شیشهشیشه مادّه‌ای سخت، شفاف و شکننده می‌باشد که از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات و صید و ذباحه نام برده‌اند. ۱ - احکام شیشه۱.۱ - نگاه از پشت شیشهنگاه کردن از پشت شیشه به چیزی حکم نگاه مستقیم به آن را دارد. بنابر این، نگاه کردن به عورت دیگری از پشت شیشه نیز حرام است. [۱]
العروة الوثقی ج۱، ص۳۰۷.
و در تحریرالوسیله آمده است: «نگاه‌کردن به عورت دیگری از پشت شیشه، بلکه در آینه و آب زلال هم جایز نیست.» خورشید از مطهرات است و با شرایطی زمین و اشیای غیر منقول همچون ساختمان را که نجس شده باشند با تابیدن بر آنها و خشک کردن رطوبت نجاست، پاک می‌کند؛ لیکن در پاک شدن اشیای یاد شده با تابش خورشید از پشت شیشه بر آنها اختلاف است. [۳]
مستمسک العروة ج۲، ص۸۴.
در کتاب استفتائات امام خمینی در پاسخ به اینکه آیا شیشه‌های معمولی در و پنجره مانع مطهریت آفتاب هستند یا نه؟ اگر پشت خود شیشه نجس باشد با تابیدن آفتاب بر روی آن پاک می‌شود یا خیر؟ آمده است: «اگر مانع تابش آفتاب بر جای نجس نباشد، مانع مطهّر بودن نیست.» ۱.۲ - حائل شیشه‌ای در نماز جماعتدر نماز جماعت، میان امام و مأموم نباید حائلی وجود داشته باشد؛ به گونه‌ای که مانع دیدن امام گردد؛ لیکن در اینکه آیا دیوار شیشه‌ای- که مانع مشاهده مأموم یا امام نیست- حائل به شمار می‌رود یا نه؟ مسئله اختلافی است. [۵]
کشف الغطاء ج۳، ص۳۱۴.
[۸]
منهاج الصالحین (سیدمحسن حکیم) ج۱، ص۲۹۹.
به عقیده امام خمینی «شیشه‌ای که آن‌سویش پیدا است، خالی از قرب نیست که حائل محسوب نشود، ولی احتیاط (مستحب) اجتناب از آن است.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۸۳، کتاب الصلاة، القول فی شرائط الجماعة، مسالة۱.
۱.۳ - سجده بر شیشهسجده بر شیشه صحیح نیست، هرچند از سنگ تنها ساخته شده باشد. [۱۰]
مصباح الفقیه ج۱۱، ص۱۷۸.
امام خمینی در این باره در تحریرالوسیله می‌نویسد: «و لا یصحّ السجود علی ما خرج عن اسم الارض من المعادن، کالذهب و الفضّة و الزجاج و القیر و نحو ذلک.» [۱۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۵۷، کتاب الصلاة، المقدمة الرابعة فی المکان، مسالة۱۰.
یعنی سجده بر معادنی که عنوان «زمین» را ازدست‌داده‌اند، مانند طلا و نقره و شیشه و قیر و مانند آن صحیح نیست.۱.۴ - دبح حیوان با شیشهذبح حیوان با ابزار فلزی برنده، همچون کارد محقق می‌شود و در موارد دسترس نداشتن به آن و بیم تلف شدن حیوان، با هر وسیله برنده، از قبیل شیشه نیز صحیح است. در صورت اختیار، ذبح با غیر آهن جایز نیست؛ پس اگر با غیر آهن - درصورتی‌که دسترسی به آهن باشد - ذبح شود، اگرچه از معادن ذوب شدنی باشد مانند برنج و مس و طلا و نقره و غیر این‌ها، حلال نمی‌باشد. البته اگر آهن نباشد و با تاخیر ذبح، ترس مردن ذبیحه باشد یا اضطرار به آن پیدا کند، با هر چیزی که اعضای ذبح را جدا می‌کند، ذبح آن جایز است و لو اینکه قلم یا پوست نی یا سنگ تیز یا شیشه یا غیر این‌ها باشد. ۱.۵ - احکام دیگر۱- شخصی عمداً سنگی‌انداخت و شیشه اتاق شخصی را شکست «ضامن است» که قیمت یا خود شیشه را بدهد. ۲- کسی که مسئول خرید اموال اداره می‌باشد، درصورتی‌که جنسی مثل شیشه، کاغذ، آهن و غیره را مازاد تشخیص داد، فروش آن «منوط به اجازه قانونی مسئولین مربوطه است.» ۳- اگر سبب با مباشر اجتماع نمایند، ضمان آن بر مباشر - نه فاعل سبب - می‌باشد، پس اگر شخصی چاهی را در راه بکند و شخص دیگر، انسان یا حیوانی را در آن بیندازد، ضمان آن بر پرت‌کننده می‌باشد نه بر چاه‌کن. البته اگر سبب قوی‌تر از مباشر باشد، ضمان آن بر سبب است نه بر مباشر، پس اگر شیشه را زیر پای شخص خوابیده قرار دهد و آن شخص خوابیده، پایش را دراز کند و آن را بشکند، ضمان آن بر قرار دهنده شیشه در آنجا است نه شخص خوابیده. ۴- شیشه شراب و همچنین بقیه چیزهایی که شراب در آن است، محترم است؛ پس در شکستن و اتلاف آنها ضمان ثابت است. [۱۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۶، کتاب الدیات، القول فی اللواحق، فروع، مسالة۲.
۲ - پانویس۳ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۷۷۹. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |