتالف) آفرینش موجودات به صورت معتدل از سوی خداوند: «الذی خلق فسوی: الذی خلق فسوی» ب) آفرینش موجودات زمینی به صورت معتدل از جانب خداوند: «والار ض مددناها والقینا فیها ر واسی وانبتنا فیها من کل شیء موزون: و زمین را گستردیم؛ و در آن کوه‌های ثابتی افکندیم؛ و از هر گیاه موزون، در آن رویاندیم؛ »برداشت، بنا بر این احتمال است که «انبتنا» شامل همه موجودات زمینی بشود. و مراد از «موزون»، متناسب باشد. ۱.۱ - اعتدال در آفرینش آدمآفرینش آدم علیه‌السّلام به شکل متناسب و موزون: ۱. «واذ قال ر بک للملائکة انی خالق بشر ا من صلصال من حما مسنون: و (به خاطر بیاور) هنگامی که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشری را از گل خشکیده‌ای که از گل بدبویی گرفته شده، می‌آفرینم.» ۲. «فاذا سویته ونفخت فیه من ر وحی فقعوا له ساجدین: هنگامی که کار آن را به پایان رساندم، و در او از روح خود (یک روح شایسته و بزرگ) دمیدم، همگی برای او سجده کنید! » » ۳. «ثم سواه ونفخ فیه من ر وحه وجعل لکم السمع والابصار والافئدة قلیلا ما تشکر ون: سپس (اندام) او را موزون ساخت و از روح خویش در وی دمید؛ و برای شما گوش و چشمها و دلها قرار داد؛ اما کمتر شکر نعمتهای او را بجا می‌آورید! » ۴. «اذ قال ر بک للملائکة انی خالق بشر ا من طین: و به خاطر بیاور هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشری را از گل می‌آفرینم! » ۵. «فاذا سویته ونفخت فیه من ر وحی فقعوا له ساجدین: هنگامی که آن را نظام بخشیدم و از روح خود در آن دمیدم، برای او به سجده افتید! » » ۱.۲ - اعتدال در آفرینش آسمانهاالف) آفرینش آسمان‌ها به صورت معتدل: ۱. «هو الذی خلق لکم ما فی الار ض جمیعا ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات وهو بکل شیء علیم : او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.» ۲. «اانتم اشد خلقا‌ام السماء بناها: آیا آفرینش شما (بعد از مرگ) مشکل تر است یا آفرینش آسمان که خداوند آن را بنا نهاد؟! » ۳. «ر فع سمکها فسواها: سقف آن را برافراشت و آن را منظم ساخت، » ب) اعتدال در آفرینش آسمان‌های هفت گانه، نمودی از علم فراگیر الهی: «هو الذی خلق لکم ما فی الار ض جمیعا ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات وهو بکل شیء علیم : او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.» ۱.۳ - اعتدال در آفرینش انسانآفرینش انسان از جانب خداوند به صورت متناسب و موزون: ۱. «قال له صاحبه وهو یحاور ه اکفر ت بالذی خلقک من تر اب ثم من نطفة ثم سواک ر جلا: دوست (با ایمان) وی -در حالی که با او گفتگو می‌کرد- گفت: «آیا به خدایی که تو را از خاک، و سپس از نطفه آفرید، و پس از آن تو را مرد کاملی قرار داد، کافر شدی؟! » ۲. «ایحسب الانسان ان یتر ک سدی: آیا انسان گمان می‌کند بی هدف رها می‌شود؟! » «ثم کان علقة فخلق فسوی: آیا او نطفه‌ای از منی که در رحم ریخته می‌شود نبود؟! » ۳. «یا ایها الانسان ما غر ک بر بک الکر یم: ای انسان! چه چیز تو را در برابر پروردگار کریمت مغرور ساخته است؟! » «الذی خلقک فسواک فعدلک: همان خدایی که تو را آفرید و سامان داد و منظم ساخت،» ۴. «ونفس وما سواها: و قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، » «فالهمها فجور‌ها وتقواها: سپس فجور و تقوا (شر و خیرش) را به او الهام کرده است، » ۵. «لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم: که ما انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم،» ۱.۴ - اعتدال در آفرینش گیاهانرویاندن تمام روییدنی‌های زمین به صورت متناسب از سوی خداوند: «والار ض مددناها والقینا فیها ر واسی وانبتنا فیها من کل شیء موزون: و زمین را گستردیم؛ و در آن کوه‌های ثابتی افکندیم؛ و از هر گیاه موزون، در آن رویاندیم؛ » «موزون»، ممکن است کنایه از رعایت تناسب و اعتدال در اجزا باشد. ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اعتدال در آفرینش». |