سیدجعفر بن سیدمهدی قزوینیسیدجعفر بن مهدی بن حسن (۱۲۵۳-۱۲۹۸ق/۱۸۳۷-۱۸۸۰م)، ادیب، شاعر، فقیه، اصولی، و استاد در منطق و از افراد سرشناس آل قزوینی بود. ۱ - معرفی اجمالیسیدجعفر بن مهدی بن حسن (۱۲۵۳-۱۲۹۸ق/۱۸۳۷-۱۸۸۰م)، وی در حلّه چشم به جهان گشود و در همان‌جا نزد پدر درس خواند و مقدمات علوم را فرا گرفت و پس از آن به نجف سفر کرد. سالیانی دراز در نجف ماند و به آموختن دانش‌های متداول آن روزگار ادامه داد و در فقه، اصول، فلسفه، تاریخ، لغت، شعر و ادب مهارت یافت. فقه را نزد دایی خود شیخ مهدی بن شیخ علی فقیه مشهور و دایی دیگرش شیخ جعفر صغیر، و اصول را نزد پدر و ملا محمد ایروانی و شیخ مرتضی انصاری آموخت. پدرش به وی اجازۀ اجتهاد داد. پس از فراغت از تحصیل، به حلّه بازگشت و در کنار پدر به امور دینی و حلّ مشکلات مذهبی و اجتماعی مردم همت گماشت. وی با حاکمان عثمانی روابط حسنه داشت و آنان در موارد لازم درخواست‌ها و شفاعت‌های او را می‌پذریفتند. ۲ - وفاتسیدجعفر ۲ سال زود‌تر از پدر، در جوانی درگذشت. مرگ او در میان مردم انعکاس غم‌انگیزی داشت. بسیاری در رثاء او شعر گفتند که از آن میان اشعار حدود ۲۲ شاعر بزرگ در کتابی تحت عنوان الاحزان فی خیر الانسان گرد آمده است. ۳ - آثار ویوی آثاری در اصول، منطق، شعر و ادب دارد که بدین عناوین از آن‌ها یاد شده‌است: ۱. مختصر فی المنطق؛ ۲. الاشراقات؛ ۳. التّلویحات الغرویّة، در اصول که در ۱۲۹۶ق/۱۸۷۸م از نوشتن آن فارغ شده‌است. افزون بر این‌ها، وی دارای مکتوبات ادبی و نامه‌های انبوهی است که به عالمان و ادیبان و اهل فضل و ادب نوشته‌است. این نوشته‌ها از اعتبار ادبی بسیاری برخوردار است. اشعار مدوّن بسیاری نیز از او بر جای مانده‌است. ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌قفطان»، ج۲، ص۴۵۲. |