بورانهمسر مأمون خلیفه عباسی و دختر دبیر ایرانی او حسن بن سهل بود. ۱ - شناخت اجمالیبنابر پاره ای روایات، نام حقیقی او خدیجه، و لقبش بوران بوده است. در صفر ۱۹۲ زاده شد. ۲ - مراسم ازدواجپدرش در سال‌های نخستِ خلافتِ مأمون (۱۹۸ـ۲۱۸) صادقانه در خدمت خلافت بود، و بوران در ده سالگی به ازدواج خلیفه درآمد. مراسم این زفاف که شکوه آن را بسیاری از مؤلفان با آب و تاب وصف کرده اند، در رمضان ۲۱۰ در ضیاعِ حَسَن بن سهل در فَم الصِلْح نزدیک واسط بر پا شد. ۳ - رابطه خلیفه با خانواده بوراندر آن ایام، گرچه حسن بن سهلِ دبیر از کارهای دولتی دست کشیده بود، خلیفه هنوز مایل بود که دلبستگی خود را به خانواده او نشان دهد. ظاهراً در همین هنگام، بوران برای نجاتِ ابراهیم بن مهدی (متوفی ۲۲۴، برادر هارون الرشید خلیفه عباسی) نزد مأمون شفاعت کرد. ۴ - وفاتبوران هنگام مرگ ( ربیع الاول ۲۷۱) نزدیک به هشتاد سال داشت. وی در قصرِ سابقِ جعفر برمکی (متوفی ۱۸۷، وزیر هارون الرشید)، که بعدها به قصر الحَسَنی معروف شد و پدرش آن را به او داده بود، زندگی می‌کرد. این قصر پس از مرگِ او بار دیگر به تملک خلفا درآمد. ۵ - منابع(۱) ابن ابی طاهر، کتاب بغداد، قاهره، ص ۱۰۲، ۱۱۳ـ ۱۱۸. (۲) ابن خلّکان، وفیات الاعیان، چاپ فردیناند ووستنفلد، گوتینگن ۱۸۳۵ـ۱۸۵۰، ش ۱۱۹. (۳) ابن خلّکان، قاهره ۱۹۴۸، ج ۱، ص ۲۵۸ـ۲۶۱. (۴) عبدالملک بن محمد ثعالبی، لطائف المعارف، چاپ دویونگ، لیدن ۱۸۶۷، ص ۷۳ـ۷۴. (۵) محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۷۹ـ۱۹۰۱، فهرست. (۶) احمد بن اسحاق یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، چاپ هوتسما، لیدن ۱۸۸۳، فهرست. ۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بوران»، شماره۲۰۲۶. |