رطوبترطوبت به معنای تری و مقابل خشکی می‌باشد. از آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، زکات و تجارت سخن گفته‌اند. فهرست مندرجات۱.۱ - شرط سرایت نجاست ۱.۲ - سرایت نجاست از مردار بدون رطوبت ۱.۲.۱ - تفاوت بین مردار انسان و حیوان ۱.۳ - پاک شدن چیز نجس با خورشید ۱.۴ - ملاقات بدن یا لباس با موش زنده مرطوب ۱.۵ - رطوبت خارج شده پس از ادرار و استبرا ۱.۵.۱ - مردد بین بول و منی و پس از وضو ۱.۵.۲ - مردد بین بول و منی و قبل از وضو ۱.۶ - خروج رطوبت پس از غسل جنابت ۱.۷ - رطوبت مشتبه خارج شده از زن ۱.۸ - مسح سر و پاها در وضو ۱.۸.۱ - اختلاف در مسح پاها ۱.۹ - جریدتین ۲ - رطوبت در باب صلات ۲.۱ - نماز مقابل دیوار مرطوب با چاه مستراح ۳ - رطوبت در باب صوم ۳.۱ - مسواک زدن با مسواک تر ۴ - رطوبت در باب زکات ۴.۱ - ملاک در رسیدن به حد نصاب زکات ۵ - رطوبت در باب تجارت ۵.۱ - فروختن خرمای تر در برابر خرمای خشک ۵.۲ - فروختن هر کالای تر در برابر خشک آن ۶ - پانویس ۷ - منبع ۱ - رطوبت در باب طهارتاحکام رطوبت در باب طهارت ۱.۱ - شرط سرایت نجاستدر نجس شدن چیزی بر اثر برخورد با نجاست، مرطوب بودن حداقل یکی از آن دو شرط است و رطوبت باید به اندازه‌ای باشد که موجب سرایت نجاست به آن چیز گردد. بنابر این، اگر نجاست و موضع ملاقات هر دو خشک باشند یا رطوبت در حدّ سرایت نباشد، مانند نم موجود در زمین نجس، موضع ملاقات نجس نمی‌شود، ۱.۲ - سرایت نجاست از مردار بدون رطوبتمگر مردار که برخی، مرطوب بودن آن را شرط ندانسته و صرف تماس آن با چیزی را موجب نجس شدن آن چیز دانسته‌اند؛ هرچند هر دو خشک باشند. ۱.۲.۱ - تفاوت بین مردار انسان و حیوانبرخی بین مرده انسان و مردار حیوان تفصیل داده، در اوّلی صرف ملاقات را موجب انتقال نجاست دانسته‌اند؛ لیکن بنابر مشهور، در شرط بودن رطوبت، تفاوتی بین مردار و دیگر نجاسات نیست. ۱.۳ - پاک شدن چیز نجس با خورشیداز مطهِّرات خورشید است. در پاک شدن چیز نجس به وسیله خورشید، تَر بودن موضع نجس و خشک شدن آن با تابش آفتاب شرط است. ۱.۴ - ملاقات بدن یا لباس با موش زنده مرطوبهرگاه بدن یا لباس با موش زنده مرطوب برخورد کند، در صورت آشکار بودن اثر آن، شستن موضع ملاقات و در صورت آشکار نبودن، پاشیدن آب به محلّ ملاقات مستحب است. ۱.۵ - رطوبت خارج شده پس از ادرار و استبرارطوبتی که پس از ادرار و استبرا از مرد خارج می‌شود محکوم به طهارت است؛ ۱.۵.۱ - مردد بین بول و منی و پس از وضولیکن چنانچه رطوبت خارج شده، مردد بین بول و منی باشد و پس از وضو خارج شود، برخی بین صورت استبرا و عدم استبرا پس از ادرار تفصیل داده در فرض دوم، حکم بول را نسبت به آن جاری کرده و در نتیجه غسل را واجب ندانسته‌اند و در فرض استبرا، جمع بین وضو و غسل را به احتیاط، واجب دانسته‌اند. در مقابل، برخی مطلقا احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند. ۱.۵.۲ - مردد بین بول و منی و قبل از وضواما اگر رطوبت مردد بین بول و منی قبل از وضو خارج شده باشد، برخی، مطلقا غسل را واجب ندانسته و برخی، مطلقا احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند. [۶]
العروة الوثقی، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.
۱.۶ - خروج رطوبت پس از غسل جنابتاگر پس از غسل جنابت رطوبتی ببیند که مردد بین منی و غیر آن باشد، چنانچه پیش از غسل ادرار و استبرا نکرده باشد، حکم منی بر آن بار می‌شود و در نتیجه واجب است غسل را اعاده کند، و اگر ادرار و استبرا کرده، نیازی به وضو و اعاده غسل نیست. ۱.۷ - رطوبت مشتبه خارج شده از زنبنابر قول مشهور، رطوبت مشتبه خارج شده از زن نه نجس است و نه ناقض طهارت (وضو یا غسل)، هرچند قبل از استبرا باشد، مگر آنکه زن علم اجمالی به بول یا منی بودن آن داشته باشد که به حکم آن اشاره شد. [۸]
العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۶.
۱.۸ - مسح سر و پاها در وضومسح سر و پاها در وضو باید با رطوبت باقی مانده از آب وضو باشد نه آبی دیگر؛ ۱.۸.۱ - اختلاف در مسح پاهالیکن در اینکه پاها باید با رطوبت باقی مانده کف دست مسح گردد یا مسح با رطوبت سایر اعضا نیز کفایت می‌کند، اختلاف است. ۱.۹ - جریدتینمستحب است جریدتین که با میت در قبر می‌گذارند، تر و تازه باشد. ۲ - رطوبت در باب صلاتاحکام مربوط به رطوبت در باب صلات ۲.۱ - نماز مقابل دیوار مرطوب با چاه مستراحنماز خواندن مقابل دیواری که از چاه مستراح رطوبت گرفته، مکروه است. با پوشاندن دیوار کراهت برطرف می‌شود. ۳ - رطوبت در باب صوماحکام مربوط به رطوبت در باب صوم ۳.۱ - مسواک زدن با مسواک تربنابر قول برخی، مسواک زدن با مسواک تر بر روزه دار مکروه است؛ لیکن مشهور قائل به عدم کراهت آن‌اند. ۴ - رطوبت در باب زکاتاحکام مربوط به رطوبت در باب زکات ۴.۱ - ملاک در رسیدن به حد نصاب زکاتملاک در رسیدن غلّات (جو، گندم، خرما و کشمش) به حدّ نصاب در زکات، خشک آنها است. بنابراین، چنانچه در زمان تر بودن به حدّ نصاب برسند، لیکن پس از خشک شدن کاهش وزن پیدا کنند، متعلق زکات قرار نمی‌گیرند. [۱۷]
موسوعة الخوئی، ج۲۳، ص۳۲۳.
۵ - رطوبت در باب تجارتاحکام مربوط به رطوبت در باب تجارت ۵.۱ - فروختن خرمای تر در برابر خرمای خشکفروختن خرمای تر و تازه (رطب) در برابر خرمای خشک، به تساوی، بنابر قول مشهور ربا و حرام است، بلکه بر حرمت ادعای اجماع شده است. ۵.۲ - فروختن هر کالای تر در برابر خشک آنهمچنین بنابر نظر بسیاری از فقها؛ بلکه قول منسوب به مشهور، فروختن هر کالای تر و تازه‌ای در برابر خشک همان جنس به تساوی ربا و حرام می‌باشد؛ زیرا وزن جنس تر پس از خشک شدن کاهش پیدا کرده و کمتر از جنس خشک خواهد شد که نتیجه آن لزوم ربا است. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۱۱۶-۱۱۸. |