ایتریم

ایتریم، ₃₉Y
ایتریم
تلفظ	‎/ˈɪtriəm/‎ (IT-ree-əm)
ظاهر	سفید نقره‌ای
جرم اتمی استاندارد (Ar، استاندارد)	۸۸٫۹۰۵۸۴(۱)
ایتریم در جدول تناوبی
	استرانسیم ← ایتریم → زیرکونیم
عدد اتمی (Z)	39
گروه	گروه ۳
دوره	دوره 5
بلوک	بلوک-d
دسته	Transition metal
آرایش الکترونی	[Kr] 4d 5s
لایه الکترونی	2, 8, 18, 9, 2
ویژگی‌های فیزیکی
فاز در STP	جامد
نقطه ذوب	1799 K (1526 °C, 2779 °F)
نقطه جوش	3609 K (3336 °C, 6037 °F)
چگالی (near r.t.)	4.472 g/cm
در حالت مایع (at m.p.)	4.24 g/cm
حرارت همجوشی	11.42 kJ/mol
آنتالپی تبخیر	365 kJ/mol
ظرفیت حرارتی مولی	26.53 J/(mol·K)
ویژگی‌های اتمی
عدد اکسایش	0, +1, +2, +3 (a weakly basic اکسید)
الکترونگاتیوی	مقیاس پائولینگ: 1.22
انرژی یونش	1st: 600 kJ/mol ; 2nd: 1180 kJ/mol ; 3rd: 1980 kJ/mol ;
شعاع اتمی	empirical: 180 pm
شعاع کووالانسی	pm 190±7
	خط طیف نوری ایتریم
دیگر ویژگی ها
ساختار بلوری	دستگاه بلوری شش‌گوشه
سرعت صوت thin rod	3300 m/s (at 20 °C)
انبساط حرارتی	(دمای اتاق) (α, poly); 10.6 µm/(m·K)
رسانندگی گرمایی	17.2 W/(m·K)
رسانش الکتریکی	(دمای اتاق) (α, poly) 596 n Ω·m
رسانش مغناطیسی	پارامغناطیس
مدول یانگ	63.5 GPa
مدول برشی	25.6 GPa
مدول حجمی	41.2 GPa
نسبت پواسون	0.243
سختی برینل	589 MPa
شماره ثبت سی‌ای‌اس	7440-65-5
ایزوتوپ‌های ایتریم
	\| منابع

برای ایتریم در معماری، مقالهٔ ایتریم (معماری) را ببینید.

ایتریم عنصری با عدد اتمی ۳۹ و معادل انگلیسی Yttrium برگرفته از شهر محل کشف یعنی ایتربی در سوئد است.

مشخصات

ایتریم عنصری است فلزی با عدد اتمی ۳۹، در گروه IIIB و دوره پنجم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی ۸۸٫۹۵۰۹؛ ظرفیت ۳، دارای ایزتوپ پایدار نیست.

خواص

فلز ایتریم به رنگ خاکستری تیره؛ جرم حجمی ۴٫۴۷؛ نقطه ذوب ۱۵۰۰؛ نقطه جوش ۲۹۲۷ در اسیدهای رقیق و محلول هیدروکسید پتاسیم محلول است؛ آب را تجزیه می‌کند؛ فقط ترکیب‌های سه ظرفیتی آن شناخته شده‌است؛ مقطع جذب نوترونی آن ضعیف است.

ایتریم یکی از عناصر جامد و قهوه‌ای رنگ است

طرز تهیه

احیای فلورید آن با کلسیم.

احتیاط

خورنده، ۱ میلی‌گرم در هر متر مکعب هوا. به صورت گرد اشتعال‌پذیر است.

کاربرد

از آنجا که ایتریم ۹۰ یک گسیلنده خالص بتا با نیمه عمر کوتاه (۶۴٫۱ ساعت) می‌باشد، لذا این رادیوایزوتوپ در پزشکی و برای درمان سرطان مورد توجه متخصصین واقع شده‌است.

همچنین در ساخت لیزرهای پزشکی نیز در لیزر ablativ با نام Erbiom yag نیز از yttrium استفاده می‌شود.

پانویس

↑ Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
↑ Yttrium and all lanthanides except Ce, Pm, Eu, Tm, Yb have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017.
↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.

منابع

آقاپور مقدم، سید رضا. کتاب فرهنگ عناصر.

[CIAAW2016-1] Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.

[Cloke1993-2] Yttrium and all lanthanides except Ce, Pm, Eu, Tm, Yb have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017.

[magnet-3] Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.