سنگ

---

سنگ‌ جسمی است طبیعی و سخت که در مواردی به عنوان وزنه برای ترازو به کار می‌رود.

۱ - معنای سنگ

---

۱.۱ - معنای اول

سنگ در معنای اول، جسم طبیعى سخت ومعدنى است که از اجتماع کانیهاى سازنده پوسته زمین فراهم می‌آید.

۱.۲ - معنای دوم

سنگ در معنای دوم، به معنی وزنه است که در ترازو براى اندازه‌گیرى وزن به کار می‌رود.

۲ - کاربرد سنگ در معنای اول در ابواب مختلف فقه

---

از سنگ به معناى نخست در بابهاى طهارت، صلات، اطعمه و اشربه، احیاء موات و حدود سخن گفته‌ اند.

۲.۱ - سنگ در باب طهارت

۲.۱.۱ - سنگ و زمین

سنگ از اجزاى زمین است. بنابر این، احکام مترتب بر عنوان زمین بر سنگ نیز مترتب مى‌گردد، مانند پاک شدن کف پا و ته کفش نجس با راه رفتن بر آن، جواز تیمم بر آن به قول مشهور، پاک شدن آن در صورت نجس شدن با تابیدن آفتاب و جواز سجده بر آن.

۲.۱.۲ - استنجا با سنگ

از راههاى تطهیر مخرج غایط، استنجا با سنگ است که بر مخرج غایط کشیده مى‌ شود.

۲.۲ - باب صلات

سجده نمودن بر تمام اقسام سنگ‌ها چه مرمر باشد یا سنگ‌های سیاه معدنی یا سنگ‌ گچ و آهک قبل از آن که پخته شود، جایز است. و سنگ‌هایی که در مسجد الحرام ازاین‌قبیل است سجده بر آنها اشکال ندارد و همین‌طور در مسجد رسول اللَّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم). » بنابراین گذاشتن پیشانی بر روی سنگ در حرم «اگر سنگ‌ معمولی باشد، سجده اشکال ندارد.»

۲.۳ - باب حج

در کتاب و مناسک حج به مناسبت‌های مختلف سخن گفته شده است.

۲.۳.۱ - آوردن سنگ از صفا و مروه و مشعر

آوردن سنگ‌ «از صفا و مروه جایز نیست، و از مشعر مانع ندارد.»

۲.۳.۲ - نماز در مسجدالنبی

در مسجدالنبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سجده کردن روی فرش‌های مسجد مانع ندارد و مهر گذاشتن جایز نیست، و لازم نیست در جایی که سنگ‌ است نماز بخوانند، و لازم نیست حصیر یا نحو آن با خود ببرند، ولی اگر مراعات کنند که موجب وهن نشود و حصیر برای جانماز با خود داشته باشند و روی آن نماز بخوانند به‌طوری که متعارف سایر مسلمین است اشکال ندارد، لکن تاکید می‌شود که از عملی که موجب هتک و انگشت‌نما شدن باشد اجتناب نمایند.

۲.۳.۳ - نماز داخل کعبه

از آداب و مستحبات دیگر در مکه معظمه این است که «به خانه کعبه داخل شود خصوصاً کسی که سفر اول او است، و مستحب است قبل از دخول غسل بنماید و در وقت داخل شدن بگوید: اَللَّهُمَّ اِنَّکَ قُلْتَ وَمَنْ دَخَلَهُ کَانَ آمِناً فَآمِنِّی مِنْ عَذَابِ النَّارِ. پس دو رکعت نماز بین دو ستون بر سنگ‌ قرمز بگزارد در رکعت اول بعد از «حمد» «حم سجده» و در رکعت دوم بعد از «حمد» پنجاه و پنج آیه از سایر جاهای قرآن بخواند.»

۲.۳.۴ - سنگ در لباس احرام گذاشتن

گره‌زدن لباس احرام اشکال ندارد ولی احتیاط واجب آن است که آن را که لنگ قرار داده به گردن گره نزند، و اگر از روی جهل یا نسیان گره زد احتیاط آن است که فوراً باز کند، ولی به احرامش ضرر نمی‌رساند و چیزی هم بر او نیست، و سنگ در جامه احرام گذاشتن و با نخ بستن نیز جایز است.

۲.۳.۵ - رمی جمرات

رمی جمرات از واجبات حج است پس «شرط است در سنگی که می‌خواهد بیندازد به آن «حصی» یعنی ریگ گفته شود، پس اگر آن‌قدر ریز باشد که ریگ به آن گفته نشود - مثل شن - کافی نیست، و اگر خیلی بزرگ باشد نیز کافی نیست، چنانچه به غیر ریگ مثل کلوخ و خزف و اقسام جواهرات نیز جایز نیست، و اما اقسام سنگ‌ها حتی سنگ‌ مرمر مانع ندارد.»

۲.۴ - سنگ در باب اطعمه و اشربه

۲.۴.۱ - خوردن سنگ

به قول برخى خوردن سنگ حرام است؛ لیکن برخى در حرمت آن اشکال کرده‌ اند؛ بلکه برخى آن را حرام ندانسته‌ اند، مگر آنکه براى بدن زیان داشته باشد.

۲.۵ - سنگ در باب احیاء موات

۲.۵.۱ - سنگ چینى

سنگ چینى اطراف زمین موات موجب حق اولویت براى سنگ چین کننده مى‌ شود.
به‌عبارت‌دیگر «تحجیر موجب ملک نیست و فقط اولویت می‌آورد و احیا با شرایط آن موجب ملک است.»

۲.۶ - سنگ در باب حدود

از جمله کیفرهاى تعیین شده در شرع مقدس، سنگسار است که حد زناکار محصن مى ‌باشد.

۳ - کاربرد سنگ در معنای دوم در ابواب فقه

---

از سنگ به معناى دوم در باب تجارت و ضمان سخن گفته‌ اند.

۳.۱ - سنگ در باب تجارت

در معامله، وزن کالاى وزنى باید معلوم باشد؛ از این رو، سنگ ترازویى که کالا با آن وزن مى‌ شود اندازه آن باید معلوم باشد.

۳.۲ - سنگ در باب ضمان

چنانچه پس از معامله معلوم شود سنگ ترازو سبک‌تر از مقدار اسمى آن بوده -به عنوان مثال، سنگ یک کیلویى، در واقع نهصد گرم بوده است- فروشنده نسبت به آن مقدار ضامن است

۴ - پانویس

---