شهدای احددر جنگ احد تعدادی از مهاجر و انصار، همچنین حمزه عموی پیامبر به شهادت رسیدند. فهرست مندرجات۲ - تعداد شهدای مهاجر و انصار ۳ - تعدادی از چهره های برجسته شهدای احد ۳.۱ - نخستین شهید احد ۳.۲ - حمزة بن عبدالمطّلب ۳.۳ - مُصْعَب بن عمیر ۳.۴ - حنظله غسیل الملائکه ۳.۵ - عبدالله بن جَحْش بن رباب اَسَدی ۳.۶ - شمّاس بن عثمان قرشی ۳.۷ - انس بن نضر ۳.۸ - سعد بن ربیع ۳.۹ - خارجة بن زید ۳.۱۰ - عمرو بن جمُوح ۳.۱۱ - مالک بن سنان ۴ - مکان مقبره شهدای احد ۵ - پانویس ۶ - منبع ۱ - سید الشهدای احدسید الشهدای میدان احد، حمزه، فرزند عبدالمطلب، عموی رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بود. ۲ - تعداد شهدای مهاجر و انصاربه جز حمزه، نزدیک به هفتاد نفر از مهاجر و انصار و بیشتر آنان از انصار، در اُحد به شهادت رسیدند. در میان آنان، چهره های برجسته ای بودند. ۳ - تعدادی از چهره های برجسته شهدای احد۳.۱ - نخستین شهید احدعبدالله بن عمرو بن حِزام نخستین شهید احد یود که پیامبر(صلی الله علیه وآله) به فرزندش جابر فرمود: بر او گریه نکن. ملائکه همچنان او را زیر بال خود داشتند تا به آسمانش بردند. [۱]
بهجة النفوس و الأسرار، ج۱، ص۱۴۴.
۳.۲ - حمزة بن عبدالمطّلبرسول خدا(صلي الله عليه وآله) در شهادت حمزه، که از چهره هاي شاخص اصحاب بود، بسيار غمگین شد و به او لقب سيدالشهدا داد و از زنان مدينه خواست تا براي او مجلس عزا به پا کنند. ۳.۳ - مُصْعَب بن عمیروی با وجود آنکه از اشراف‌زاده‌های مکه بود، در همان آغاز بعثت، اسلام را پذیرفت و با وجود همه فشارها و آزارهای خانواده‌اش، از رسول خدا(صلی الله علیه وآله)و اسلام دست برنداشت. زمانی که نخستین مسلمانان یثرب، در سال دوازدهم با رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بیعت کردند، آن حضرت مصعب رابه عنوان مبلغ اسلام، همراه آنان به یثرب فرستاد. او در اقامت یکساله خود توانست جمع کثیری از مردم یثرب را به اسلام درآورد. مهمترین ابزار وی قرآن بود واز همین جاست که گفته اند: فُتِحَتِ المدینةُ بالقُرآن؛ [۳]
ربیع الابرار، ج۱، ص۳۰۲.
مدینه با قرآن فتح شد.قد و قامت مصعب بسیار شبیه به رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بود و زمانی که مصعب به شهادت رسید، قاتل وی گمان کرد که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را کشته است. لذا فریاد زد که محمد را کشته است. همین امر سبب شد تا برخی از مسلمانان از صحنه جنگ بگریزند؛ چرا که گمان می کردند کار اسلام تمام شد ! خداوند در این باره فرمود: محمد رسولی همچون رسولان پیشین است؛ آیا اگر بمیرد یا کشته شود، شما به جاهلیت بازمی‌گردید؟ ۳.۴ - حنظله غسیل الملائکهرادمردی که شب ِ نبرد به کابین ازدواج گام نهاد، شب را کنار همسرش ماند و فردای آن روز، با دلی لبریز از عشق به اسلام به آوردگاه نبرد رفت و شَهْدِ شهادت نوشید. ۳.۵ - عبدالله بن جَحْش بن رباب اَسَدیاز دیگر شهدای مهاجر است که در کنار حمزه مدفون شد و از جمع شهدای احد، تنها قبر حمزه و عبدالله مشخص است. ۳.۶ - شمّاس بن عثمان قرشیاو مجروح به مدینه آمد و یک شبانه روز بعد درگذشت و حضرت او را برای دفن به احد بازگرداند. ۳.۷ - انس بن نضرانس بن نضر که هشتاد و چند جای ضربه و زخم بر بدنش بود. وی همان کسی است که وقتی شنید کسی فریاد زد: محمد کشته شد باید برویم و ما هم کشته شویم ! گفت: یا قَوم! اِنْ کانَ مُحَمَّد قَدْ قُتِلَ، فَاِنَّ رَبّ مُحَمَّد لَمْ یُقْتَل؛ اگر محمد کشته شده، خدای محمد که کشته نشده و زنده است. ۳.۸ - سعد بن ربیعسعد بن ربیع از نقبای مردم مدینه بود. ۳.۹ - خارجة بن زیدکه او را همراه سعد بن ربیع در یک قبر نهادند.۳.۱۰ - عمرو بن جمُوحاو فردی لنگ بود و چهار فرزندش مانع از رفتن او به جبهه جنگ بودند. پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: شما او را منع نکنید، چه بسا خداوند شهادت را نصیب او کند. ۳.۱۱ - مالک بن سنانمالک پدر ابوسعید خُدْری بود. ۴ - مکان مقبره شهدای احدهمان گونه که اشاره شد، در این جنگ حدود هفتاد تن از مهاجر و انصار به شهادت رسیدند؛ کسانی که در روزهای سخت به یاری اسلام شتافتند و از آن دفاع کردند. چندین خانواده بودند که چند تن از عزیزان خود را در این غزوه از دست دادند. در حال حاضر، مقبرة الشهدای احد از مکان های بسیار مقدس و زیارتگاه‌های عمومی شهر مدینه است که تقریباً همه زائران مدینه، به زیارت آنجا نیز می آیند. ۵ - پانویس
۶ - منبعجعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۸۴-۳۸۵. |