اردن

اردن در منطقه خاورمیانه و کنار خلیج عقبه قرار دارد و مساحت آن به 97740 کیلومترمربع بالغ می گردد که 2270 کیلومتر آن در اشغال رژیم غاصب صهیونیستی می باشد.

این کشور در شرق فلسطین، جنوب سوریه، جنوب غربی و غرب عراق و شمال غربی عربستان قرار دارد. اردن شامل فات شیبداری در شمال غربی شبه جزیره عربستان و در غرب می باشد. کناره این فلات با برش تندی به شکافهای بزرگ ارضی حاشیه دریای مرده ختم می شود. دریای مذکور حدود 400 متر پائینتر از سطح دریای آزاد بوده و پست ترین نقطه کره زمین به شمار می رود. رودهای آن اردن و یرموک نام دارد. بیش از 80% اردن را بیابان فراگرفته و بدلیل نزدیکی به مدیترانه، زمستانهای نسبتاً بارانی و سرد و تابستانهای گرم و خشک دارد. میزان بارندگی در شرق 200 میلی متر اما در غرب به 600 میلی متر می رسد.

اردن از گذشته، اغلب تحت تسلط ابرقدرتها بوده و خود کمتر دولتی مستقل داشته است. 4 قرن تحت قوای عثمانی قرار داشته و با شکست عثمانیان در جنگ اول، اردن در سال 1916م به تحت الحمایگی انگلستان درآمد و در سال 1921م، انگلیس حکومت ملک عبدالله هاشمی را به عنوان پادشاه خود مختار اردن به رسمیت شناخت. در سال 1946م، انگلستان برای حفظ منافع خود و افراد دست نشانده طی عهدنامه ای استقلال آن را اعلام کرد. در سال 1950م گروه زیادی از فلسطینیان با فشار رژیم اشغالگر قدس به صورت پناهنده به اردن آمدند.

اردن در سال 1955م به عضویت سازمان ملل درآمد. در سال 1967م و در جنگ اعراب و اسرائیل که اردن هم از طرف های درگیر بود پس از شکست سختی، کرانه غربی رود اردن را از دست داد. در سال 1970 م و در فاجعه سپتامبر سیاه به دستور ملک حسین پادشاه اردن 20000نفر از فلسطینیان به طرز فجیعی توسط ارتش این کشور کشته شدند ولی با این حال درصد مهمی از آوارگان فلسطینی در این کشور سکونت دارند.

در زمینه سیاست خارجی، اردن با کشورهای مرتجع و محافظه کار عربی و کشورهای غربی به ویژه امریکا مناسبات سیاسی و تجاری وسیعی دارد و بر حسب ملاحظات سیاسی گاهی به سوریه روی می آورد و گاهی هم به عراق.

اردن 3600000 نفر سکنه دارد که بیش از 50% آنان را اعراب فلسطینی تشکیل می دهند بیش از 95% سکنه اردن مسلمان هستند که از نژاد سامی و به زبان عربی تکلم می کنند. بقیه مردم پیرو آئین مسیح هستند وگرچه مسیحیان در راس امور سیاسی – اداری کشور نمی باشند ولی در دستگاههای دولتی نفوذ زیادی داشته و از قدرت سیاسی بالایی برخوردارند. ناگفته نماند که حدود یک سوم مسلمین، شیعه هستند.

جمعیت شهری 67% و رشد جمعیت 9/3% و تراکم نسبی در هر کیلومتر مربع حدود 35 نفر است ولی این رقم برای نقاط شهری 105 نفر گزارش شده است. اردن 8 استان دارد که 3 استان آن در اشغال رژیم صهیونیستی است مرکز حکومت آن امان و از شهرهای مهم آن بندر استراتژیک عقبه، معان و زرقاء قابل ذکرند.

رنگ مشکی پرچم اردن به حکومت عباسیان، رنگ سفید به امویان یا فاطمیان و رنگ سبز به علویان تعلق دارد قانون اساسی این کشور در سال 1952 م تنظیم شده و در سالهای 1974م و 1976م، اصلاحاتی در آن به عمل آمده است. از نوامبر 1989 م که نظام حاکم بر اردن می خواست باصطلاح اصول دموکراسی پیاده کند جنبش های اصیل اسلامی در این کشور رشد فزاینده ای یافت اما رژیم وابسته به غرب اردن در جهت سرکوبی آنان از هیچ خیانتی فروگذاری نمی کند و حتی نمایندگانی که می خواهند به اسلام اصیل بازگردند، بازداشت می شوند.

چندی پیش یعقوب کاراشه ولیث شبیلات که عضو دارالقرآن و از نمایندگان اردن بودند توسط عوامل رژیم، بازداشت و دستگیر شدند. اردن به دلیل تشنجات سیاسی و شکست قابل توجهی که در دو جنگ 1948م و 1967م از اسرائیل خورد و از دست دادن بخش حاصلخیز و پربرکتی از ارضیش، یکی از عقب افتاده ترین کشورهای خاورمیانه به حساب می آید. از دست دادن ساحل غربی رود اردن موجب نابودی صنعت نوپای جهانگردی در اردن و فقدان ارز ناشی از بازدید جهانگردان از شهرهای بیت المقدس و بیت اللحم گردید. در سالهای اخیر با وامهای دول غربی و کمک کشورهای مرتجع عربی چون کویت و عربستان اقتصاد کویت مقداری جان یافته است.

20% درآمد صادراتی اردن از محصولات کشاورزی است. گندم، مرکبات، میوه جات، جو، زیتون، انگور و سبزیجات از مهمترین محصولات کشاورزی آن می باشد. فسفات، پتاس، مس، سنگ آهن از منابع معدنی آن هست. صنایع سیمان - دخانیات چرم سازی، کبریت سازی، مصنوعات دستی، پالایش نفت در این کشور رونق دارند و محصولات صنعتی 18% تولید ناخالص ملی آن را تشکیل می دهد و 7% نیروی کار در بخش صنعت کار می کنند.

واحد پول اردن، دینار اردن برابر 1000 فلس می باشد.

منابع

• غلامرضا گلی زواره، سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلمان نشین جهان).