هزاره چهارم (پیش از میلاد)

• شهر سومری اور در میانرودان (سده ۴۰ پ. م)؛ برتری سومری‌ها در میانرودان با ابداع نگارش، ریاضیات در مبنای ۶۰، علم نجوم و ستاره‌شناسی، قوانین مدنی، آب‌شناسی پیچیده، قایق بادبانی، چرخ، چرخ کوزه‌گری بین ۲۰۰۰–۴۰۰۰ پ.م.
• فرهنگ نکدا کنار نیل ۳۰۰۰–۴۰۰۰ پ.م.
• مبدأ تاریخ تقویم عبری در روز ۷ اکتبر ۳۷۶۱ پ.م.
• گاهشماری یهودی آغاز آفرینش را در ۲۵ دسامبر یا ۲۹ مارس ۳۷۶۰ پ. م می‌داند.
• پیدایش اولین تا چهارمین سلسلهٔ کیش در میانرودان.
• فرهنگ‌های کورگان: فرهنگ سردنی استاگ و مایکوپ. این دو احتمالاً جزو اقوام هندواروپایی آغازین هستند. دومی نامزد ایجاد عصر مفرغ هم است.
• مرد یخی اوتزی در حدود ۳۳۰۰ پ. م نزدیک مرز امروزی اتریش و ایتالیا می‌میرد. جسد او در سال ۱۹۹۱ داخل یخچالی در کوه‌های اوتزال آلپ کشف می‌شود.
• مردم عصر نوسنگی در ایرلند رصدخانه‌ی ۲۵۰٬۰۰۰ تنی نیوگارانج را در حدود ۳۲۰۰ پ. م ساختند.
• تقویم مایاها، آفرینش را در روز ۱۱ اوت یا ۱۳ اوت ۳۱۱۴ پ. م می‌داند.
• کرت: پیدایش تمدن مینوان
• زیست‌گاه‌های مربوط به دوران نوسنگی؛ اسکارا براها در جزایر اورکنی اسکاتلند.
• ۳۰۰۰ پ. م - منس مصر علیا و سفلی را با هم متحد ساخته و پایتخت جدیدی در ممفیس به وجود آورد.
• بر اساس اسطوره‌شناسی هندی، مبدأ کالی یوگا در نیمه‌شب (۰۰:۰۰) ۱۸ فوریه ۳۱۰۲ پ. م واقع می‌شود، روز مرگ سنتی کریشنا
• کشف نقره

• شبه‌قارهٔ هند
  • مهراگار سوم-چهارم
• میانرودان در آسیا
  • سومر
  • پیش ایلامی‌ها
• اروپای نوسنگی
  • یامنا
  • فرهنگ وینکا
  • تمدن مینوان
• مصر در آفریقا
  • فرهنگ نکدا کنار نیل

تغییرات آب و هوایی

بر اساس مطالعات یک یخبندان‌شناس به نام لونی تامپسون (پروفسور دانشگاه اوهایو و محقق مرکز تحقیق روی قطب بیرد)[۱] شاخص‌های زیادی وجود دارند که نشان‌دهندهٔ تغییر جهانی آب و هوا در ۵۲۰۰ سال پیش هستند:

• آب و هوا ناگهان توسط فشارهای زیاد تغییر کرده‌است.
• گیاهانی که در قلهٔ یخی کولکایا در کوه‌های آند واقع در پرو دفن شده‌اند نشان می‌دهند که آب و هوا به طرز ناگهانی و با شدت تغییر کرده تا آن گیاهان تا امروز حفظ شوند.
• مردی که در یخچال آلپ (اوتزی) به دام می‌افتد و جسد او در سال ۱۹۹۱ کشف می‌شود.
• سه حلقه از ایرلند و انگلیس نشان می‌دهد که آن زمان خشک‌ترین دوران آن‌ها بوده‌است.
• نتایج به دست آمده از هستهٔ یخ از دو ایزوتوپ اکسیژن زمین‌های یخی بالای قلهٔ کلیمانجارو نشان‌دهندهٔ دمای جوی در زمان بارش برف است.
• تغییرات اساسی در گردهٔ گیاهی کشف شده از کف دریاچه‌های جنوب آمریکا.
• پایینترین میزان متان از هستهٔ یخ‌های گرینلند در قطب جنوب.
• آغاز بیابان‌زایی صحرا (سده ۳۵ (پیش از میلاد)). تغییر صحرا از یک محل قابل سکونت به بیابان لم یزرع.

• اوتسی مرد یخی. حدود ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد
• فراعنه‌ی پیش دودمانی: تیو، تش، اسکیو، وازنر
• فراعنهٔ دورهٔ ابتدای سلسله‌ها، رو، سرکت، نارمر

• آغاز شهرنشینی سومریان در میانرودان.
• پیدایش اولین شهرها در مصر (سده ۳۵ (پیش از میلاد))
• نخستین آثار نگارش در شهرهای اوروک و سوسا (به خط میخی). در مصر به خط هیروگلیف.
• فرهنگ کورگان که در جنوب روسیه و اوکراین امروزی واقع شده بود، اسب را رام کرده و ارابه را توسعه داد.
• استفاده از چرخ کوزه‌گری در خاورمیانه.
• استفاده از بادبان در نیل.
• ساخت جادهٔ سویت در انگلستان، اولین جاده‌ی مهندسی‌ساز شناخته‌شدهٔ جهان.
• استفاده از سیستم زهکشی و فاضلاب در هند
• ساخت سد، کانال و مجسمهٔ سنگی با خم کردن صفحات و اهرم در سومر.
• استفاده از مس در ابزار و جنگ‌افزار.
• استفاده از مفرغ، به ویژه توسط فرهنگ مایکوپ.
• ساخت مصطبه (پدر اهرام آینده) در مصر.
• اولین مرحلهٔ ساخت استون‌هنج (زمین بلند و گرد همراه یک خندق) حدود ۳۱۰۰ پیش از میلاد
• ایجاد مزارع سیده در ایرلند، (به جرأت می‌توان گفت) قدیمی‌ترین سیستم مزرعه‌داری در جهان.

• سده ۴۰ پ. م
• سده ۳۹ پ. م
• سده ۳۸ پ. م
• سده ۳۷ پ. م
• سده ۳۶ پ. م
• سده ۳۵ پ. م
• سده ۳۴ پ. م
• سده ۳۳ پ. م
• سده ۳۲ پ. م
• سده ۳۱ پ. م

<!- == پیوند به بیرون == ->