آبشاربه آبی که از جای بلندی به زیر می‌ریزد آبشار می‌گویند واز آن در باب‌هاى طهارت، صوم و حج به مناسبت سخن رفته است. ۱ - غسل ارتماسی در آبشارغسل ارتماسی زیر آبشار در صورتى که به نظر عرف، آب تمام بدن را بگیرد، جایز است. [۱]
زين‌الدين، محمدامين، کلمة التقوى، ج۱، ص۱۴۵.
۲ - فرو بردن سر در آبشارفرو بردن سر در حال روزه [۳]
زين‌الدين، محمدامين، کلمة التقوى، ج۲، ص۳۶.
و احرام زیر آبشارى که به نظر عرف همه سر را بپوشاند، حکم ارتماس را دارد و موجب بطلان روزه می‌گردد. و جهت آن، این است که در حال روزه «فرو بردن سر در آب بنابر احتیاط واجب مبطل روزه است اگرچه بدن بیرون آب باشد.» [۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۰، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، السابع.
همچنین از محرمات احرام «پوشاندن مرد است سر خود به هرچه او را بپوشاند.» البته مطابق نظر امام خمینی، حج و روزه در این جهت، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. مثلاً در باب روزه « آب مضاف حکم آب مطلق را ندارد. البته احتیاط در مثل گلاب ترک نشود، مخصوصاً اگر بوی آن رفته باشد. و ریختن آب روی سر و مانند آن، که فرو بردن نامیده نشود، اشکال ندارد هرچند آب زیاد باشد.» [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۰، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، السابع.
ولی در حج چنین نیست، یعنی بر محرم «جایز نیست سر را زیر آب کند بلکه جایز نیست زیر مایع دیگری مثل گلاب و سرکه و غیر آن کند.» تفاوت دیگر این است که در روزه «فرو بردن قسمتی از سر اگرچه منافذ سر (مانند دهان، بینی، چشم و گوش) هم در آن قسمت باشد و همچنین فرو بردن تمام سر به ترتیب، یعنی نصف سر را فروبرده، بیرون آورد، آنگاه نصف دیگر آن را فروبرد، اشکال ندارد.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۰، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، السابع.
ولی در حج مساله فرق می‌کند و «در حکم سر است بعض سر، پس نباید بعض سر را هم بپوشاند و نه زیر آب یا مایع دیگری کند.» البته «زیر دوش حمام رفتن برای مُحرم مانع ندارد، لکن زیر آبشاری که سر را فرو گیرد جایز نیست.» ۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۱۰۲. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |