توکیو

توکیو
توکیو
کلان‌شهر
	東京都 · Tokyo Metropolis
	از بالا چپ‌گرد:شینجوکو، برج توکیو، رینبو بریج، شیبویا، ساختمان مجلس ملی
	مهر نشان رسمی
	محل توکیو بر روی نقشهٔ ژاپن
	عکس ماهواره‌ای از توکیو که توسط ناسا گرفته شده‌است.
	مختصات: ۳۵°۴۲′۲″ شمالی ۱۳۹°۴۲′۵۴″ شرقی / ۳۵٫۷۰۰۵۶°شمالی ۱۳۹٫۷۱۵۰۰°شرقی
کشور	ژاپن
ناحیه	کانتو
جزیره	هونشو
تقسیمات شهری	۲۳ منطقهٔ ویژه، ۲۶ شهر، ۵ شهرستان و ۸ روستا
مدیریت
• نوع	کلان‌شهر
مساحت
• کلان‌شهر	۲٬۱۸۷٫۰۸ کیلومتر مربع (۸۴۴٫۴۴ مایل مربع)
جمعیت (اولین)
• کلان‌شهر	۱۳٬۷۳۵٬۵۸۲ (آگوست ۲۰۱۷)
• کلان‌شهری	۳۵٬۶۷۶٬۰۰۰
• مناطق ویژه توکیو	۸٬۸۰۲٬۰۰۰
	(اول فوریه ۲۰۱۱)
منطقه زمانی	یوتی‌سی +۹ (گرینویچ)
کد مخفف	JP-13
گل سمبل	ساکورای سومی-یوشینو
درخت سمبل	ژینکو
وبگاه	metro.tokyo.jp(انگلیسی)

توکیو (به ژاپنی: 東京 Tōkyō) با نام رسمی کلان‌شهر توکیو (به ژاپنی: 東京都 Tōkyō-to) پایتخت کشور ژاپن است. توکیو در شرق جزیرهٔ هونشوی ژاپن واقع شده‌است و یکی از استان‌های ۴۷ گانهٔ ژاپن به‌شمار می‌آید. توکیو در ابتدا یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک به نام ادو بود. در دوره‌های بعد ادو رفته‌رفته به شهری بزرگ تبدیل گشت، به گونه‌ای که در قرن ۱۸ میلادی به یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان تبدیل شد. تا سال ۱۹۴۳ میلادی، تقسیم‌بندی و عنوان‌های شهر توکیو و استان توکیو وجود داشت اما در این سال این گونه تقسیم‌بندی منسوخ شد و شهر و استان توکیو با یکدیگر ادغام شدند. توکیو پس از نیویورک و لندن عنوان بزرگ‌ترین پایتخت‌های صنعتی جهان را به دست آورده‌است. در سال ۲۰۱۰ میلادی، منطقهٔ شهری توکیو که شامل توکیو و استان‌های مجاور آن می‌شود، با جمعیت ۳۶ میلیون و ۶۶۹ هزار نفر پرجمعیت‌ترین منطقهٔ شهری در جهان بوده‌است. همچنین توکیو عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد شهری جهان را دارا می‌باشد. در سال ۲۰۰۸ میلادی از پانصد شرکت برتر جهان، ۴۷ شرکت در توکیو واقع بوده‌اند و این شهر از این نظر، رتبهٔ نخست در جهان را از آن خود کرده‌است.

توکیو شهری است که بارها به خاطر زمین‌لرزه، آتش‌سوزی یا جنگ به‌طور کامل ویران شده‌است و هر بار با زیبایی بیشتر از نو ساخته شده‌است. به همین سبب چشم‌انداز کنونی شهر توکیو با معماری معاصر بسیار مدرن و جذاب به نظر می‌رسد و بناهای تاریخی و کهنه در شهر بسیار کمیاب هستند. حمل و نقل عمومی در توکیو بسیار پاکیزه و کارآمد است. قطارها و متروی توکیو به عنوان اصلی‌ترین بخش حمل و نقل عمومی فعالیت می‌کنند و در کنار این دو، اتوبوس، مونوریل و واگن برقی به عنوان مکمل فعالیت دارند. توکیو جشنواره‌های هنری، ورزشی و تفریحی متعددی دارد. جشنوارهٔ فیلم توکیو که بزرگ‌ترین رویداد سینمایی ژاپن به‌شمار می‌رود، معمولاً در ماه اکتبر و در دو منطقهٔ توکیو برگزار می‌شود. توکیو همچنین از نظر داشتن فضای سبز بسیار غنی است. پارک‌های طبیعی ۳۶٫۳ درصد مساحت کل توکیو را تشکیل می‌دهند و از نظر وسعت پارک‌های طبیعی، توکیو پس از استان شیگا جایگاه دوم را در ژاپن به خود اختصاص داده‌است. شهرداری توکیو از سال ۱۹۹۱ میلادی در نیشی شینجوکو جای دارد.

واژه‌شناسی

توکیو در زبان ژاپنی به معنای پایتخت شرقی است. نام این شهر تا پیش از اواسط قرن نوزدهم، ادو بود. قبل از این زمان کیوتو پایتخت ژاپن بود و امپراتور در آنجا زندگی می‌کرد. در آن زمان در توکیو شوگون‌ها زندگی می‌کردند و تحت کنترل آن‌ها شهر که تا پیش از این شهر کوچکی در کنار دریا بود، توسعه پیدا کرد. ادو در زبان ژاپنی به معنای دهانهٔ رودخانه است.

پیشینه

توکوگاوا ایه‌یاسو

توکیو در ابتدا یک دهکدهٔ ماهیگیری کوچک به نام ادو بود. در اسناد به‌جا مانده از قرن دوازدهم برای اولین بار نام روستای ادو به چشم می‌خورد. از آن زمان به بعد این ناحیه به نام ادو خوانده می‌شده‌است. در زمان جنگ‌های داخلی دوره سن گوکو در سال ۱۴۵۷ میلادی سامورایی‌ای به نام اوتا دوکان، قلعه ادو را در آن محل می‌سازد. در سال ۱۵۹۰ میلادی، توکوگاوا ایه‌یاسو ادو را پایگاه خود قرار می‌دهد و هنگامی که وی در سال ۱۶۰۳ میلادی، نظام مبتنی بر حکومت شوگون‌ها به نام ادوباکوفو را پایه‌گذاری کرد، این شهر تبدیل به مرکز سیاسی دولت نظامی شوگون‌ها در سراسر ژاپن گردید. از دوران ادوباکوفو با عنوان دورهٔ ادو نیز یاد می‌شود. در واقع در دورهٔ ادو با این که امپراتور در شهر کیوتو زندگی می‌کرد و کیوتو پایتخت محسوب می‌شد ولی در عمل شهر ادو به پایتخت ژاپن تبدیل شده‌بود. در دوره‌های بعد ادو رفته‌رفته به شهری بزرگ تبدیل گشت، به گونه‌ای که در قرن ۱۸ میلادی جمعیت این شهر به یک میلیون نفر رسید و به یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان تبدیل شد. در دوره باکوماتسو (بین سال‌های ۱۸۵۳ و ۱۸۶۷ میلادی) جمعیت بزرگی از ساکنان ادو را سامورایی‌ها تشکیل می‌دادند که ۱۰۰ درصد آن‌ها باسواد بودند، به همین علت نرخ سواد در بین مردان بالغ ادو در این دوران حدود ۷۰ درصد تخمین زده می‌شود که بسیار فراتر از نرخ سواد در سطح جهانی بوده‌است. دوره ادو حدود ۲۶۰ سال بطول انجامید و در طی این مدت پانزده شوگون قدرت را در اختیار داشتند.

در سال ۱۸۶۸ میلادی، به منظور احیای حکومت سلطنتی، حکومت شوگون‌ها سرنگون گشت و شهر ادو نیز تحت کنترل دولت جدید درآمد. در همان سال و با آغاز دورهٔ میجی دولت جدید استانی را به نام استان ادو تأسیس کرد. چند ماه بعد، هم‌زمان با تغییر نام شهر ادو به عنوان جدید توکیو به معنی پایتخت شرقی، استان ادو نیز، به استان توکیو تغییر نام داد. در سال بعد امپراتور میجی از کیوتو به توکیو نقل مکان کرد و از آن زمان تا به حال این شهر پایتخت سیاسی ژاپن است. در سال ۱۸۸۹ میلادی، شهرداری توکیو تأسیس شد. در سال ۱۹۲۳ میلادی، بیش از نیمی از شهر در آتشی که پس از زمین‌لرزهٔ بزرگ کانتو شعله‌ور شد، سوخت و ویران گشت. در سال ۱۹۴۳ میلادی، نام‌گذاری و تقسیم‌بندی قبلی توکیو که آن را به دو قسمت شهر و استان تقسیم می‌کرد، منسوخ شد و از آن پس عنوان توکیو برای مجموعهٔ شهر و استان توکیو انتخاب شد.

تمبر یادبود پیروزی آمریکا در جزیره ایووجیما

در طول جنگ جهانی دوم این شهر آماج بمباران‌های زیادی بود که معروف‌ترین آن‌ها بمبارانی بود که در ۱۰ مارس سال ۱۹۴۵ میلادی صورت گرفت و باعث شد که یک سوم شهر در آتش بسوزد و نزدیک به یکصد هزار نفر کشته شوند. همچنین در ماه ژانویه همان سال در یکی از جزایر اوگاساوارای توکیو، به‌نام جزیرهٔ ایووجیما، نبردی بین نیروهای آمریکایی و ژاپنی درگرفت که منجر به کشته شدن بیش از بیست هزار نفر از نیروهای ژاپنی در این جزیره شد. حوادث مربوط به نبرد ایووجیما، در چندین فیلم از جمله نامه‌هایی از ایووجیماو پرچم‌های پدران ما به تصویر کشیده شده‌است.

بعد از جنگ، توکیو تقریباً به‌طور کامل بازسازی شد. برگزاری المپیک در این شهر در تابستان سال ۱۹۶۴ میلادی یکی از مهم‌ترین رویدادهای پس از جنگ است. از دیگر رویدادهای مهم در تاریخ توکیو می‌توان به حادثهٔ حمله با گاز سارین در متروی توکیو که در سال ۱۹۹۵ میلادی اتفاق افتاد، اشاره کرد. این اولین حمله تروریستی به وسیلهٔ گازهای شیمیایی در ژاپن بود و در طی آن سیزده نفر کشته و ۵٬۵۰۰ نفر دچار آسیب شدند.

در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ میلادی، زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو به قدرت ۹٫۰ درجه در مقیاس ریشتر در ساعت ۱۴ و ۴۶ دقیقه به وقت محلی در نزدیکی استان میاگی در شمال شرقی ژاپن رخ داد. در توکیو شدت این زمین‌لرزه ۵ درجهٔ قوی در مقیاس شیندو ثبت شده‌است. این زمین لرزه در توکیو ۷ نفر کشته و ۸۳ نفر زخمی بر جای گذاشت. در پی حادثهٔ اتمی فوکوشیما و کاهش تولید برق، از مردم خواسته شد که در مصرف برق تا حد امکان صرفه‌جویی کنند.

جغرافیا

توکیو در بخشی از ژاپن به نام دشت کانتو و رو به خلیج توکیو ساخته شده‌است. توکیو در همسایگی استان‌های کاناگاوا، چیبا، سایتاما و یاماناشی قرار دارد. جزایر اوگاساوارا، با اینکه در فاصلهٔ ۱۰۰۰ کیلومتری از جنوب و جنوب شرقی مناطق ویژه توکیو واقع شده‌اند، جزئی از توکیو به‌شمار می‌روند و بدین ترتیب توکیو جنوبی‌ترین و شرقی‌ترین استان ژاپن محسوب می‌شود. مساحت توکیو ۲٬۱۸۷٫۰۸ کیلومتر مربع است.

زمین‌شناسی

عکس ماهواره‌ای از توکیو که توسط ناسا گرفته شده‌است. رود تاما در جنوب و آراکاوا در شمال تصویر قرار گرفته‌است. فلات موساشینو در قسمت غرب و مابین این دو رود قرار دارد.

در بخش شرقی توکیو رودهای سومیدا، آراکاوا، ادوگاوا و ناکا جریان دارند. در قسمت غرب توکیو رود تاما جریان دارد. این رود با طول ۱۳۸ کیلومتر طولانی‌ترین رود توکیو است و در مرز بین توکیو و استان همسایه‌اش کاناگاوا قرار دارد.

در منطقهٔ تاما در اطراف رود تاما زمین هموار و پست است. مابین رود تاما و آراکاوا، فلات موساشینو قرار دارد. تپه‌های تاما در جنوب توکیو و در غرب کوهستان کانتو قرار گرفته‌است. از شهر ایروما واقع در استان سایتاما تا سه شهر اومه، تاچیکاوا و فوچو که هر سه جزئی از منطقهٔ تامای توکیو هستند، وجود گسلی به‌نام گسل تاچیکاوا تأیید شده‌است. احتمال وقوع زمین‌لرزه در اطراف این گسل بسیار بالاست.

جزایر توکیو عموماً از جزایر آتشفشانی تشکیل شده‌است. در جزایر ایزوی توکیو هنوز هم تعداد زیادی آتشفشان فعال وجود دارد. از جمله می‌توان از کوه اویاما در جزیرهٔ میاکه جیما نام برد که از ۲۰۰۰ سال پیش از نظر آتشفشانی فعال بوده‌است. کوه میهارا در جزیره ایزو اوشیما نیز به‌تازگی در سال ۱۹۸۶ میلادی فوران کرده‌است. جزایر اوگاساوارای توکیو از اکوسیستم ویژه‌ای برخوردار هستند و گونه‌های بسیار نادر گیاهی و جانوری در این جزایر یافت می‌شود.

تقسیمات شهری توکیو

شهر توکیو به‌طور کلی به سه منطقهٔ بزرگ تقسیم می‌شود:

مناطق ویژه توکیو که شامل ۲۳ منطقه است.
منطقهٔ تاما جمعاً شامل ۳۰ بخش است.
جزایر توکیو که دو بخش دارد: جزایر ایزو و جزایر اوگاساوارا. هر یک از این دو بخش شامل جزایر کوچک‌تری می‌شوند که بیشتر غیرمسکونی هستند. در ۹ جزیرهٔ اصلی و مهم آن، تشکیلات اداری و شهری وجود دارد و جزایر کوچک‌تر اطراف جزئی از این جزایر اصلی شمرده می‌شوند. همچنین از نظر تقسیمات اداری، توکیو به ۲۳ منطقه، ۲۶ شهر، ۵ شهرستان و ۸ روستا تقسیم می‌شود.

نام مناطق شهرها، شهرستان‌ها و روستاها

رنگ بنفش پررنگ مناطق ویژه توکیو و رنگ بنفش کم رنگ منطقه تاما و رنگ خاکستری بخش تامای غربی را نشان می‌دهد. جزایر توکیو نیز با رنگ خاکستری مشخص شده‌است.

مناطق ویژه توکیو	آداچی • آراکاوا • بونکیو • چیودا • چوئو • ادوگاوا • ایتاباشی • کاتسوشیکا • کیتا • کوتو • مگورو • میناتو • ناکانو • نریما • اوتا • ستاگایا • شیبویا • شیناگاوا • شینجوکو • سوگینامی • سومیدا • توشیما • تایتو
منطقه تاما	شهرهای تاما	هاچی‌اوجی • تاچیکاوا • موساشینو • میتاکا • اومه • فوچو • آکیشیما • چوفو • ماچیدا • کوگانه‌ای • کودائیرا • هینو • هیگاشیمورایاما • کوکوبونجی • کونیتاچی • فوسا • کومائه • هیگاشی‌یاماتو • کیوسه • هیگاشیکورومه • موساشیمورایاما • تاما • ایناگی • هامورا • آکیرونو • نیشیتوکیو
منطقه تاما	بخش تامای غربی	میزوهو (شهرستان) • هینوده (شهرستان) • اوکوتاما (شهرستان) • هینوهارا (روستا)
جزایر توکیو	بخش ایزواوشیما	ایزو اوشیما (شهرستان) • توشیما(روستا) • نی‌ایجیما (روستا) • کوزوشیما (روستا)
	بخش میاکه	میاکه جیما (روستا) • میکوراجیما (روستا)
	بخش هاچیجو	هاچیجوجیما (شهرستان) • آئوگاشیما (روستا)
	بخش اوگاساوارا	اوگاساوارامورا (روستا)

دریاچه‌ها و کوه‌ها

دریاچه اوکوتاما

دو دریاچهٔ مصنوعی به نام‌های دریاچهٔ اوکوتاما و دریاچهٔ تاما دریاچه‌های توکیو هستند. دریاچهٔ اوکوتاما که در منطقهٔ اوکوتامای توکیو و روستای تابایاما در استان یاماناشی واقع شده و در حال حاضر بزرگ‌ترین مخزن آب آشامیدنی در ژاپن به‌شمار می‌آید. دریاچهٔ تاما در هیگاشی‌یاماتو واقع شده و بزرگ‌ترین دریاچهٔ درونی توکیو به‌شمار می‌آید. با اینکه یاما به معنی کوه در نقشهٔ مناطق ویژه توکیو بسیار به چشم می‌خورد، هیچ کوهی در این مناطق وجود ندارد و کوه‌های توکیو همگی در دو منطقهٔ هاچی‌اوجی و منطقهٔ اوکوتاما متمرکز شده‌اند.کوه کوموتوری با ارتفاع ۲۰۱۷ متر از سطح دریا، بلندترین کوه توکیو است.

آب‌وهوا

توکیو شهری در منطقهٔ آب‌وهوایی مرطوب و نیمه گرمسیری است که تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی معتدل دارد. میانگین دما و بارش‌ها در جدول زیر آورده شده‌است.

داده‌های اقلیم توکیو (۱۹۷۱–۲۰۰۰)‎
ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مه	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر	سال
میانگین بیش‌ترین °C (°F)	۹٫۸ (۵۰)	۱۰٫۰ (۵۰)	۱۲٫۹ (۵۵)	۱۸٫۴ (۶۵)	۲۲٫۷ (۷۳)	۲۵٫۲ (۷۷)	۲۹٫۰ (۸۴)	۳۰٫۸ (۸۷)	۲۶٫۸ (۸۰)	۲۱٫۶ (۷۱)	۱۶٫۷ (۶۲)	۱۲٫۳ (۵۴)	۱۹٫۷ (۶۷)
میانگین روزانه °C (°F)	۵٫۸ (۴۲)	۶٫۱ (۴۳)	۸٫۹ (۴۸)	۱۴٫۴ (۵۸)	۱۸٫۷ (۶۶)	۲۱٫۸ (۷۱)	۲۵٫۴ (۷۸)	۲۷٫۱ (۸۱)	۲۳٫۵ (۷۴)	۱۸٫۲ (۶۵)	۱۳٫۰ (۵۵)	۸٫۴ (۴۷)	۱۵٫۹ (۶۱)
میانگین کم‌ترین °C (°F)	۲٫۱ (۳۶)	۲٫۴ (۳۶)	۵٫۱ (۴۱)	۱۰٫۵ (۵۱)	۱۵٫۱ (۵۹)	۱۸٫۹ (۶۶)	۲۲٫۵ (۷۳)	۲۴٫۲ (۷۶)	۲۰٫۷ (۶۹)	۱۵٫۰ (۵۹)	۹٫۵ (۴۹)	۴٫۶ (۴۰)	۱۲٫۵ (۵۵)
بارندگی میلی‌متر (اینچ)	۴۸٫۶ (۱٫۹۱)	۶۰٫۲ (۲٫۳۷)	۱۱۴٫۵ (۴٫۵۱)	۱۳۰٫۳ (۵٫۱۳)	۱۲۸٫۰ (۵٫۰۴)	۱۶۴٫۹ (۶٫۴۹)	۱۶۱٫۵ (۶٫۳۶)	۱۵۵٫۱ (۶٫۱۱)	۲۰۸٫۵ (۸٫۲۱)	۱۶۳٫۱ (۶٫۴۲)	۹۲٫۵ (۳٫۶۴)	۳۹٫۶ (۱٫۵۶)	۱٬۴۶۶٫۷ (۵۷٫۷۴)
میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm)	۴٫۶	۵٫۸	۹٫۵	۱۰٫۱	۹٫۶	۱۱٫۹	۱۰٫۴	۸٫۲	۱۱٫۳	۹٫۱	۶٫۲	۳٫۸	۱۰۰٫۵
میانگین روزهای برفی	۲٫۷	۳٫۵	۲٫۲	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰٫۷	۹٫۱
درصد رطوبت	۵۰	۵۱	۵۷	۶۲	۶۶	۷۳	۷۵	۷۲	۷۲	۶۶	۶۰	۵۳	۶۳٫۱
میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب	۱۸۰٫۵	۱۶۱٫۱	۱۵۹٫۲	۱۶۴٫۹	۱۸۰٫۹	۱۲۰٫۱	۱۴۷٫۵	۱۷۷٫۵	۱۱۲٫۹	۱۲۹٫۹	۱۴۱٫۴	۱۷۱٫۱	۱٬۸۴۷٫۲
منبع شماره ۱: Japan Meteorological Agency‏
منبع شماره ۲: Hong Kong Observatory (precip. days)‎‏

جمعیت

جمعیت توکیو
براساس منطقه	کل جمعیت مناطق ویژه توکیو شهرهای توکیو شهرستان‌ها جزایر مجموع اتباع ژاپنی و خارجی	۱۳٬۹۲۹٬۲۸۰ نفر (اوت ۲۰۲۰) ۹۳۷۷۹۲۳ نفر ۴۱۵۶۶۹۷ نفر ۵۸۱۰۹ نفر ۲۶۱۴۲
بر اساس جنس	مرد (تابعیت ژاپنی) زن (تابعیت ژاپنی)	۶٬۸۷۵٬۸۷۶ (اوت ۲۰۲۰) ۷٬۱۱۷٬۸۴۵
بر اساس وقت	روز شب	۱۴٬۹۷۸ میلیون ۱۲٬۴۱۶ میلیون (سال ۲۰۰۵)
بر اساس ملیت	اتباع بیگانه	۵۷۷٬۳۲۹ نفر (ژانویه ۲۰۲۰)

توکیو دارای بالاترین نرخ تراکم جمعیت در ژاپن است. طبق سرشماری در سال ۱۹۵۵ میلادی، جمعیت توکیو ۶٬۹۶۹٬۱۰۴ نفر بوده‌است که پس از آن تا ۱۹۷۰ میلادی هر ساله بین ۳۰۰٬۰۰۰ تا ۴۰۰٬۰۰۰ هزار نفر، بر جمعیت این شهر افزوده شده‌است. توکیو حداکثر افزایش جمعیت را در سال ۱۹۸۷ میلادی داشته‌است و پس از آن میزان افزایش جمعیت در حد ۲۰۰٬۰۰۰ نفر در سال ثابت باقی مانده‌است. بر اساس سرشماری سال ۱۹۴۵ میلادی ۱۳ درصد جمعیت ژاپن در منطقه شهری توکیو ساکن بوده‌اند که این میزان در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۲۶٫۹ درصد کل جمعیت ژاپن رسیده‌است.

در طی روز به تعداد جمعیت توکیو بیش از دو و نیم میلیون نفر افزوده می‌شود. این افزایش جمعیت به‌خاطر رفت‌وآمد شاغلان، کارگران و دانشجویان است که در مناطق مجاور توکیو مسکن دارند و بعد از پایان ساعات کاری از توکیو خارج می‌شوند. در ماه ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی ۵۷۷٬۳۲۹ نفر از اتباع بیگانه به‌طور قانونی مقیم توکیو بودند. بیشترین تعداد اتباع خارجی ساکن توکیو به ترتیب متعلق به کشورهای چین، کره جنوبی، فیلیپین، آمریکا، هند و تایلند هستند. ژاپن در طی سال ۲۰۱۰ میلادی در حدود ۱۳۰٬۰۰۰ نفر کاهش جمعیت داشته‌است، با این وجود به علت مهاجرت از دیگر نقاط، جمعیت توکیو همچنان رو به افزایش است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که به‌خاطر پیشی گرفتن تعداد مرگ و میر نسبت به تعداد تولد، به‌تدریج و به‌طور طبیعی جمعیت این شهر در آینده کاهش پیدا خواهد کرد.

فرهنگ

بونراکو، خیمه شب بازی ژاپنی

توکیو شهری مدرن است و اطلاعات و فرهنگ لازم برای زندگی کردن در آن رو به گسترش است. با این وجود شهری تاریخی و وارث فرهنگی سنتی نیز هست. ژاپن کشوری است که سنت‌هایی نظیر کابوکی، بونراکو (خیمه شب بازی ژاپنی)، راکوگو (یک نوع کمدی)، نیهون بویو (رقص‌های سنتی ژاپنی)، ایکبانا (گل‌آرایی ژاپنی) و مراسم چای ژاپنی در آن هنوز پابرجا مانده و رواج دارد. یکی از مراکزی که نقش مهمی در رونق کابوکی و دیگر هنرهای نمایشی سنتی ژاپن ایفا می‌کند، تئاتر ملی ژاپن است. تئاتر ملی ژاپن علاوه بر این، یکی از مراکز مهم تحقیق در مورد سنت‌های ژاپن نیز به‌شمار می‌رود. کابوکی-زا در گینزا نیز از دیگر مکان‌هایی است که در همه ایام سال کابوکی در آن اجرا می‌شود.

از محل‌های مشهور برگزاری کنسرت‌های بزرگ می‌توان از نیپون بودوکان که به اختصار بودوکان نامیده می‌شود، نام برد. بودوکان در اصل سالن جودو است اما تاکنون محل برگزاری کنسرت‌های بسیاری از خوانندگان ژاپنی و غیر ژاپنی بوده‌است و آلبوم‌های بسیاری به نام اجرای زنده در بودوکان وجود دارد. گروه انگلیسی بیتلز نخستین گروه راک بودند که در این ورزشگاه کنسرت اجرا کردند.

همچنین در توکیو ۲۵۳ سینما که بیشتر به صورت مجتمع سینمایی هستند، وجود دارد. این تعداد سینما مجموعاً دارای ۳۶۴ سالن سینما هستند.

بر اساس آمار سال ۲۰۰۸ میلادی، ۳۸۳ کتابخانه در توکیو وجود دارد و تعداد کتابخانه‌ها در ازای یک میلیون نفر جمعیت ۲۹ کتابخانه بوده‌است.

۵ شبکه با نام‌های نیپون تلویژنیا NTV، توکیو برودکاستینگ سیستم یا TBS، فوجی تلویژن یا Fuji TV، تی‌وی آساهی و تی‌وی توکیو شبکه‌های اصلی تلویزیون توکیو هستند. سه انتشارت به نام انتشارات کودانشا، انتشارات شوگاکوکان و انتشارات شوئیشا بزرگ‌ترین شرکت‌های انتشاراتی توکیو هستند.

آموزش عالی

دانشگاه توکیو، تالار کنفرانس یاسودا

بر اساس آمار سال ۲۰۰۷ میلادی، ۱۳۲ دانشگاه در توکیو جای دارند و تعداد دانشجویان ۶۶۰٬۰۰۰ نفر بوده‌است.

چند دانشگاه زیر نمونه‌ای از دانشگاه‌های معتبر توکیو هستند.

دانشگاه توکیو در منطقهٔ بونکئوی توکیو واقع شده‌است. دانشگاه توکیو در سال ۱۸۷۷ میلادی تأسیس شده و قدیمی‌ترین دانشگاه عمومی ژاپن است. این دانشگاه دارای ده دانشکدهٔ حقوق، پزشکی، مهندسی، ادبیات، علم، کشاورزی، اقتصاد، هنر، آموزش و پرورش و داروسازی است. دانشگاه توکیو در ردهٔ نخست دانشگاه‌های معتبر در آسیا و در ردهٔ بیستم دانشگاه‌های معتبر در جهان قرار گرفته‌است. این دانشگاه هر ساله به‌طور متوسط در حدود ۳۰ هزار دانشجو دارد.
دانشگاه واسدا در سال ۱۸۸۲ میلادی تأسیس شده‌است و قدیمی‌ترین دانشگاه خصوصی ژاپن به‌شمار می‌رود. در غرب توکیو و در منطقهٔ شینجوکو واقع شده‌است و دارای ۱۳ دانشکده می‌باشد. این دانشگاه به‌طور تقریبی در حدود ۵۰ هزار دانشجو دارد.
انستیتوی تکنولوژی توکیو در سال ۱۹۲۹ میلادی تأسیس شده‌است و دارای ۳ دانشکده می‌باشد.
دانشگاه کیئو در سال ۱۸۵۸ میلادی تأسیس شده‌است و دارای ۱۰ دانشکده می‌باشد.
دانشگاه هیتوتسوباشی در سال ۱۸۷۵ میلادی تأسیس شده‌است و دارای ۴ دانشکدهٔ بازرگانی، اقتصاد، حقوق و جامعه‌شناسی می‌باشد. این دانشگاه به‌طور تقریبی حدود ۶ هزار دانشجو دارد.

ورزش

ریوگوکو کوکوگیکان

از سه ورزش سومو، بیس بال و فوتبال می‌توان به عنوان پر طرفدارترین ورزش‌ها در بین مردم ژاپن نام برد. مسابقات رسمی سومو هر ساله در سه نوبت و در ماه‌های ژانویه، مه و سپتامبر در ورزشگاه ریوگوکو کوکوگیکان که به سومو اختصاص دارد، برگزار می‌شود.

توکیو دو تیم حرفه‌ای بیس بال دارد. تیم بیسبال یومیوری جاینتس (به انگلیسی: Yomiuri Giants) که مسابقات خانگی آن در ورزشگاه توکیو دم انجام می‌شود و تیم بیسبال توکیو یاکولت سوواروز (به انگلیسی: Tokyo Yakult Swallows) که مسابقات خانگی آن در ورزشگاه میجی جینگو برگزار می‌شود.

دو باشگاه برتر فوتبال توکیو به نام‌های باشگاه اف. سی توکیو (به انگلیسی: F.C. Tokyo) و توکیو وردی (به انگلیسی: Tokyo Verdy) هر دو در ورزشگاه آجینوموتو واقع در چوفو بازی‌های خانگی خود را انجام می‌دهند.

یکی از رویدادهای مهم ورزشی شهر توکیو ماراتون است. روز برگزاری این رویداد هر ساله از طرف برگزارکنندگان اعلام می‌شود و طی آن حداکثر تا ۲۵٬۰۰۰ هزار نفر در بخش ماراتون اصلی به طول ۴۲ کیلومتر و ۵۰۰۰ نفر در طول مسیری به طول ۱۰ کیلومتر به رقابت می‌پردازند. این رقابت در سطح بین‌المللی انجام می‌شود و شرکت در آن برای همه آزاد است.

المپیک ۲۰۲۰

توکیو به همراه شهرهای مادرید و استانبول نامزد میزبانی المپیک ۲۰۲۰ بودند که در نهایت پس از حذف اسپانیا در دور اول، در اوت ۲۰۱۳ توکیو با کسب ۶۰ رأی در مقابل ۳۶ رأی استانبول، میزبانی المپیک سال ۲۰۲۰ را بر عهده گرفت.

اقتصاد

توکیو به همراه نیویورک و لندن یکی از سه مرکز فرماندهی امور مالی جهان است. در سال ۲۰۰۸ میلادی از پانصد شرکت برتر جهان، ۴۷ شرکت در توکیو واقع بودند که تقریباً دوبرابر تعداد شرکت‌ها در شهر بعدی یعنی پاریس می‌باشد. توکیو از نظر سرمایه دومین مقام را در بین بورس اوراق بهادار جهان داراست و از نظر حجم معاملات سهام مقام پنجم را در جهان از آن خود کرده‌است. توکیو بزرگ‌ترین اقتصاد شهری جهان از نظر سطح تولید ناخالص داخلی می‌باشد. با توجه به مطالعات انجام شده، توسط شرکت پرایس واتر هاوس کوپرز، منطقه شهری توکیو برابر با ۱٬۴۷۹ میلیارد دلار آمریکا تولید ناخالص داشته‌است که در رأس منطقه‌های شهری جهان قرار دارد. در جدول زیر موقعیت توکیو، از نظر تولید ناخالص داخلی (GDP)، بین منطقه‌های شهری جهان بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۸ میلادی نشان داده شده‌است. بر اساس پیش‌بینی کارشناسان در سال ۲۰۲۵ میلادی، توکیو با ۱٬۹۸۱ میلیارد دلار آمریکا تولید ناخالص همچنان در صدر جدول باقی خواهد ماند.

ترتیب	منطقه شهری	کشور	GDP (میلیارد دلار آمریکا)
۱	توکیو	ژاپن	۱٬۴۷۹
۲	نیویورک	ایالات متحده آمریکا	۱٬۴۰۶
۳	لس‌آنجلس	ایالات متحده آمریکا	۷۹۲
۴	شیکاگو	ایالات متحده آمریکا	۵۷۴
۵	لندن	بریتانیا	۵۶۵
۶	پاریس	فرانسه	۵۶۴
۷	اوساکا	ژاپن	۴۱۷
۸	مکزیکوسیتی	مکزیک	۳۹۰
۹	فیلادلفیا	ایالات متحده آمریکا	۳۸۸
۱۰	سائوپائولو	برزیل	۳۸۸

کشاورزی

توکیو حداقل مساحت زمین‌های کشاورزی را در ژاپن دارد. بیش از نیمی از این زمین‌های زراعی به کشت سبزیجات اختصاص دارد. کوماتسونا (اسفناج ژاپنی)، بالاترین میزان تولید را در بین سبزیجات دارد و پس از آن اسفناج و کلم‌برگ جای دارند. گل‌های زینتی پس از سبزیجات عمده‌ترین فراوردهٔ کشاورزی توکیو هستند.

۳۶ درصد از مساحت توکیو را جنگل‌ها و پارک‌های طبیعی تشکیل می‌دهند. به علت کاشت بی‌رویهٔ درختان سرو در این جنگل‌ها، در فصل بهار مقدار انبوهی از گرده این درختان در هوا پخش می‌شود و موجب پدیدار شدن علائم آلرژی مانند سوزش چشم و ریزش اشک و آب بینی در شهروندان می‌گردد. تعداد کسانی که از حساسیت به گرده رنج می‌برند، هر ساله رو به افزایش است و در سال‌های اخیر این مشکل به یکی از چالش‌های بزرگ زیست‌محیطی توکیو تبدیل شده‌است.

ترابری

توکیو دارای فرودگاه‌های داخلی و بین‌المللی و همچنین راه‌های جاده‌ای و ریلی بسیار مجهزی می‌باشد. حمل و نقل عمومی در توکیو بسیار پاکیزه و کارآمد است. قطارها و متروی توکیو به عنوان اصلی‌ترین بخش حمل و نقل عمومی فعالیت می‌کنند و در کنار این دو، اتوبوس، مونوریل و واگن برقی به عنوان مکمل فعالیت دارند.

فرودگاه‌ها

فرودگاه بین‌المللی هانه‌دا.

توکیو دارای یک فرودگاه بین‌المللی به نام فرودگاه بین‌المللی توکیو و ۶ فرودگاه داخلی می‌باشد. پروازهای فرودگاه‌های داخلی توکیو مابین توکیو و چند جزیره از جزایر ایزو انجام می‌گیرد. فرودگاه‌های داخلی توکیو در منطقهٔ چوفو در توکیو و جزایر ایزو اوشیما، میاکه جیما، هاچیجوجیما، نی‌ایجیما و کوزوشیما قرار دارند.

فرودگاه بین‌المللی توکیو که بیشتر با نام فرودگاه بین‌المللی هانه‌دا شناخته می‌شود، در جنوب منطقهٔ اوتا واقع شده و بزرگ‌ترین فرودگاه ژاپن می‌باشد. نقش اصلی این فرودگاه، جابه‌جایی مسافران داخلی ژاپن است. به علت نزدیکی به مناطق ویژه توکیو پروازهای ویژه مسئولان دولتی ژاپن و سران و مسئولان دیگر کشورها، از این فرودگاه انجام می‌پذیرد. از اکتبر سال ۲۰۱۰ میلادی ترمینال جدید بین‌المللی در این فرودگاه آغاز به‌کار کرده‌است و پروازهای خارجی این فرودگاه رو به افزایش است.

در حال حاضر بیشتر پروازهای بین‌المللی در ژاپن در فرودگاه بین‌المللی ناریتا واقع در استان چیبا انجام می‌شود. اکنون فاصلهٔ بین فرودگاه بین‌المللی ناریتا تا ایستگاه توکیو که در مرکز توکیو قرار دارد با قطارهای تندرو با زمانی حدود یکساعت پیموده می‌شود.

راه‌آهن

نقشه، خطوط ۹ گانهٔ متروی توکیو و خطوط ۴ گانهٔ متروی توئی را نشان می‌دهد. برای بهتر دیدن تصویر بر روی آن کلیک کنید.

خط یامانوته وابسته به جی‌آر به صورت یک دایره در قلب توکیو قرار گرفته و ایستگاه‌های اصلی و مهم توکیو را به یکدیگر متصل می‌کند. ایستگاه‌های توکیو، اوئنو، شیناگاوا، شیبویا، شینجوکو و ایکه‌بوکورو ایستگاه‌های ترمینال توکیو هستند. ایستگاه توکیو در مرکز توکیو قرار گرفته و به عنوان ایستگاه مرکزی شبکهٔ راه‌آهن ژاپن شمرده می‌شود. ایستگاه توکیو مبدأ خطوط شینکانسن است. این قطارهای تندرو فاصلهٔ بین توکیو تا شهرهای دیگر ژاپن را بسیار سریع طی می‌کنند. ایستگاه شینجوکو بالاترین تعداد مسافر روزانه را نه تنها در ژاپن بلکه در بین تمامی کشورهای جهان داراست. رتبهٔ دوم تعداد مسافران روزانه در جهان از آن ایستگاه ایکه‌بوکورو می‌باشد.

دو کارت اعتباری، سوئیکا و پاسمو تسهیلاتی هستند که جهت آسان شدن محاسبهٔ هزینهٔ سوار شدن به قطارها و اتوبوس‌های توکیو به وجود آمده‌اند. تهیهٔ این دو کارت به‌آسانی توسط دستگاه‌های اتوماتیک خرید بلیط انجام می‌شود و هنگام خرید نیاز به ارائهٔ هیچ مدرکی نیست.

آزادراه‌ها

بزرگراه شماره ۱ آسیا.

در مرکز توکیو دو آزادراه کمربندی به نام‌های آزادراه کمربندی توشین با علامت اختصاری C1 و آزادراه کمربندی چوئو با علامت اختصاری C2وجود دارند که مهم‌ترین آزادراه‌های توکیو به‌شمار می‌آیند. آزادراه کمربندی توشین سرآغاز بزرگراه شماره ۱ آسیا شمرده می‌شود. این بزرگراه با نام اختصاری AH-1 پس از گذشتن از چندین کشور آسیایی سرانجام از ایران و ترکیه گذشته و در مرز ترکیه و بلغارستان خاتمه می‌یابد.

مترو

متروی توکیو در سال ۱۹۲۷ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۹ خط و ۱۷۹ ایستگاه می‌باشد. همچنین خط رینکای نیز در سال ۱۹۹۶ با هشت ایستگاه نیز به عنوان یک سیستم ترابری ریلی در توکیو راه‌اندازی شده‌است.

مناطق شهری

باغ‌ها و پارک‌ها

پارک یادبود شووا

پارک یادبود شووا با مساحت ۱۴۸ هکتار بزرگ‌ترین پارک توکیو است و در منطقه تاما قرار دارد.

از نظر بزرگی به ترتیب پارک میزوموتو با مساحت ۸۱ هکتار، پارک کاسای‌رینکای با مساحت ۷۹ هکتار، پارک هیکاریگائوکا با مساحت ۶۰ هکتار، پارک شینجوکو گیوئن با مساحت ۵۸ هکتار و پارک یویوگی با مساحت ۵۴ هکتار بزرگ‌ترین پارک‌های مناطق ویژه توکیو محسوب می‌شوند.

موزه‌ها

موزه ادو-توکیو در منطقهٔ سومیدا

در توکیو جمعاً ۲۶۵ موزه و نمایشگاه آثار هنری کوچک و بزرگ وجود دارد. موزهٔ ملی توکیو در داخل پارک اوئنو جای دارد و قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین موزهٔ کشور است. اکنون تعداد اشیای باارزش جمع‌آوری شده در موزه ملی توکیو از ۱۱۰ هزار قطعه فراتر رفته‌است. همچنین موزهٔ ملی هنر غرب و موزهٔ ملی طبیعت و علم نیز در اوئنو می‌باشند. مرکز ملی هنر توکیو در چیودا واقع شده‌است. موزهٔ ادو-توکیو در کنار ورزشگاه ریوگوکو کوکوگیکان قرار دارد و به تاریخ توکیو اختصاص دارد. موزهٔ جیبلی در داخل پارک اینوکاشیرا قرار گرفته و به انیمیشن اختصاص دارد. موزهٔ اورینتال و مرکز فرهنگ خاورمیانه در ژاپن موزه‌هایی هستند که در آن‌ها اشیایی مربوط به تاریخ ایران باستان به نمایش گذاشته شده‌است.

جشن‌ها

جشن هاچی‌اوجی

توکیو جشنواره‌های هنری، ورزشی و تفریحی متعددی دارد. جشنوارهٔ فیلم توکیو که بزرگ‌ترین رویداد سینمایی ژاپن به‌شمار می‌رود، معمولاً در ماه اکتبر و در دو منطقهٔ روپونگی و شیبویای توکیو برگزار می‌شود. جایزه بزرگ این جشنواره به نام ساکورا به بهترین فیلم بخش مسابقه اهدا می‌شود. جشنواره فیلم توکیو توسط بنیاد توسعه بین‌المللی سینمای ژاپن با همکاری و پشتیبانی دولت ژاپن برگزار می‌شود.

جشن کاندا، جشن سانئو، جشن فوکاگاوا سه جشن بزرگ ادو نامیده می‌شوند. جشن سانجا نیز از جشن‌های معروف است که هر ساله در ماه مه به مدت سه روز در معبد آساکوسا برگزار می‌شود.

زمان شکوفایی شکوفه‌های گیلاس یا ساکورا، هنگام برگزاری جشن هانامی یا دیدن شکوفه‌هاست. پارک شینجوکو گیوئن با داشتن ۶۵ گونهٔ مختلف درخت ساکورا، پارک اوئنو، پارک سومیدا، پارک اینوکاشیرا و پارک کوگانه‌ای پارک‌های برگزیدهٔ توکیو برای دیدن ساکورا هستند.

آتش بازی رود سومیدا یکی از بزرگ‌ترین آتش بازی‌های پایتخت ژاپن است. این آتش‌بازی هر ساله در آخرین شنبهٔ ماه ژوئیه بر روی رود سومیدا برگزار می‌شود و در حدود یک میلیون نفر بازدیدکننده را جذب می‌کند. آتش بازی رود سومیدا در کنار آتش بازی خلیج توکیو و آتش بازی جینگوگایئن بزرگ‌ترین آتش بازی‌های توکیو محسوب می‌شوند.

جاذبه‌های گردشگری

مکان‌های دیدنی

کاخ امپراتوری توکیو و قسمتی از خندق اطراف آن

نگاره‌ای از منطقهٔ شینجوکو-کو، توکیو در ساعات آبی.

کاخ امپراتوری توکیو یا کُوکیو قصر و قلعه‌ای است که در منطقهٔ چیودا واقع شده‌است و در حدود ۱۵ دقیقه پیاده تا ایستگاه توکیو فاصله دارد. قسمت شرقی کاخ از سال ۱۹۶۸ میلادی تبدیل به پارکی به نام پارک کوکیو هیگاشی شده‌است. در قسمت‌هایی ازخندق چیدوریگافوچی در اطراف کاخ امکان قایقرانی برای گردشگران وجود دارد.
پارک شینجوکو گیوئن در منطقهٔ شینجوکو واقع شده و ۵۸٫۳ هکتار مساحت دارد. پارک شینجوکو گیوئن دارای ۱۵۰۰ درخت برای دیدن ساکورا یا شکوفهٔ گیلاس است و یکی از پارک‌های معروف توکیو جهت دیدن ساکورا هنگام جشن شکوفه‌های گیلاس به‌شمار می‌رود. در قسمت‌های مختلف این پارک بزرگ، پارک‌هایی به شکل پارک‌های انگلیسی، فرانسوی و ژاپنی طراحی شده‌اند.

رینبو بریج در اودایبا

اودایبا به داشتن مناظر زیبای شبانه شهرت دارد. پل زیبای رینبو بریج، سه مرکز خرید ونوس فورت، دسک توکیو بیچ، آکواسیتی اودایبا، پارک‌هایی مانند پارک ساحلی اودایبا، پارک شیئوکازه، پارک دایبا و حمام آب معدنی اوادو-اونسن-منوگاتاری نمونه‌هایی از جاهای دیدنی اودایبا هستند.
معبد سنسوجی در قرن هفتم میلادی ساخته شده و قدیمی‌ترین معبد در توکیو است. این معبد در کنار رود سومیدا و در آساکوسا واقع شده‌است و پربازدیدترین معبد در سراسر ژاپن به‌شمار می‌رود. به‌طور میانگین سالانه حدود ۳۰ میلیون نفر از این معبد دیدن می‌کنند. در دو طرف مسیر پیاده‌روی داخل معبد حدود ۸۹ مغازه که عمدتاً سوغات‌فروش هستند، جای گرفته‌اند.

گردشگری در طبیعت

کوه تاکائو یکی از مراکز گردشگری معروف در منطقهٔ تامای توکیو است و در قسمت جنوب غربی هاچی‌اوجی قرار دارد. معبد تاکائوسان–یاکوئواین در نزدیکی قلهٔ این کوه واقع شده‌است. هر ساله به‌طور متوسط در حدود ۲٫۶ میلیون نفر در تمام گروه‌های سنی از تاکائو بازدید می‌کنند. بنابر آمار، قلهٔ کوه تاکائو رتبهٔ نخست را از نظر تعداد صعودکنندگان در بین تمامی کوه‌های جهان داراست. در کتاب راهنمای میشلن این کوه تنها کوهی در توکیوست که با سه ستاره مشخص شده‌است.
کوه میتاکه در منطقه اومه قرار دارد. این کوه به‌خاطر داشتن معبد موساشی‌میتاکه بازدیدکنندگان زیادی دارد. درصورتی‌که مسیر از ایستگاه قطار میتاکه آغاز شود، امکان استفاده از قطار کابلی تا معبد وجود دارد.
کوه جینبا در منطقهٔ هاچی‌اوجی واقع شده‌است. سمبل این کوه مجسمهٔ اسب سفید و بزرگی است که در مرکز محوطهٔ باز و وسیع قلهٔ کوه جینبا نصب شده‌است. این کوه به‌خاطر چشم‌اندازهای زیبایی که از قله دیده می‌شود، بین کوهنوردان محبوبیت دارد.

بافت شهری

معماری توکیو تا حد زیادی توسط تاریخ توکیو شکل گرفته‌است. در قرن اخیر، توکیو دو بار به‌طور کامل ویران شده‌است. نخست در سال ۱۹۲۳ میلادی و در پی زمین‌لرزهٔ بزرگ کانتو و پس از آن در جریان بمباران‌های گسترده طی جنگ جهانی دوم. به همین سبب چشم‌انداز کنونی شهر توکیو بسیار مدرن و معاصر است و بناهای تاریخی و کهنه بسیار کمیاب هستند.

شکوفه‌های گیلاس در کاخ امپراتوری توکیو

اودایبا در شب

پاییز در باغ کوایشیکاوا، در منطقهٔ بونکئو

نمایی از منطقهٔ شینجوکو و کوه فوجی

شهرهای خواهر

توکیو با یازده شهر زیر خواهر است:

پانویس

↑ "住民基本台帳による世帯と人口平成２９年" (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original on 2 October 2018. Retrieved 6 September 2017.
↑ "Tokyo" (به انگلیسی). japan-guide.com. Archived from the original on 15 April 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "History of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.
↑ "THE GLOBAL CITIES INDEX 2010" (به انگلیسی). The Foreign Policy Group, LLC. Archived from the original on 18 April 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "東京首都圏２０２５年も世界最大" (به ژاپنی). SANKEI DIGITAL INC. Archived from the original on 12 February 2013. Retrieved 11 April 2012.
↑ "Global 500 2008 Cities" (به انگلیسی). Cable News Network. Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 161。
↑ "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.
↑ 高橋、日本地名百科事典、 193–876。
↑ Sorensen, The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century, 16.
↑ McClain, Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era, 13.
↑ "江戸文化の発展" (به ژاپنی). sakamoto36.com. Retrieved 11 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 88。
↑ "History of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 12 October 2007. Retrieved 11 April 2012.
↑ "The Great Kanto Earthquake of 1923History of Tokyo" (به انگلیسی). Brown University. Archived from the original on 14 August 2011. Retrieved 11 April 2012.
↑ "A Brief History of Tokyo" (به انگلیسی). oldtokyo.com. Archived from the original on 23 April 2010. Retrieved 11 April 2012.
↑ "Flags of Our Fathers" (به انگلیسی). Flags of Our Fathers Official Site. Archived from the original on 7 November 2006. Retrieved 11 April 2012.
↑ "Tokyo 1964" (به انگلیسی). olympic.org. Archived from the original on 11 April 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "1995: Aum Shinrikyo Tokyo Subway Gas Attack" (به انگلیسی). about.com. Archived from the original on 26 August 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "平成23年(2011年)東北地方太平洋沖地震の被害状況と警察措置" (PDF) (به ژاپنی). 警察. Archived from the original (PDF) on 6 January 2017. Retrieved 11 April 2012.
↑ "計画停電の原則不実施と今夏に向けた需給対策について" (به ژاپنی). 東京電力. Archived from the original on 7 April 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 46。
↑ "断層帯の位置" (به ژاپنی). 地震情報サイトJIS. Archived from the original on 15 April 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "小笠原支庁" (به ژاپنی). BUREAU OF GENERAL AFFAIRS TOKYO METROPOLITAN GOVERNMENT. Archived from the original on 13 May 2012. Retrieved 11 April 2012.
↑ "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.
↑ 高橋、日本地名百科事典、 876。
↑ Corporate Author、東京シテイガイド検定、 11–10。
↑ Corporate Author、東京都の山、 10。
↑ 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値). Japan Meteorological Agency.
↑ Climatological Normals for Tokyo بایگانی‌شده در ۱۴ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. Hong Kong Observatory. Retrieved on 2010-09-13.
↑ "住民基本台帳による世帯と人口平成２９年" (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original on 2 October 2018. Retrieved 6 September 2017.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。
↑ "Population of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 23 December 2008. Retrieved 13 April 2012.
↑ "3大都市圏の転入超過数の推移" (به ژاپنی). Archived from the original on 25 January 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 160。
↑ "住民基本台帳による世帯と人口平成２４" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 7 August 2012. Retrieved 13 August 2020.
↑ "人口推計" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 20 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "東京都区市町村別人口の予測" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 17 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 212。
↑ "NIPPON BUDOKAN" (به انگلیسی). japaneselifestyle.com. Archived from the original on 22 March 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、なるはど知図帳東京 2006、 41。
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。
↑ "第7回ネット進出より"おいしいキー局と地方局の関係" (به ژاپنی). Nikkei Business Publications. Archived from the original on 14 March 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "集英社・講談社・小学館・角川4出版社の財務状態をグラフ化してみる" (به ژاپنی). Garbagenews.com. Archived from the original on 5 May 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 196。
↑ "Academic Ranking of World Universities - 2010" (به انگلیسی). ShanghaiRanking Consultancy. Archived from the original on 9 March 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "東京大学 (学生数)学生・研究生・聴講生数" (به ژاپنی). ShanghaiRanking東京大学. Archived from the original on 3 October 2017. Retrieved 23 September 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 199-198。
↑ Corporate Author、東京シテイガイド検定、 128。
↑ "F.C.Tokyo Basic Principles" (به انگلیسی). F.C.TOKYO OFFICIAL SITE. Archived from the original on 7 March 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "東京ヴェルディのホームスタジアム「味の素スタジアム」" (به ژاپنی). TOKYO VERDY 1969 FOOTBALL CLUB. Archived from the original on 20 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Tokyo Marathon" (به انگلیسی). TOKYO MARATHON. Archived from the original on 26 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "The Olympics are heading to Japan after Tokyo wins right to host 2020 games beating Istanbul in IOC vote" (به انگلیسی). Daily Mail. Archived from the original on 8 September 2013. Retrieved 8 آگوست 2013.
↑ "2010 Global Marketing conference at Tokyo" (به انگلیسی). Global Marketing conference. Archived from the original on 11 October 2011. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Global 500 2008 Cities" (به انگلیسی). Cable News Network. A Time Warner Company. Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "2010 Global Marketing conference at Tokyo" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 October 2011. Retrieved 13 April 2012.
↑ "新興市場都市経済世界GDPランキングで急速に上昇" (به ژاپنی). PwC Japan. Archived from the original on 26 January 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "新興市場都市経済世界GDPランキングで急速に上昇" (به ژاپنی). PwC Japan. Archived from the original on 26 January 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、東京シテイガイド検定、 128。
↑ "日本に空港はどれくらいありますか" (به ژاپنی). Yahoo Japan Corporation. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Haneda Airport Information" (به انگلیسی). Japan Airport Terminal Co. Archived from the original on 23 February 2009. Retrieved 13 April 2012.
↑ "The advantages of travel via Haneda" (به انگلیسی). The Japan Times Ltd. Archived from the original on 6 August 2011. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Narita Airport" (به انگلیسی). japan-guide.com. Archived from the original on 9 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Shinjuku Station - busiest train station in the world" (به انگلیسی). Japan-101.com. Archived from the original on 29 December 2011. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Suica" (به انگلیسی). East Japan Railway Company. Archived from the original on 22 March 2011. Retrieved 13 April 2012.
↑ "都市高速道路中央環状品川線" (به ژاپنی). Metropolitan Expressway Company Limited. Archived from the original on 2 May 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "About the Asian Highway" (به انگلیسی). UNESCAP. Archived from the original on 20 June 2013. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Asia signs up to 'new Silk Road'" (به انگلیسی). bbc news. Archived from the original on 5 January 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、なるはど知図帳東京 2006、 41。
↑ 大貫、京23区花の公園ガイド。
↑ 山下、東京花の名所12カ月。
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。
↑ Jinnai, Tokyo: A Spatial Anthropology Travel, 75.
↑ 大口、楽楽東京、 150。
↑ 野間佐、東京の美術館、 65–50。
↑ «نگاهی به جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو در ژاپن». ایرنا. ۲۶ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۰۹.
↑ "SANJA MATSURI" (به انگلیسی). ASAKUSAJINJA. Archived from the original on 20 May 2013. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 95。
↑ «توکیو، شهر دانشگاه‌های بزرگ (3)». جام‌جم آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۱۲.
↑ "Sumida River Fireworks Festival" (به انگلیسی). 隅田川花火大会. Archived from the original on 1 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ "Imperial Palace in Tokyo" (به انگلیسی). Imperial Household Agency. Archived from the original on 27 April 2012. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、Michelin Green Guide Japan Travel、 166。
↑ Corporate Author、お台場ベストセレクションガイド、 8–10–12。
↑ 柴山、あなたも通訳ガイドです、 26。
↑ Corporate Author、東京都の山、 74–73。
↑ "登山客は世界一" (به ژاپنی). 高尾山ドットインフォ. Archived from the original on 26 January 2009. Retrieved 13 April 2012.
↑ Corporate Author、Michelin Green Guide Japan Travel、 183。
↑ Corporate Author、東京都の山、 39–38。
↑ Corporate Author、東京都の山、 68。
↑ Hidenobu Jinnai. Tokyo: A Spatial Anthropology. University of California Press (1995), p1-3 بایگانی‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. ISBN 0-520-07135-2.
↑ "Sister Cities(States) of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 18 July 2014. Retrieved 11 April 2012.

منابع

Corporate Author (2010). 大江戸東京の歩き方 (به ژاپنی). ダイヤモンド社.
Corporate Author (2008). 東京都の山 (به ژاپنی). YAMA_KEI Publishers Co. ,Ltd.
Corporate Author (2006). なるはど知図帳東京 2006 (به ژاپنی). 招文社.
Corporate Author (2000). お台場ベストセレクションガイド (به ژاپنی). 講談社.
Corporate Author (2004). 東京シティガイド検定 (به ژاپنی). トラベルジャーナル.
大貫, 茂 (2007). 東京23区花の公園ガイド (به ژاپنی). J GUIDE.
山下, 喜一郎 (2004). 花紀行東京花の名所12カ月 (به ژاپنی). yama-kei.
高橋, 伸夫 (1998). 日本地名百科事典 (به ژاپنی). 小学館.
野間佐, 和子 (2008). 東京の美術館 (به ژاپنی). 講談社.
柴山, かつの (2010). あなたも通訳ガイドです (به ژاپنی). The japan Times Book club.
大口, 裕美 (2009). 楽楽東京 (به ژاپنی). B パブリッシン.

Corporate Author (2009). Michelin Green Guide Japan Travel (به انگلیسی). Michelin Travel Publications.
Jinnai (1995). Tokyo: A Spatial Anthropology Travel (به انگلیسی). University of California.
McClain, James (1994). Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern (به انگلیسی). Cornell University Press.
Sorensen, Andre (2004). Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century (به انگلیسی). Planet Publication Pty Ltd.

پیوند به بیرون

وبگاه رسمی (انگلیسی)
ویکی‌سفر، شهر توکیو (انگلیسی) (ژاپنی)
اطلاعات گردشگری در توکیو (انگلیسی) (فرانسوی) (ژاپنی)
توکیو (انگلیسی) (ژاپنی)

[1] "住民基本台帳による世帯と人口平成２９年" (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original on 2 October 2018. Retrieved 6 September 2017.

[2] "Tokyo" (به انگلیسی). japan-guide.com. Archived from the original on 15 April 2012. Retrieved 11 April 2012.

[3] "History of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.

[4] "THE GLOBAL CITIES INDEX 2010" (به انگلیسی). The Foreign Policy Group, LLC. Archived from the original on 18 April 2012. Retrieved 11 April 2012.

[5] "東京首都圏２０２５年も世界最大" (به ژاپنی). SANKEI DIGITAL INC. Archived from the original on 12 February 2013. Retrieved 11 April 2012.

[6] "Global 500 2008 Cities" (به انگلیسی). Cable News Network. Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 11 April 2012.

[7] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 161。

[8] "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.

[9] 高橋、日本地名百科事典、 193–876。

[10] Sorensen, The Making of Urban Japan: Cities and Planning from Edo to the Twenty First Century, 16.

[11] McClain, Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era, 13.

[12] "江戸文化の発展" (به ژاپنی). sakamoto36.com. Retrieved 11 April 2012.

[13] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 88。

[14] "History of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 12 October 2007. Retrieved 11 April 2012.

[15] "The Great Kanto Earthquake of 1923History of Tokyo" (به انگلیسی). Brown University. Archived from the original on 14 August 2011. Retrieved 11 April 2012.

[16] "A Brief History of Tokyo" (به انگلیسی). oldtokyo.com. Archived from the original on 23 April 2010. Retrieved 11 April 2012.

[17] "Flags of Our Fathers" (به انگلیسی). Flags of Our Fathers Official Site. Archived from the original on 7 November 2006. Retrieved 11 April 2012.

[18] "Tokyo 1964" (به انگلیسی). olympic.org. Archived from the original on 11 April 2012. Retrieved 11 April 2012.

[19] "1995: Aum Shinrikyo Tokyo Subway Gas Attack" (به انگلیسی). about.com. Archived from the original on 26 August 2012. Retrieved 11 April 2012.

[20] "平成23年(2011年)東北地方太平洋沖地震の被害状況と警察措置" (PDF) (به ژاپنی). 警察. Archived from the original (PDF) on 6 January 2017. Retrieved 11 April 2012.

[21] "計画停電の原則不実施と今夏に向けた需給対策について" (به ژاپنی). 東京電力. Archived from the original on 7 April 2012. Retrieved 11 April 2012.

[22] "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.

[23] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 46。

[24] "断層帯の位置" (به ژاپنی). 地震情報サイトJIS. Archived from the original on 15 April 2012. Retrieved 11 April 2012.

[25] "小笠原支庁" (به ژاپنی). BUREAU OF GENERAL AFFAIRS TOKYO METROPOLITAN GOVERNMENT. Archived from the original on 13 May 2012. Retrieved 11 April 2012.

[26] "Geography of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 8 November 2011. Retrieved 11 April 2012.

[27] 高橋、日本地名百科事典、 876。

[28] Corporate Author、東京シテイガイド検定、 11–10。

[29] Corporate Author、東京都の山、 10。

[JMA-30] 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値). Japan Meteorological Agency.

[HKO-31] Climatological Normals for Tokyo بایگانی‌شده در ۱۴ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. Hong Kong Observatory. Retrieved on 2010-09-13.

[32] "住民基本台帳による世帯と人口平成２９年" (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original on 2 October 2018. Retrieved 6 September 2017.

[33] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。

[34] "Population of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 23 December 2008. Retrieved 13 April 2012.

[35] "3大都市圏の転入超過数の推移" (به ژاپنی). Archived from the original on 25 January 2012. Retrieved 13 April 2012.

[36] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 160。

[37] "住民基本台帳による世帯と人口平成２４" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 7 August 2012. Retrieved 13 August 2020.

[38] "人口推計" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 20 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[39] "東京都区市町村別人口の予測" (PDF) (به ژاپنی). 東京都総務局. Archived from the original (PDF) on 17 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[40] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 212。

[41] "NIPPON BUDOKAN" (به انگلیسی). japaneselifestyle.com. Archived from the original on 22 March 2012. Retrieved 13 April 2012.

[42] Corporate Author、なるはど知図帳東京 2006、 41。

[43] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。

[44] "第7回ネット進出より"おいしいキー局と地方局の関係" (به ژاپنی). Nikkei Business Publications. Archived from the original on 14 March 2012. Retrieved 13 April 2012.

[45] "集英社・講談社・小学館・角川4出版社の財務状態をグラフ化してみる" (به ژاپنی). Garbagenews.com. Archived from the original on 5 May 2012. Retrieved 13 April 2012.

[46] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 196。

[47] "Academic Ranking of World Universities - 2010" (به انگلیسی). ShanghaiRanking Consultancy. Archived from the original on 9 March 2012. Retrieved 13 April 2012.

[48] "東京大学 (学生数)学生・研究生・聴講生数" (به ژاپنی). ShanghaiRanking東京大学. Archived from the original on 3 October 2017. Retrieved 23 September 2012.

[49] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 199-198。

[50] Corporate Author、東京シテイガイド検定、 128。

[51] "F.C.Tokyo Basic Principles" (به انگلیسی). F.C.TOKYO OFFICIAL SITE. Archived from the original on 7 March 2012. Retrieved 13 April 2012.

[52] "東京ヴェルディのホームスタジアム「味の素スタジアム」" (به ژاپنی). TOKYO VERDY 1969 FOOTBALL CLUB. Archived from the original on 20 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[53] "Tokyo Marathon" (به انگلیسی). TOKYO MARATHON. Archived from the original on 26 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[54] "The Olympics are heading to Japan after Tokyo wins right to host 2020 games beating Istanbul in IOC vote" (به انگلیسی). Daily Mail. Archived from the original on 8 September 2013. Retrieved 8 آگوست 2013.

[55] "2010 Global Marketing conference at Tokyo" (به انگلیسی). Global Marketing conference. Archived from the original on 11 October 2011. Retrieved 13 April 2012.

[56] "Global 500 2008 Cities" (به انگلیسی). Cable News Network. A Time Warner Company. Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 13 April 2012.

[57] "2010 Global Marketing conference at Tokyo" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 October 2011. Retrieved 13 April 2012.

[58] "新興市場都市経済世界GDPランキングで急速に上昇" (به ژاپنی). PwC Japan. Archived from the original on 26 January 2012. Retrieved 13 April 2012.

[59] "新興市場都市経済世界GDPランキングで急速に上昇" (به ژاپنی). PwC Japan. Archived from the original on 26 January 2012. Retrieved 13 April 2012.

[60] Corporate Author、東京シテイガイド検定、 128。

[61] "日本に空港はどれくらいありますか" (به ژاپنی). Yahoo Japan Corporation. Retrieved 13 April 2012.

[62] "Haneda Airport Information" (به انگلیسی). Japan Airport Terminal Co. Archived from the original on 23 February 2009. Retrieved 13 April 2012.

[63] "The advantages of travel via Haneda" (به انگلیسی). The Japan Times Ltd. Archived from the original on 6 August 2011. Retrieved 13 April 2012.

[64] "Narita Airport" (به انگلیسی). japan-guide.com. Archived from the original on 9 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[65] "Shinjuku Station - busiest train station in the world" (به انگلیسی). Japan-101.com. Archived from the original on 29 December 2011. Retrieved 13 April 2012.

[66] "Suica" (به انگلیسی). East Japan Railway Company. Archived from the original on 22 March 2011. Retrieved 13 April 2012.

[67] "都市高速道路中央環状品川線" (به ژاپنی). Metropolitan Expressway Company Limited. Archived from the original on 2 May 2012. Retrieved 13 April 2012.

[68] "About the Asian Highway" (به انگلیسی). UNESCAP. Archived from the original on 20 June 2013. Retrieved 13 April 2012.

[69] "Asia signs up to 'new Silk Road'" (به انگلیسی). bbc news. Archived from the original on 5 January 2012. Retrieved 13 April 2012.

[70] Corporate Author、なるはど知図帳東京 2006、 41。

[71] 大貫、京23区花の公園ガイド。

[72] 山下、東京花の名所12カ月。

[73] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 197。

[74] Jinnai, Tokyo: A Spatial Anthropology Travel, 75.

[75] 大口、楽楽東京、 150。

[76] 野間佐、東京の美術館、 65–50。

[77] «نگاهی به جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو در ژاپن». ایرنا. ۲۶ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۰۹.

[78] "SANJA MATSURI" (به انگلیسی). ASAKUSAJINJA. Archived from the original on 20 May 2013. Retrieved 13 April 2012.

[79] Corporate Author、大江戸東京の歩き方、 95。

[80] «توکیو، شهر دانشگاه‌های بزرگ (3)». جام‌جم آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۱۲.

[81] "Sumida River Fireworks Festival" (به انگلیسی). 隅田川花火大会. Archived from the original on 1 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[82] "Imperial Palace in Tokyo" (به انگلیسی). Imperial Household Agency. Archived from the original on 27 April 2012. Retrieved 13 April 2012.

[83] Corporate Author、Michelin Green Guide Japan Travel、 166。

[84] Corporate Author、お台場ベストセレクションガイド、 8–10–12。

[85] 柴山、あなたも通訳ガイドです、 26。

[86] Corporate Author、東京都の山、 74–73。

[87] "登山客は世界一" (به ژاپنی). 高尾山ドットインフォ. Archived from the original on 26 January 2009. Retrieved 13 April 2012.

[88] Corporate Author、Michelin Green Guide Japan Travel、 183。

[89] Corporate Author、東京都の山、 39–38。

[90] Corporate Author、東京都の山、 68。

[spatial-91] Hidenobu Jinnai. Tokyo: A Spatial Anthropology. University of California Press (1995), p1-3 بایگانی‌شده در ۱۱ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. ISBN 0-520-07135-2.

[92] "Sister Cities(States) of Tokyo" (به انگلیسی). Tokyo Metropolitan Government. Archived from the original on 18 July 2014. Retrieved 11 April 2012.