دفعیدفعى به معناى یكباره و مقابل تدریجى است. عنوان دفعی، در باب هاى طهارت، زکات، خمس، حج، نکاح، صید و ذباحه، حدود و قصاص به كار رفته است. فهرست مندرجات۲ - پرداخت دفعی در زکات ۳ - استخراج دفعی در خمس ۴ - اعمال دفعی در حج ۴.۱ - کفاره کندن دفعی پر کبوتر ۴.۲ - پوشیدن دفعی چند لباس دوخته ۴.۳ - پرتاب دفعی سنگریزه در رمی ۵ - احکام دفعی در باب نکاح ۵.۱ - رضاع دفعی زوجه ۵.۲ - اسلام آوردن دفعی زن و شوهر کافر ۵.۳ - عقد دفعی چهار زن ۶ - اصابت دفعی تیر در صید و ذباحه ۷ - سرقت دفعی در حدود ۸ - قتل دفعی در قصاص ۹ - پانویس ۱۰ - منبع ۱ - دفعی در باب طهارتاز راه هاى تطهیر آب نجس قلیل، استفاده از آب کر است. در تطهیر با آب كر شرایطى ذكر شده است. یكى از آن شرایط، به قول برخى، ریختن آب كر بر آب قلیل به صورت دفعى است. برخى، ریختن تدریجى را نیز كافى دانسته‌اند. ۲ - پرداخت دفعی در زكاتآیا جایز است به فقیر بیش از مئونه ی سالش زکات داد؟ اگر پرداخت، یكباره صورت گیرد، جایز است؛ اما اگر به تدریج باشد، پرداخت مازاد بر مئونه جایز نیست. برخى در جواز دادن بیش از مئونه‌ی سال، در فرض نخست نیز اشكال كرده‌اند. ۳ - استخراج دفعی در خمسدر نصاب معدن، استخراج دفعى شرط نیست؛ بلكه اگر معدن به دفعات و طى چند مرحله نیز استخراج گردد و در مجموع، به حدّ نصاب برسد، خمس آن واجب است. ۴ - اعمال دفعی در حج۴.۱ - کفاره کندن دفعی پر کبوتركفارهی كندن پر کبوتر در حرم، دادن صدقه است؛ لیكن اگر چند پر را یكباره بكند، برخى قائل به ثبوت شده‌اند. ۴.۲ - پوشیدن دفعی چند لباس دوختهبه گفته‌ی برخى، بر مُحرمى كه چند لباس دوخته را یكباره بپوشد، به گونه‌اى كه بر همه، یك پوشیدن صدق كند، یك کفاره ثابت است. ۴.۳ - پرتاب دفعی سنگریزه در رمیپرتاب دفعى چند سنگ ریزه در رمی جمرات، در صورت برخورد به جمره، یك رمی محسوب مى‌شود. ۵ - احکام دفعی در باب نكاح۵.۱ - رضاع دفعی زوجهمردى كه یك زوجه‌ی کبیره ی غیر مدخوله و دو زوجه‌ی صغیره دارد، در صورتى كه كبیره هر دو صغیره را شیر دهد، به گونه‌اى كه رضاع، یكباره حاصل شود، عقد هر سه باطل مى‌شود؛ اما اگر رضاع، دفعى، تحقق پیدا نكند، تنها عقد كبیره و صغیره‌اى كه زودتر شیر خورده، باطل مى‌گردد. ۵.۲ - اسلام آوردن دفعی زن و شوهر کافرهرگاه زن و شوهر کافر ى یكباره اسلام بیاورند، نیاز به عقد ازدواج جدید ندارند و همان عقد پیشین كفایت مى‌كند. و ۵.۳ - عقد دفعی چهار زنمردى كه به عقد دائم، یكباره با چهار زن ازدواج كرده، در صورت بروز اختلاف میان زنان در تقسیم شبها؛ الف) بنابر قول برخى، قرعه مى‌اندازد و بر اساس آن عمل مى‌كند. ب) برخى گفته‌اند: مرد مختار است شب خوابى را از هر كدام آغاز كند؛ لیكن در دورهاى بعد، ملزم به رعایت همان ترتیبى است كه در دور نخست، اختیار كرده است. ۶ - اصابت دفعی تیر در صید و ذباحهاگر دو نفر، یكباره به طرف صیدى تیر پرتاب كنند و هر دو تیر نیز یكباره به صید اصابت كند، در صورتى كه هر یك از دو تیر به تنهایى در شکار حیوان، اثر بخش باشد، شكار از آنِ هر دو صیاد است؛ اما اگر یكى به صید آسیب برساند و دیگرى آن را زمین گیر كند، صید از آنِ دومى خواهد بود. ۷ - سرقت دفعی در حدودكسى كه از حرز، یكباره به اندازه ی نصاب، سرقت كند، حد سرقت (قطع انگشتان) بر او جارى مى‌شود، اما اگر مقدار نصاب را به تدریج و در چند مرحله از حرز خارج كند، در جریان حدّ سرقت، اختلاف است. ۸ - قتل دفعی در قصاصچنانچه برده‌اى، دو فرد آزاد و یا دو برده‌ی دو مالک را یكباره بكشد، اولیا ى آن دو در به بردگی گرفتن یا قصاص او سهیمند. ۹ - پانویس۱۰ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج۳، ص۶۳۸ -۶۳۹. |