فیلمفیلم، مجموعه تصاویر متحرک که در سینما ، تلویزیون و مانند آن نمایش داده می‌شود. ۱ - احکام مرتبطعنوان یاد شده از عناوین جدید است که از احکام آن در بخش مسائل مستحدثه و پاسخ به استفتائات سخن گفته‌اند. ۲ - حکم فقهیساخت و تولید فیلم درصورت عدم اشتمال بر فساد و حرام ، جایز است. بنابراین، تهیه و ساخت فیلمهایی که محتوای آن‌ها با آموزه‌های دینی منافات دارد و نیز فیلمهای مذهبی تاریخی ، درباره معصومان (علیهم‌السلام) و بزرگان دین که قداست و شئون دینی در آن‌ها رعایت نمی‌شود و هتک حرمت به شمار می‌روند؛ همچنین فیلمهایی که مصداق نشر و ترویج اکاذیب و اشاعه فحشا است یا موجب سست شدن پایه‌های اعتقادی مسلمانان و یا بنیان خانواده می‌شوند، حرام است [۱]
توضیح المسائل، مراجع، ج۲، ص۹۷۵.
[۳]
استفتائات، بهجت، ج۳، ص۲۲۰.
به تصریح برخی، فیلم برداری در حال احرام جایز است. [۴]
صراط النجاة، تبریزی، ج۴، ص۱۲۴.
۳ - در بازیگریبازیگری زن یا مرد در فیلم اگر مستلزم حرامی نباشد، جایز است و چنانچه مستلزم ارتباط نزدیک با نامحرم با کلمات یا رفتار تحریک کننده و هوس انگیز و یا لمس نامحرم باشد، حرام است. [۵]
استفتائات، بهجت، ج۴، ص۲۱۶.
[۶]
استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۲۲.
[۷]
فصلنامه فقه اهل بیت، ج۲۲، ص۹۷.
برخی، بازیگری مردان و زنان نامحرم با یکدیگر را مطلقا حرام و مزدی را که در ازای آن می‌گیرند باطل دانسته‌اند؛ چنان که بازیگری زن در فیلم را در صورتی که بخواهند آن را برای مردان نمایش دهند، حرام دانسته‌اند. [۸]
استفتائات جدید، تبریزی، ج۲، ص۳۵۷.
۴ - در نمایش و پخشپخش فیلمهایی که مفسده‌ای بر آن مترتّب نمی‌شود و مستلزم حرام نمی‌باشد، جایز و پخش و نمایش فیلمهایی که مفسده دارد، حرام است. [۹]
استفتائات جدید، تبریزی، ج۲، ص۲۱۴ ۲۱۵.
[۱۰]
صراط النجاة، تبریزی، ج۶، ص۴۱۵ ۴۱۶.
۵ - در تکثیر و خرید و فروشتکثیر، خرید و فروش و نیز اجاره دادن فیلمهای آموزنده و جایز، اشکال ندارد؛ لیکن فیلهمای مبتذل و مفسده دار حرام و باطل است. [۱۱]
توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۹۷۷ ۹۷۸.
[۱۲]
صراط النجاة، تبریزی، ج۵، ص۳۸۴.
[۱۳]
صراط النجاة، تبریزی، ج۶، ص۳۰۲.
۶ - در نگاه کردنآیا نگاه کردن به نامحرم در فیلم، حکم نگاه به نامحرم در غیر فیلم را دارد یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. بسیاری گفته‌اند: در صورتی که نگاه از روی لذت نباشد و خوف وقوع در گناه نیز منتفی باشد و چهره هم چهره زن مسلمانی که او را می‌شناسد، نباشد، اشکال ندارد. [۱۴]
توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۹۷۱، س ۱۱۸۲.
[۱۵]
استفتائات، امام خمینی، ج۳، ص۲۶۱ ۲۶۲.
برخی، حکم تصویر و فیلم را در حلیّت و حرمت ، تابع حکم اصل آن دانسته‌اند. بنابراین، چنانچه نگاه در غیر فیلم جایز باشد، مانند نگاه به صورت، در فیلم نیز جایز است و اگر حرام باشد، در فیلم نیزحرام خواهد بود [۱۸]
استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۶۱.
[۱۹]
استفتاءات حول الحجاب و النظر، ج۱، ص۶۷.
در مقابل، برخی نگاه به زن نامحرم در فیلم را بدون قصد لذت و خوف فساد مطلقا جایز دانسته‌اند؛ هرچند برای بیننده شناخته شده باشد. [۲۰]
توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۴۹۰.
به تصریح برخی، نگاه کردن به فیلم نامحرم در صورت پخش مستقیم و زنده آن، حکم نگاه به خود او را دارد. [۲۱]
استفتائات جدید، تبریزی، ج۲، ص۳۵۳.
تماشای فیلم مبتذل با محتوای ارتباط جنسی که موجب برانگیخته شدن شهوت بر حرام و رواج فساد در جامعه می‌گردد، جایز نیست. [۲۲]
استفتائات جدید، تبریزی، ج۲، ص۲۱۴ ۲۱۵.
به تصریح برخی، دادن فیلم خانوادگی که زنان در آن سر برهنه‌اند، به نامحرم برای ظهور و چاپ و مانند آن، در صورتی‌که برای نامحرم شناخته شده نباشند اشکال ندارد. ۷ - در حجیّت فیلمفیلم به خودی خود در اثبات موضوع قضایی اعتبار ندارد، مگر آن‌که به سبب وجود قراین و شواهد برای قاضی از آن علم پیدا شود که بنابر قول مشهور که علم قاضی را معتبر می‌دانند قاضی می‌تواند بر پایه علم خود حکم صادر کند. [۲۵]
جامع المسائل، فاضل، ج۲، ص۴۲۴ ۴۲۵.
۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۷۳۴، برگرفته از مقاله «فیلم». |