تقدیمپیش انداختن را تقدیم گویند و از آن به مناسبت در بابهایی نظیر طهارت، صلات و حج سخن گفته شده است؛ در ذیل به حکم تکلیفی و وضعی تقدیم پرداخته می‌شود. ۱ - حکم تکلیفی تقدیم عملتقدیم یا واجب است یا حرام یا مستحب و یا مباح. ۱.۱ - تقدیم واجبدر اعمالی که باید به ترتیب انجام گیرد، تقدیم عمل پیشین واجب است، مانند تقدیم نماز ظهر بر عصر و نماز مغرب بر عشا، [۱]
العروة الوثقی، ج۱، ص۵۲۰-۵۱۹.
[۲]
العروة الوثقی، ج۱، ص۵۳۳.
مگر در ضیق وقت؛ بهگونهای که تنها به مقدار خواندن نماز عصر یا عشا وقت باقی باشد. در این صورت نماز عصر بر ظهر و عشا بر مغرب مقدّم می‌شود. [۳]
العروة الوثقی، ج۱، ص۵۲۱.
رعایت ترتیب بین افعال نماز، واجب است؛ از اینرو، تکبیرة الإحرام بر قرائت، قرائت بر رکوع و رکوع بر سجود مقدّم می‌شود. [۵]
العروة الوثقی، ج۱، ص۶۹۶.
[۶]
مستمسک العروة، ج۶، ص۴۸۲.
اگر همزمان، چند نماز بر انسان واجب شود ـ مانند نماز واجب یومیّه و نماز میّت و نماز آیات ـ نمازی که وقتش تنگ است مقدّم می‌شود و اگر در دَوَران بین نماز یومیّه و آیات، وقت هر دو تنگ باشد، تقدیم نماز یومیّه واجب است. [۷]
العروة الوثقی، ج۱، ص۴۳۳.
[۸]
العروة الوثقی، ج۱، ص۷۲۹.
۱.۲ - تقدیم حرامدر اعمالی که رعایت ترتیب بین آنها واجب است، تقدیم عمل بعدی بر عمل پیشین به عمد و به قصد تشریح حرام است، مانند تقدیم نماز عصر بر ظهر یا عشا بر مغرب. [۹]
العروة الوثقی، ج۱، ص۵۲۰-۵۱۹.
۱.۳ - تقدیم مستحبتقدیم پای راست بر پای چپ هنگام ورود به مسجد و عکس آن، زمان خروج از مسجد [۱۰]
العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۰.
و تقدیم پای چپ بر پای راست هنگام ورود به مستراح و عکس آن، در وقت خروج از مستراح، مستحب است. [۱۱]
العروة الوثقی، ج۱، ص۱۷۸.
۱.۴ - تقدیم مباحتقدیم نماز شب بر نیمه شب برای معذور، مانند مسافر، پیر و بیمارو تقدیم غسل جمعه بر روز جمعه و انجام دادن آن در روز پنجشنبه یا شب جمعه به سبب ترس از دست نیافتن به آب در روز جمعه [۱۳]
مهذب الاحکام، ج۴، ص۲۷۱-۲۷۰.
جایز است.
۲ - حکم وضعی تقدیم عملتقدیم عملی که باید مؤخّر شود گاه تنها مشمول حکم تکلیفی یعنی حرمت است و حکم وضعی ندارد، مانند تقدیم ذبح بر رمی در روز عید قربان برای حاجی ـ بنابر قول به وجوب ترتیب بین اعمال روز عید ـ که این عمل اگر به عمد انجام گیرد حرام است؛ لیکن موجب بطلان نمیشود. و گاه علاوه بر حکم تکلیفی، حکم وضعی نیز بر آن مترتّب است، مانند تقدیم نماز عصر بر ظهر و عشا بر مغرب که در صورت ارتکاب عمدی، نماز باطل خواهد بود. در تقدیم سهوی نیز بنابر قول مشهور در صورت وقوع آن در وقت اختصاصی نماز ظهر یا مغرب، نماز باطل است؛ امّا وقوع آن در وقت مشترک در صورتی که نمازگزار پس از پایان نماز متذکّر شود، نماز صحیح خواهد بود و چنانچه در اثنا متذکّر گردد نیّت خود را به نمازی که باید مقدّم میداشته برمیگرداند، مگر اینکه امکان عدول نباشد، مثل آنکه پس از رکوع رکعتِ چهارمِ نمازِ عشا متوجّه شود نماز مغرب را نخوانده است. در صحّت و بطلان نماز عشا در این فرض اختلاف است. عدم رعایت ترتیب در افعال نماز اگر عمدی باشد موجب بطلان نماز خواهد شد و اگر سهوی باشد تنها در ارکان نماز مانند تقدیم سجود بر رکوع، نماز را باطل میکند. [۱۶]
مستمسک العروة، ج۶، ص۴۸۳-۴۸۲.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج، ص. رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | فقه
|