احمد بن فرج ایادی

---

احمد بن فرج ایادی، از کارگزاران حکومت عباسی که در زمان مامون منصب قاضی القضاتی را عهده‌دار شد و از بزرگان حکومت وی بود.

۱ - معرفی اجمالی

---

ابوعبدالله، احمد بن ابی دؤاد فرج بن جریر بن مالک ایادی در جوانی همراه پدرش از قنّسرین به دمشق کوچ کرد و درآن‌جا بزرگ شد و آن‌گاه راهی عراق شد. برخی نیز گویند: او در بصره چشم به جهان گشود و همان‌جا به اصحاب و یاران واصل بن عطا پیوست و مکتب اعتزال را از آنان فرا گرفت. ابن ابی دؤاد بعدها به دستگاه مامون پیوست و در زمان او منصب قاضی القضاتی را عهده‌دار شد و از بزرگان حکومت مامون بود. او در تمام امور دولتی مورد مشاوره مامون قرار می‌گرفت. زمانی که معتصم درگذشت، واثق در کارهای خویش به وی مراجعه می‌کرد و تا دم مرگ از ابوعبدالله خشنود بود.
چون متوکل به خلافت رسید، ابن ابی دؤاد به بیماری فلج مبتلا شد، به نحوی که او را از انجام هر کاری ناتوان کرد. از این‌رو، متوکل او را کنار زد و یحیی بن اکثم را در سمت قاضی القضات به‌جای او منصوب کرد. آن‌گاه متوکل دستور داد تا اموال ابن ابی دؤاد را مصادره کنند. اما بعد با وی مصالحه شد که شانزده میلیون درهم بپردازد و آزاد شود.
ابن ابی دؤاد کسی بود که مسئله خلق قرآن را طرح کرد و مامون، معتصم و واثق را بر آن داشت تا مردم را در مورد مسئله خلق قرآن بیازمایند. او بود که اعتزال را مذهب رسمی دولتی در تمام دوران حکومت مامون، معتصم و واثق قرار داد. ابن ابی دؤاد در بغداد و در هشتاد سالگی درگذشت.

۲ - پانویس

---