اختلاط (فقه)اختلاط: یعنی درهم شدن یا درهم کردن دو چیز یا بیشتر. از عنوان اختلاط، به مناسبت در باب هایى نظیر طهارت، صلاة، خمس، شرکت، وصیّت، نکاح، اطعمه و اشربه سخن رفته است. ۱ - انواع اختلاطاختلاط، گاه مانند در هم شدن شیر با آب که به آن امتزاج گفته مى‌شود به گونه‌اى است که قابل تشخیص و تمیز نیست و گاه مانند درهم شدن گندم با برنج، قابل تشخیص و تمیز است. ۲ - حکم اختلاطمخلوط کردن تربت کربلا با کافور در غسل میّت، مستحب، [۱]
العروة الوثقى،ج ۱، ص۴۱۵.
و به قول مشهور مخلوط کردن کافور با عطر مانند مشک و عنبر در حنوط او مکروه است. قول دیگر، حرمت آن است. ۳ - آثاراختلاطاختلاط در موارد گوناگون، آثار گوناگونى دارد که بدان اشاره مى‌شود: ۳.۱ - در حصول اشتباهاختلاط غیر قابل تمیز،گاه موجب اشتباه (شبهه) که خود داراى آثار بسیارى است مى‌شود مانند درهم شدن حیوان تذکیه شده با حیوان مرده که به قول مشهور، در صورت محصور بودن شبهه، پرهیز از همه ی آن ها واجب است. ۳.۲ - در رفع حرمتپوشیدن لباس ابریشمى بر مردان جایز نیست، امّا اگر ابریشم با مواد دیگر در هم شود، پوشیدن آن جایز است. ملاک در این حکم، صدق عنوان اختلاط است؛ به گونه‌اى که عرف دیگر، آن را ابریشم خالص نداند. ۳.۳ - در ضماناگر امانتدار در مال امانتى تعدّی و آن را با مال دیگرى به گونه‌اى مخلوط کند که قابل جدا کردن نباشد، ضامن است. ۳.۴ - در شرکتاختلاط دو مال به گونه‌اى که از یکدیگر تشخیص داده نشود موجب شرکت مى‌شود؛ خواه با اختیار و قصد صاحبان آن، صورت گرفته باشد، و یا به صورت اتّفاقى. ۳.۵ - درابطال وصیّتاگر کسى به چیزى مانند گندم مرغوب، وصیّت کند، سپس آن را با چیز دیگرى مانند گندم نامرغوب به گونه‌اى درآمیزد که قابل تمیز و جدا کردن نباشد، وصیّت، باطل است. برخى صرف درآمیختن را مقتضی بطلان وصیّت نمى‌دانند، بلکه بطلان را تنها به صورتى که این عمل نشانه ی انصراف وصیّت کننده از وصیّت باشد، مقیّد کرده‌اند. ۳.۶ - در پاک شدنآب نجس با ممزوج شدن با آب کر یا جارى پاک مى‌شود، امّا در پاک شدن آن به صرف اتّصال به آب کر یا آب جاری بدون ممزوج شدن، اختلاف است. [۱۰]
العروة الوثقى،ج۱، ص۴۳.
۳.۷ - دروجوب خمساگر مال حلال به گونه‌اى با مال حرام آمیخته شود که قابل جدا کردن نباشد و مالک و مقدار مال حرام، مجهول باشد، خمس تمامى مال، واجب، و پس از اخراج خمس، تصرف در باقى مال ،حلال است. [۱۱]
العروة الوثقى،ج۲، ص۳۷۹.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۳۳۴. |